Γιατι;

Η σελίδα physics4u είναι μη κερδοσκοπική και υπάρχει χάρις στην προσωπική μου εργασία μόνο για επιμορφωτικούς σκοπούς. Παρουσιάζει δε απόψεις, ιδέες, ειδήσεις από το χώρο της φυσικής και άλλων επιστημονικών πεδίων.

Για όσους ασχολούνται με τις θετικές επιστήμες και την έρευνα σε αυτές, αποτελεί επιτακτική ανάγκη να ενημερώνονται για τις τελευταίες εξελίξεις τόσο στο χώρο της ειδικότητας τους όσο και στους άλλους συναφείς χώρους. Επιπλέον, η ενημέρωση προσελκύει μαθητές και σπουδαστές. Ταυτόχρονα προσελκύεται και το ενδιαφέρον της μερίδας εκείνης του κοινού το οποίο επιδεικνύει γενικό ενδιαφέρον για την επιστήμη στο σύνολο της ή για επιμέρους τομείς της. Από αυτήν ακριβώς τη φιλοσοφία διαπνέεται και αυτή η μοναδική ιστοσελίδα του ελληνικού χώρου.
Πολλοί που τελείωσαν το πανεπιστήμιο πριν πολλά χρόνια θα ήθελαν να μάθουν τι συνεχίζεται στον τομέα τους καθώς και σε σχετικούς τομείς. Όπως και δάσκαλοι επιστημονικών πεδίων πρέπει επίσης να ενημερώνουν τους μαθητές τους για να τους συμβουλεύουν προς τα πού πάνε τα πράγματα στην επιστήμη, για να πάρουν σωστές αποφάσεις.
Βέβαια η πληροφορία δεν μπορεί με κανένα τρόπο να συγκριθεί με την γνώση. Με τη γνώση ο άνθρωπος προσπαθεί να μάθει σε βάθος και να ανακαλύψει καινούργιους δρόμους. Ίσως η μεγαλύτερη χαρά του ανθρώπου είναι να ανακαλύψει κάτι που οι άλλοι δεν το ξέρουν. Αλλά χωρίς καινούργιες πληροφορίες, τι γίνεται σε όλο τον επιστημονικό κόσμο, πολύ δύσκολο είναι να επιτευχθεί πρόοδος σε έναν τομέα. Τρανό παράδειγμα είναι ο Αϊνστάιν τις δεκαετίες του ’40 και ΄50. Χωρίς καν να ξέρει τι έρευνες γίνονται μέσα στον πυρήνα – με την ανακάλυψη της ασθενούς και ισχυρής πυρηνικής δύναμης καθώς και με τα κουάρκς – ήθελε να κάνει ενοποίηση της ηλεκτρομαγνητικής με την βαρυτική δύναμη μόνο. Όταν δεν συμμετείχε καθόλου στην αναζήτηση της πληροφορίας σε πολλούς τομείς της επιστήμης, έχασε το παιχνίδι της γνώσης και της έρευνας.
Σήμερα οι επιστήμες είναι συνδεδεμένες με πολλούς τρόπους, για παράδειγμα η σωματιδιακή φυσική με την κοσμολογία και την αστροφυσική. Το μεγάλο με το μικρό. Χωρίς πληροφορίες σε άλλους τομείς της φυσικής μπορεί κάποιος να το έχει χάσει το παιχνίδι της έρευνας ή της ανακάλυψης.
Οι άνθρωποι πρέπει να ξέρουν επίσης πού πάνε οι χρηματοδοτήσεις της έρευνας, ποιός τα παίρνει και γιατί τα παίρνει.
Θέλουμε λοιπόν να δώσουμε, σε όσους ταξιδεύουν μαζί μας στο διαδίκτυο και την δυνατότητα να ψάξουν μέσα από επιλεγμένες σελίδες ό,τι υπάρχει γύρω από την Φυσική. Γι’ αυτό χωρίσαμε τα θέματα σε ενότητες, ανάλογα με το τι παρουσιάζουν. Οι σελίδες αυτές είναι ελάχιστες, μπροστά σε αυτές που κάθε μέρα ξεφυτρώνουν με γεωμετρική πρόοδο στο διαδίκτυο.
Επικοινωνήστε μαζί μας για να μας πείτε την άποψη σας και γιατί όχι νέες ενδιαφέρουσες σελίδες ή ειδήσεις γύρω από τον χώρο αυτό.
Πιστεύουμε ότι με την ανάπτυξη της Πληροφορικής στα σχολεία, θα υπάρχει επιτακτική ανάγκη για καθοδήγηση των παιδιών, στους δρόμους της Πληροφορίας. Οι δρόμοι αυτοί οδηγούν δυστυχώς και σε άχρηστη πληροφορία που πρέπει οι νέοι να ξέρουν να ξεχωρίζουν.
