Άστρο Ταυ Κήτους: Υπάρχει ζωή στο μέσον της καταστροφής;

Άρθρο, Σεπτέμβριος 2007

Το άστρο Ταυ Κήτους ήταν πάντα ένα ενδιαφέρον άστρο, ένα από τα δύο άστρα (το άλλο είναι το Έψιλον Ηριδανού) που ο διάσημος αστρονόμος Frank Drake επέλεξε ως στόχους του για τις πρωτοποριακές του παρατηρήσεις στο πρότζεκτ Ozma SETI. Το αστροβιολογικό ενδιαφέρον είναι επίσης κατανοητό. Γιατί είναι ένα άστρο σαν τον ήλιο μας και σχετικά κοντά μας, μόνο 11.9 έτη φωτός από τη γη. Αλλά πρόσφατα το Ταυ Κήτους θεωρήθηκε κι ως ένας πιθανός τόπος για την ύπαρξη ζωής στους πλανήτες του. Όμως ο δίσκος της σκόνης γύρω από το άστρο φαίνεται πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που βρίσκουμε στη ζώνη Kuiper, και γι αυτό πιστεύουμε ότι έχει θανατηφόρες επιπτώσεις σε οποιαδήποτε μορφή ζωής.

Ένα μοντέλο του δίσκου υλικών του Ταυ Κήτους δείχνει ότι η μάζα των μικρών αντικειμένων μέχρι δέκα χιλιόμετρα μήκος, μπορεί να έχει συνολικά 1.2 γήινες μάζες. Έναντι της 0.1 γήινης μάζας που έχει η ζώνη Kuiper μας, είναι ένας τεράστιος δίσκος, με δεκαπλάσια μάζα όλου του υλικού (κομήτες και αστεροειδείς) που βρίσκεται στο σύστημά μας. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι το άστρο Ταυ Κήτους φαίνεται να έχει την διπλάσια ηλικία του ήλιου μας. Είναι λοιπό εύλογο να υποθέσει κάποιος ότι οποιοσδήποτε πλανήτης σαν τη Γη μας σε αυτό το σύστημα έχει βομβαρδιστεί πολύ συχνότερα από όσο η ίδια η Γη.

Αριστερά: Ο σοβαρός βομβαρδισμός αποκλείει την ύπαρξη ευφυούς ζωής γύρω από το άστρο Ταυ Κήτους. Οποιοσδήποτε πλανήτης σαν τη Γη μας είναι σε τροχιά γύρω από το άστρο αυτό θα δέχεται περισσότερες συγκρούσεις από κομήτες και αστεροειδείς από όσο το ηλιακό μας σύστημα σήμερα

Το ζήτημα είναι εάν το γεγονός αυτό είναι ένας έγκυρος δείκτης, ένα άλλο σημάδι που ευνοεί την υπόθεση της 'σπάνιας γης' στον Κόσμο. Ο συλλογισμός, όπως τον εξέθεσε ο Milan Ćirković του Αστρονομικού Παρατηρητηρίου του Βελιγραδίου σε μια πρόσφατη δημοσίευση, μοιάζει  να είναι ο εξής: Η Γη μας κτυπήθηκε από ένα αντικείμενο αρκετά μεγάλο ώστε να σκοτώσει τους δεινοσαύρους (ή, τουλάχιστον, να βοηθήσει στην εξαφάνιση τους), στην τοποθεσία Chicxulub πριν περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια.

Αν ήταν λίγο μεγαλύτερη η καταστροφή ακόμη και τα θηλαστικά μπορεί να μην είχαν επιζήσει. Αν ήταν μικρότερη τα θηλαστικά μπορεί να μην είχαν κυριαρχήσει.

Αναφέρει γι αυτή την υπόθεση ο Milan Ćirković :

"Τη Γη βομβάρδισαν μικρομετεωρίτες όλη την εποχή, και τα μεγαλύτερα σωματίδια δημιούργησαν ένα όμορφο καταιγισμό μετεωριτών προφανώς χωρίς να απειλήσουν τη βιόσφαιρα ή με οποιοδήποτε γνωστό τρόπο που να επηρεάζει τις εξελικτικές διαδικασίες. Αφ' ετέρου, οι μελέτες της πρώιμης ιστορίας του ηλιακού συστήματος προτείνουν ότι οι συγκρούσεις της Γης με αντικείμενα μήκους εκατοντάδες χιλιομέτρων είχαν προκαλέσει μια επαναλαμβανόμενη ρευστοποίηση ολόκληρου του πλανητικού φλοιού και ίσως ακόμη και πλήρης εκκένωση της ατμόσφαιρας... Κατά συνέπεια, μόνο ένα πεπερασμένο - και εντελώς μικρό - εύρος συγκρούσεων στην εποχή του ορίου K-T θα μπορούσε να έχει προκαλέσει την εξέλιξη των σύγχρονων ανθρώπων".

