Φλεγόμενοι πίδακες εκτοξεύονται από μια μαύρη τρύπα

Το διαστημικό παρατηρητήριο WISE της NASA έχει συλλάβει σπάνια δεδομένα μιας δραστήριας μαύρης τρύπας που απελευθερώνει ένα λαμπρό πίδακα.

Η μαύρη τρύπα, που ονομάζεται GX 339-4, βρίσκεται πάνω από 20.000 έτη φωτός μακριά μας, κοντά στο κέντρο του Γαλαξία μας, και έχει μάζα τουλάχιστον έξι φορές μεγαλύτερη από τον ήλιο.

Είναι σε τροχιά γύρω από ένα άστρο που την τροφοδοτεί με υλικό – και, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του υλικού από το άστρο απορροφάται μέσα στη μαύρη τρύπα, κάποιο από αυτό εκτοξεύεται προς τα έξω ως πίδακας με σχεδόν την ταχύτητα του φωτός.

«Φανταστείτε τον πίδακα σαν ο ήλιος μας να υποβαλλόταν σε ξαφνικές, τυχαίες εκρήξεις και η φωτεινότητα του να αυξηθεί τρεις φορές σε λίγες μόνο ώρες, και στη συνέχεια να μειώνεται πάλι. Αυτό είναι το είδος που παρατηρήσαμε σε αυτόν τον πίδακα», λέει ο Poshak Gandhi στην Διαστημική Υπηρεσία της Ιαπωνίας (JAXA).

"Με το WISE που δουλεύει στην υπέρυθρη ζώνη, μπορέσαμε να κάνουμε ζουμ σε εσωτερικές περιοχές κοντά στη βάση του πίδακα της αστρικής μαύρης τρύπας για πρώτη φορά και να εξετάσουμε τη φυσική του πίδακα σε δράση."

Το NEOWISE, ένα τμήμα της αποστολής του WISE που κυνηγάει αστεροειδείς, συνέλαβε εικόνες από το ίδιο τμήμα του ουρανού εκείνη την περίοδο, επιτρέποντας έτσι στην ομάδα να ζουμάρει την πολύ συμπαγή περιοχή γύρω από τη βάση του πίδακα, που εκτοξεύεται από τη μαύρη τρύπα.

Το μέγεθος αυτό, λένε, είναι ισοδύναμο με την παρατήρηση μιας δεκάρας σε απόσταση όσο ο ήλιος μας.

Τα αποτελέσματα εξέπληξαν την ομάδα, δείχνοντας τεράστιες και ακανόνιστες διακυμάνσεις των δραστηριοτήτων του πίδακα, σε χρονικές κλίμακες που κυμαίνονται από 11 δευτερόλεπτα έως μερικές ώρες. Επιπλέον, το μέγεθος της βάσης του πίδακα ποικίλλει κατά ένα παράγοντα 10 και άνω.

Τα νέα δεδομένα, επίσης, επέτρεψαν στους αστρονόμους να κάνουν τις καλύτερες μετρήσεις που έγιναν ποτέ στο μαγνητικό πεδίο της μαύρης τρύπας, το οποίο είναι 30.000 φορές πιο ισχυρό από αυτό που παράγεται στην επιφάνεια της Γης.