Η έκλειψη με την Σεληνιακή Ψευδαίσθηση

Τα ξημερώματα του Σαββάτου πραγματοποιήθηκε μερική έκλειψη της σελήνης που εξαιτίας ενός παράξενου φαινομένου, που παρατηρείται όταν το φεγγάρι βρίσκεται χαμηλά λίγο πιο πάνω από τον ορίζοντα, δημιουργήθηκε η ψευδής εντύπωση ότι ο σεληνιακός δίσκος ήταν αρκετά μεγαλύτερος συγκριτικά με το πραγματικό του μέγεθος (στο δεξιό σκίτσο ο δίσκος κοντά στον ορίζοντα φαίνεται μεγαλύτερος από τον σεληνιακό δίσκο όταν αυτός είναι ψηλά στο Ζενίθ).

Το εν λόγω φαινόμενο που οι αστρονόμοι ονομάζουν «Moon Illusion», δηλαδή «Σεληνιακή Ψευδαίσθηση», βασικά συμβαίνει διότι το «μάτι» μας βλέπει την πανσέληνο αρκετά πιο μεγάλη όταν αυτή βρίσκεται κοντά στον ορίζοντα.

Στην πραγματικότητα, το φεγγάρι κοντά στον ορίζοντα δεν είναι πιο πλατύ από το φεγγάρι σε οποιαδήποτε άλλη θέση. Οι κάμερες το αποδεικνύουν, αλλά το ανθρώπινο μάτι επιμένει για το αντίθετο.

Το φαινόμενο της μεγεθυμένης Σελήνης έχει παρατηρηθεί από την εποχή του Αριστοτέλη, ωστόσο, κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει καταλήξει σε μια ικανοποιητική εξήγηση 100%.

Μία από τις πιθανές απαντήσεις – γνωστή ως υπόθεση της φαινόμενης απόστασης – είναι ότι, όταν η Σελήνη βρίσκεται χαμηλά στον ουρανό, ο ανθρώπινος εγκέφαλος νομίζει ότι είναι πιο κοντά σε μας από ό,τι αν είναι στο ζενίθ. Ξέρει όμως ότι αν ένα σώμα είναι πιο κοντά μας θα μας φαίνεται και πιο μεγάλο. Αυτή είναι η πιο πιθανή εξήγηση για την ψευδαίσθηση του μεγέθους, που οι ψυχολόγοι την ονομάζουν micropsia oculomotor / macropsia.

Πιο αναλυτικά: ο εγκέφαλος μας νομίζει ότι είναι πιο κοντά γιατί συγκρίνει το μέγεθός της Σελήνης με άλλα αντικείμενα, όπως βουνά, δέντρα και κτήρια, τα οποία βρίσκονται σε μικρή απόσταση από μας και πιστεύει ότι και η Σελήνη είναι κοντά μας.

Γνωρίζοντας ότι τα μακρινά αντικείμενα φαίνονται μικρότερα στο μάτι, ο εγκέφαλος κάνει λάθος υπολογισμούς και συμπεραίνει ότι ο σεληνιακός δίσκος είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι φαίνεται.

Όταν αντίθετα η Σελήνη βρίσκεται ψηλά στον ουρανό, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να εκτιμήσει το μέγεθός της συγκρίνοντάς τη με άλλα αντικείμενα.

Η υπόθεση αυτή, , είναι μια από τις επικρατέστερες εξηγήσεις του φαινομένου, δεν είναι όμως η μόνη ούτε μπορεί εύκολα να αποδειχθεί.