Η πράσινη ενέργεια δεν είναι και τόσο δωρεάν

Ανεργία λόγω των ΑΠΕ

Πρόσφατα η Ισπανία σημείωσε δύο ρεκόρ. Το ένα ήταν η παραγωγή πάνω του 50 τοις εκατό της ηλεκτρικής ενέργειας από ανεμογεννήτριες (στιγμιαία και μόνο μια φορά). Το άλλο ρεκόρ ήταν η άνοδος της ανεργίας σε ποσοστό άνω του 20 τοις εκατό. Και όμως, η Ισπανία αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, σύμφωνα με τους απανταχού φανατικούς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).

Ο άνεμος και ο ήλιος είναι δωρεάν στην πατρίδα μας, που είναι προικισμένη και με τα δύο. Όμως, για να μετατραπεί το ηλιακό φως και ο άνεμος σε ενέργεια υπάρχει κόστος, τόσο περιβαλλοντικό όσο και οικονομικό

Το πανεπιστήμιο Χουάν Κάρλος της Μαδρίτης πρόσφατα δημοσίευσε μελέτη που δείχνει ότι η επιλογή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχει τεράστιο οικονομικό κόστος και ότι οι λεγόμενες «πράσινες θέσεις εργασίας» δεν είναι ούτε πράσινες ούτε φθηνές, είναι μάλιστα αρκετά πιο ακριβές από τις συμβατικές θέσεις εργασίας.

Όταν δημοσιεύθηκε η μελέτη του πανεπιστημίου, ο πρόεδρος του ισπανικού συνδέσμου κατασκευαστών ανεμογεννητριών κατσάδιασε το πανεπιστήμιο. Ο λόγος; Η δημοσίευση της μελέτης θα έχει αρνητική επίδραση στις εξαγωγές ισπανικών ανεμογεννητριών, προφανώς σε χώρες όπως η Ελλάδα που δεν είναι παραγωγός αλλά απλός αγοραστής ανεμογεννητριών.

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας δεν είναι απλά πράγματα. Επειδή εξαρτώνται από ενέργεια που δεν είναι σταθερή, ο άνεμος και ο ήλιος δεν είναι μόνιμα και σταθερά φαινόμενα, είναι λοιπόν αναγκαστική η ύπαρξη συμβατικών συστημάτων παραγωγής ενέργειας καθώς και συστημάτων αποθήκευσης.

Συνεπώς η εγκατάσταση ανεμογεννητριών δεν απαλλάσσει τη χώρα από την κατασκευή και λειτουργία συμβατικών σταθμών. Παράλληλα η αποθήκευση ενέργειας των ΑΠΕ σε μεγάλη κλίμακα γίνεται με τεχνητά φράγματα. Το νερό αντλείται, όταν υπάρχει πλεόνασμα ενέργειας, στα ψηλότερα φράγματα και μετά διοχετεύεται στα χαμηλότερα, μέσα από υδροτουρμπίνες για να παράγει ηλεκτρισμό. Δηλαδή εκτός από τις ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά χρειάζονται υδροηλεκτρικοί σταθμοί και φράγματα για να είναι πλήρης μια αξιόπιστη εφαρμογή ΑΠΕ σε κάποια αξιόλογη κλίμακα.

Σε αυτές τις δαπάνες πρέπει να συνυπολογιστεί και το κόστος της ειδικής ταρίφας αγοράς. Η ΔΕΗ, ενώ πουλά ρεύμα με 16 λεπτά την κιλοβατώρα, αγοράζει το ρεύμα από τις ΑΠΕ προς 45 λεπτά, ενώ δίνονται και επιχορηγήσεις που φτάνουν το 75% στους επενδυτές που δημιουργούν μονάδες παραγωγής με ΑΠΕ.