Ο C.P. Snow πρόσφατα έκανε μια πρόβλεψη ότι το χάσμα μεταξύ επιστημονικής γνώσης και κοινού θα διευρύνεται με το πέρασμα του χρόνου και επειδή τα ειδικευμένα περιοδικά είναι λίγα αλλά και όταν μια είδηση γράφεται ήδη έχουν περάσει μερικοί μήνες από τότε που έγινε, γι αυτό και το διαδίκτυο παίζει σπουδαίο ρόλο. Ας μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα άρθρα και ειδήσεις είναι εκλαϊκευμένα ενώ τα ειδικά περιοδικά όχι. Αλλά υπάρχει και το πρακτικό ζήτημα. Τα περιοδικά κάποτε πετιούνται το διαδίκτυο είναι ζωντανό 24 ώρες το 24-ωρο.
Η εκλαΐκευση της επιστήμης ξεκινάει από πολύ παλιά, πολύ πριν συγκροτηθεί κάποιου είδους επιστημονική κοινότητα. Ο Ηρόδοτος είχε παρουσιάσει τις απόψεις των ιερέων της Αιγύπτου για το σχηματισμό της χώρας τους από τις λασπώδεις αποθέσεις του Νείλου, που μάλλον είναι η αρχαιότερη εκλαΐκευση γεωλογίας που έχει διασωθεί. Τέσσερις αιώνες αργότερα, ο ρωμαίος ποιητής Λουκρήτιος θα εκλαϊκεύσει τις θεωρίες των ελλήνων ατομιστών φιλοσόφων στο έργο του De rerum natura.To δε βιβλίο του Κοπέρνικου De Revolutioni-bus Orbium Coelestium, το οποίο εκδόθηκε το 1543 και αντιμετωπίζεται ως κείμενο ορόσημο για την επιστημονική επανάσταση, γράφτηκε σαφώς για το ευρύ κοινό.
Η διάκριση ανάμεσα στην επιστήμη και την εκλαΐκευση της αρχίζει με το σχηματισμό της επιστημονικής κοινότητας, η οποία, μαζί με την οργάνωση ειδικών θεσμών για την καλλιέργεια της, την οριοθετούν ως δραστηριότητα με κοινά αποδεκτούς κανόνες και πρακτικές, ξεχωριστή από άλλες κοινωνικές δραστηριότητες. Μαζί με την ταχεία ανάπτυξη της κυκλοφορίας των εφημερίδων, την έκδοση περιοδικών και πληθώρας φυλλαδίων, εμφανίζονται και νέα κέντρα κοινωνικής συναναστροφής, όπως τα λογοτεχνικά σαλόνια και τα καφενεία όπου οι μορφωμένες ελίτ μπορούν να συναντώνται και με μέλη λαϊκότερων τάξεων σε ένα πλαίσιο λιγότερης ή περισσότερης ισότητας. Στον 18ο και 19ο αιώνα στην Αγγλία η ραγδαία ανάπτυξη της τυπογραφίας έκανε προσιτή την αγορά των εντύπων σε όλο και ευρύτερα στρώματα που κατέκλυζαν τα αστικά κέντρα, μετασχηματίζοντας έτσι βαθιά την πνευματική ζωή. Το 1860 μπορούσε να παρακολουθήσει κανείς από τις στήλες των εφημερίδων και των περιοδικών όλες τις λεπτομέρειες της σύγκρουσης μεταξύ του Thomas Huxley, διάσημου υποστηρικτή του Δαρβίνου, και του επισκόπου Samuel Wilberforce για την εξέλιξη του ανθρώπου. Ο καθηγητής Thomson (ο μετέπειτα λόρδος Kelvin) ξεκίνησε το 1862 την πρώτη μεγάλη επίθεση εναντίον των γεωλόγων αντιπάλων του, για το ζήτημα της ηλικίας της Γης, στο ευρείας κυκλοφορίας περιοδικό Macmillan’s Magazine. Κι ενώ στις δεκαετίες του 1830 και 1840 ήταν εφικτό να παρακολουθήσει κανείς τη σφοδρή διαμάχη για τη Δεβόνιο περίοδο μέσα από τις σελίδες ενός λαϊκού λογοτεχνικού περιοδικού όπως το Athenaeum, στις αρχές του 20ού αιώνα οι τάσεις οδηγούσαν σε διαφορετική κατεύθυνση. Οι νέοι εκλαϊκευτές, όπως ο αστρονόμος Arthur Eddington, στράφηκαν στην έκδοση ειδικευμένων περιοδικών και βιβλίων εκλαΐκευσης της επιστήμης για συγκεκριμένο, ξεχωριστό αναγνωστικό κοινό. Στο πνεύμα αυτό ανήκε και η εκδοτική ομάδα τού Scientific American, η οποία το 1920 αθλοθέτησε το ποσό των 5.000 δολαρίων για τη συγγραφή του καλύτερου άρθρου που θα εκλαΐκευε τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν.