Η εμφάνισή μας ως ευφυές είδος, φαίνεται βεβαιωμένη με το κτύπημα στην περιοχή Chicxulub που είναι ένα μάλλον τυπικό μέγεθος. Αλλά όπως επισημαίνει ο Milan Ćirković, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για αυτή την 'σωστά συντονισμένη' καταστροφή. Μπορούμε δε να πούμε ότι η εμφάνισή μας στη σημερινή εποχή οφείλεται σε εκείνη τη σύγκρουση.

Και αυτό έχει ευρείες επιπτώσεις. Και όπως το σκεπτόμαστε τώρα αφαιρεί λίγο ανθρωποκεντρισμό από τη σκέψη μας. Δεν μπορούμε απλά να ξέρουμε ποιες μορφές ζωής μπορεί να είχαν προκύψει, όταν θα συνέβαινε το φαινόμενο της πτώσης του μεγάλου αντικειμένου στην Chicxulub σε άλλη εποχή, ή αν ήταν άλλου μεγέθους, λέει ο Ćirković.

Μπορεί λοιπόν να υπάρχει ζωή ανάμεσα στα συντρίμμια γύρω από το άστρο Ταυ Κήτους; Ίσως ναι αν δούμε τι έγινε στη Γη την εποχή της εξαφάνισης των δεινοσαύρων..

Η εργασία αυτή του Ćirković είναι μεν μικρή αλλά υποστηρίζει πλήρως τις απόψεις του Σέρβου συγγραφέα. Ο τίτλος της, που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Astrobiology είναι "Εξελικτικές Καταστροφές και το πρόβλημα της κατάλληλης περιοχής για την ανάπτυξη της ζωής (Goldilocks)".

Το άστρο Ταυ Κήτους είναι στο μέσον του αστερισμού του Κήτους και είναι παρόμοιος με τον ήλιο μας ως προς τη μάζα και τον φασματικά τύπο. Η φωτεινότητα του είναι το 55% του ήλιου μας, ενώ είναι πτωχό σε μέταλλα και γι αυτό νομίζουμε ότι δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα για βραχώδεις πλανήτες. Το χαρακτηριστικό του είναι ότι έχει ένα μεγάλο δίσκο υλικών με 10-πλάσια υλικά από αυτόν που έχει η ζώνη του Kuiper του ηλιακού μας συστήματος. Είναι το δεύτερο πιο κοντινό ως προς τη Γη άστρο μετά το άλφα του Κενταύρου, με φασματικό τύπο G.

Το πρότζεκτ Ozma SETI ήταν ένα πρόγραμμα του 1960 που είχε προορισμό "να ψάξει για εξωγήινη νοημοσύνη" (SETI),  εξετάζοντας επιλεγμένα αστέρια για τυχόν ενδείξεις τεχνητών ραδιοσημάτων. Οργανώθηκε από τον αστρονόμο Frank Drake, ο οποίος επέλεξε το άστρο άστρο Ταυ Κήτους (Tau Ceti) και Έψιλον Ηριδανού ως αρχικούς στόχους για την αναζήτηση. Αυτά τα αστέρια επιλέχτηκαν επειδή βρίσκονται κοντά στο ηλιακό σύστημα, και επειδή ήταν παρόμοια με τον ήλιο. Εντούτοις, δεν βρέθηκε κανένα τεχνητό σήμα παρά τις 200 ώρες παρατήρησης. Οι επόμενες ραδιοαναζητήσεις αυτού του συστήματος των άστρων έχουν δείξει επίσης αρνητικά αποτελέσματα.

Αυτή η έλλειψη όμως αποτελεσμάτων δεν έχει σταματήσει το ενδιαφέρον των αστρονόμων για την παρατήρηση του συστήματος Ταυ Κήτους για τυχόν βιουπογραφών. Το 2002, οι αστρονόμοι Margaret Turnbull και η Jill Tarter ανέπτυξαν τον Κατάλογο των Κοντινών Κατοικήσιμων Συστημάτων (HabCat) υπό την αιγίδα του πρότζεκτ Φοίνιξ, μια άλλη προσπάθεια του SETI. Ο κατάλογος περιείχε περισσότερα από 17.000 θεωρητικά κατοικήσιμα συστήματα, περίπου το 10% του αρχικού δείγματος. Το επόμενο έτος, η Turnbull θα ξεκαθάριζε κι άλλο τον κατάλογο στα 30 πιο ελπιδοφόρα συστήματα από τα 5.000 που είναι εντός των εκατό ετών φωτός από τον ήλιο, συμπεριλαμβανομένου και του Ταυ Κήτους. Αυτός ο κατάλογος θα αποτελέσει μέρος της βάσης των ραδιοαναζητήσεων με το Allen Telescope Array. Η ίδια επέλεξε ακόμα μια πιο μικρή λίστα με 5 άστρα κατάλληλων για τις αναζητήσεις από το Σύστημα Τηλεσκοπίων Terrestrial Planet Finder, σχολιάζοντας ότι "αυτές είναι θέσεις που θα ήθελα να ζήσω εάν ο Θεός επρόκειτο να βάλει τον πλανήτη μας γύρω από ένα άλλο άστρο".

Πηγή: Wikipedia