Είναι προφανές ότι οι ΑΠΕ είναι ένα πρόσθετο σύστημα με πρόσθετα έξοδα. Στον βαθμό που οι ΑΠΕ επιβάλλονται για λόγους μείωσης των εκπομπών διοξειδίου είναι και δείγμα μιας εθνικής υποταγής σε ξένα σχέδια και επιβολές. Η ελληνική οικονομία αποτελεί μόλις το 2 τοις εκατό του ευρωπαϊκού ΑΕΠ και η σπουδή μας για μια «πράσινη» οικονομία δεν δικαιολογείται. Ο πλανήτης δεν θα αισθανθεί καμία μεγάλη διαφορά αν καθυστερήσουμε λίγο στην εγκατάσταση των ΑΠΕ.

Δύο φυσικοί είναι σκεπτικιστές

Πριν από χρόνια το το Ίδρυμα Ωνάση βράβευσε τον Αμερικανό φυσικό Amory Lovins για τη θεωρητική του δουλειά στις ΑΠΕ.

Ο Lovins έχει γράψει πως οι ΑΠΕ έχουν νόημα όταν αλλάζουν τη δομή της παραγωγής ενέργειας και την αποκεντρώνουν. Οι ΑΠΕ, είπε ο Lovins, έχουν νόημα όταν εγκαθίστανται σε τοπική κλίμακα, όταν σπάνε το μονοπώλιο των μεγάλων παραγωγών και κάνουν το κάθε σπιτικό μια μικρή ΔΕΗ. Είναι ενδιαφέρον ότι το σλόγκαν «ενέργεια στον πολίτη» ανήκε σε μια μόλις εταιρεία από τις εκατοντάδες που συμμετείχαν στην πρόσφατη έκθεση ΑΠΕ στην Αθήνα. Οι υπόλοιπες τόνιζαν τη δυνατότητα μεσολάβησης για την πιο αποτελεσματική εκμετάλλευση των κρατικών επιχορηγήσεων.

Και όμως, η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε κάθε σπίτι είναι μια εφαρμογή που μπορεί μεν να μην είναι αποτελεσματική με την οικονομική έννοια, όμως δεν αλλοιώνει παρθένο έδαφος και μέσα από την αποτελεσματικότητά της δημιουργεί περισσότερες θέσεις εργασίας από τις μεγάλες κεντρικές μονάδες. Στη γλώσσα των οικονομολόγων η επιλογή της διάχυσης των ΑΠΕ είναι υπόθεση έντασης εργασίας, σε αντίθεση με την επιλογή της κυβέρνησης προς ανεμογεννήτριες σε απόμακρα σημεία και στη θάλασσα που είναι κατεξοχήν επιλογές έντασης κεφαλαίου, άρα απρόσιτες στον μέσο πολίτη.

Προφανώς οι μεγάλες μονάδες είναι πιο βολικές στον σχεδιασμό εθνικής «πράσινης» ενεργειακής πολιτικής. Πιο εύκολα συναλλάσσεται ένα υπουργείο με εκατό μεγαλοπαραγωγούς παρά με εκατομμύρια σπιτικά. Όμως αυτή η αντιμετώπιση δεν είναι η πιο πράσινη. Ο πατέρας της θεωρίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ο φυσικός (και αστροφυσικός) James Hansen της NASA, έχει επανειλημμένα κατακεραυνώσει αυτή την «πράσινη» μεγαλομπίζνα.

Η εμπειρία της Ελλάδας με τους ηλιακούς θερμοσίφωνες δείχνει ότι με τα κατάλληλα κίνητρα είναι δυνατή η διάδοση συστημάτων ΑΠΕ. Από μηδενική βάση η Ελλάδα έγινε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη σε ηλιακούς θερμοσίφωνες μέσα σε μια δεκαετία. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με τα φωτοβολταϊκά.

Για να γίνει όμως αυτή η διάδοση πρώτα θα πρέπει η ΔΕΗ και οι άλλοι πωλητές ενέργειας να μετατρέψουν το δίκτυο σε έξυπνο δίκτυο. Τα έξυπνα δίκτυα επιτρέπουν την εξοικονόμηση ενέργειας και την πιο ορθολογική παραγωγή ηλεκτρισμού. Δεν είναι γνωστή η ανάπτυξη με τα έξυπνα δίκτυα στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι η φράση δεν έχει ακόμη φτάσει στα Μέσα Ενημέρωσης κάτι λέει…

Πηγή: Έθνος