Ορισμένες στρατηγικές διδασκαλίας χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για την άντληση πληροφοριών με σκοπό την εκπόνηση εργασιών με θέματα από την τεχνολογία, φυσικές επιστήμες αλλά και από τις λεγόμενες θεωρητικές επιστήμες. Έτσι, η εκμάθηση των μαθητών στη χρήση του διαδικτύου μαζί με άλλες διαδικασίες που σχετίζονται με τους υπολογιστές πχ εκτύπωση των πληροφοριών, χρήση των scanner πρέπει κατά την γνώμη μας να βρίσκονται σε προτεραιότητα στις επιδιώξεις μας, σαν δάσκαλοι της Φυσικής.
Η προσπάθεια μας στρέφεται και στο να βρουν οι μαθητές αλλά και δάσκαλοι των Φυσικών και Τεχνολογικών μαθημάτων σελίδες με πειράματα, κατασκευές αλλά και εξηγήσεις γύρω από “μαγικά κόλπα”.
“Η απίστευτη αδιαφορία της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας στην εξέλιξη των επιστημών, φαίνεται και από το γεγονός ότι μόνο το 1966 διδάχθηκε για πρώτη φορά η κβαντομηχανική στα ελληνικά πανεπιστήμια. Με μια καθυστέρηση 40 ετών”, αναφέρει σχετικά ο Δ. Νανόπουλος. Και συνεχίζει: “θεωρούνταν κι αυτό “κουτοφραγκιά” που δεν μας αφορούσε και δεν μας ακουμπούσε”.
Συνεχίζοντας ο ίδιος λέει: “…η έλλειψη επιστημοσύνης στη χώρα μας είναι υπεύθυνη για πολλά κακά και επιτρέπει να βασιλεύουν ακόμη οι φαύλοι σκοταδιστές, που στηρίζονται στην άγνοια του κόσμου για να διαιωνίζουν την απαράδεκτη, σαθρή, και έωλη ψευτοφιλοσοφία τους. Η ΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΜΗ και αυτό τρέμουνε και γι αυτό πολεμάνε τη διάχυση της γνώσης”.
Ζούμε σε μια κοινωνία γνώσης που συνεχώς εξελίσσεται, αυτή την έννοια έχει η μάθηση δια βίου. Οι αγράμματοι σήμερα είναι αυτοί που δεν ξέρουν ότι πρέπει να συνεχίζουν να μαθαίνουν εφόρου ζωής.
Ο άνθρωπος πρέπει να πιστεύει πρώτα από όλα στην πρόοδο, στην μείωση των ανισοτήτων που υπάρχουν ανάμεσα στους ανθρώπους των διαφόρων χωρών και αυτό μπορεί να το καταφέρει μόνο η πρόοδος της επιστήμης. Πρέπει να αλλάξουμε τον κόσμο προς το καλύτερο και πρέπει να συμβάλουμε σαν φυσικοί, στη συναδέλφωση των λαών και στην ειρηνική διευθέτηση των προβλημάτων. Οι δρόμοι που άνοιξαν κατά το παρελθόν οι Αϊνστάιν, Ράσελ, Οπενχάιμερ και αναρίθμητοι άλλοι φυσικοί μαζί με την κίνηση Pugwash μας εμπνέουν και μας καλούν να πορευτούμε μαζί τους.
Κατά τη δεκαετία του 1980 καθιερώνεται ο νέος όρος «Δημόσια κατανόηση της Επιστήμης» (Public Understanding of Science) στην Αγγλία. Καταλύτης υπήρξε η δημοσίευση μελέτης από τη Βασιλική Εταιρεία του Λονδίνου που έγινε γνωστή ως Αναφορά Bodmer, από το όνομα του διάσημου γενετιστή σερ William Bodmer ο οποίος διηύθυνε τη σύνταξη της, επί κεφαλής μιας ομάδας που περιελάμβανε σημαντικές προσωπικότητες από το χώρο της επιστήμης, της τεχνολογίας, του επιχειρηματικού και πολιτικού κόσμου, ακόμη και παραγωγούς ταινιών όπως ο David Attenborough. Προϊόν της περίφημης αυτής αναφοράς υπήρξε η δημιουργία της «Επιτροπής για τη δημόσια κατανόηση της Επιστήμης» (COPUS). Από τις πρώτες ενέργειες της επιτροπής ήταν ο σχεδιασμός, η χρηματοδότηση και η υλοποίηση ενός μεγάλου ερευνητικού προγράμματος που θα εντόπιζε τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά της επιστήμης στον δημόσιο χώρο.
Από τα τέλη της δεκαετίας τού 1980 η θεωρητική μελέτη του φαινομένου εμπλούτισε και διεύρυνε την προβληματική, με αποτέλεσμα την ανάδυση νέων όρων, απαραίτητων για να καλύψουν τις καινούργιες διαστάσεις που πρόβαλλαν στον ακαδημαϊκό ορίζοντα [επιστημονική εγγραματοσύνη (scientific literacy), επιστημονική κουλτούρα (culture scientifique), δημόσια επίγνωση (public awareness) κ.ά.]. Για να εξυπηρετήσει την ανάγκη δημοσίευσης της πλημμυρίδας των μελετών που κατακλύζουν το νεοσύστατο πεδίο, θα ιδρυθεί, το 1992, το περιοδικό Public Understanding of Science. Από το 1995 εγκαινιάζεται και αυτοτελής διδασκαλία του πεδίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, από τον Richard Dawkins, και στο Imperial College του Λονδίνου, από τον John Durant. To δίκτυο των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται και των θεσμών που λειτουργούν στο χώρο της εκλαΐκευσης της επιστήμης, είτε από τη δημιουργική είτε από τη μελετητική σκοπιά, είναι στις μέρες μας πολύ πλούσιο και εξαιρετικά περίπλοκο, παράγοντας σημαντικούς καρπούς στην προσπάθεια ενσωμάτωσης του επιστημονικού τρόπου σκέψης σε πολλές όψεις της ζωής μας.
Οι φυσικοί πιστεύουν ότι η Διδακτική των Φυσικών Επιστημών πρέπει να βρει τον τρόπο να συνεισφέρει αποτελεσματικά στην κοινωνία, μέσω της ανάπτυξης εκείνων των μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών που απαιτούνται, ώστε να οδηγηθεί η Εκπαίδευση προς το στόχο του Επιστημονικού Αλφαβητισμού ή/και Εγγραματισμού όλων των πολιτών.
Επειδή η Κοινωνία του 21ου αιώνα αλλάζει ταχύτατα και από τα βιομηχανικά μοντέλα περνάει στη κοινωνία που βασίζεται στη γνώση “knowledge-based society”, πρέπει να έχει σαν στόχο να δημιουργήσει και να προωθήσει τον “Αλφαβητισμό στον 21ο Αιώνα”, ώστε το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού να μπορέσει να συμβαδίσει με αυτές τις αλλαγές. Τα κρίσιμα ζητήματα του 21ου αιώνα είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα με τις Φυσικές Επιστήμες, και την επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη. Γι αυτό απαιτείται για τον πολίτη Επιστημονικός και Τεχνολογικός Αλφαβητισμός και μάλιστα με επίγνωση και προσανατολισμό.
Έχουν δε αναληφθεί πολλές πρωτοβουλίες σε διάφορες χώρες όπως: Science-Technology-Society and Environment (STSE), Beyond 2000-science education for the future, Project 2061-science for all Americans, Towards a science curriculum for public understanding, I.O.P. the post-16 Initiative, A.C.S.-Chemistry in Context-applying chemistry to society κ.ά. Όλες αυτές τις πρωτοβουλίες ξεκίνησαν πρακτικά στην αρχή της δεκαετίας του 1990 και κορυφώθηκαν προς το τέλος της, ενόψει της εισόδου στο νέο αιώνα.
Σήμερα, μια άλλη COPUS, το διεθνές δίκτυο «Συμμαχία για τη δημόσια κατανόηση της επιστήμης» (www.copusproject.org) αναγόρευσε το 2009 σε «Έτος της Επιστήμης». Πέραν των άλλων, αφορμή για την οργάνωση σειράς εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων σε παγκόσμιο επίπεδο κατά το έτος 2009 από το COPUS είναι ο εορτασμός μερικών εξαιρετικά γόνιμων γεγονότων στην ιστορία της επιστήμης: η 200ή επέτειος της γέννησης του Κάρολου Δαρβίνου, η 150ή επέτειος της έκδοσης του εμβληματικού βιβλίου του Περί της καταγωγής των ειδών, καθώς και η 400ή επέτειος της δημοσίευσης των δύο πρώτων νόμων της κίνησης των πλανητών από τον Johannes Kepler στο βιβλίο του Astronomia Nova.