Χρησιμοποιώντας δεδομένα από το Διαστημικό Παρατηρητήριο Herschel, οι αστρονόμοι έχουν ανιχνεύσει για πρώτη φορά ψυχρούς ατμούς νερού που περιβάλλουν ένα σκονισμένο δίσκο γύρω από νεαρό άστρο. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι αυτός ο δίσκος, που είναι έτοιμος να εξελιχθεί σε ένα ηλιακό σύστημα, περιέχει μεγάλες ποσότητες νερού, γεγονός που υποδηλώνει ότι το νερό που καλύπτει πλανήτες όπως η Γη μπορεί να είναι κάτι το συνηθισμένο στο σύμπαν. Επίσης, δείχνουν ότι η Γη απέκτησε νερό όταν βομβαρδίστηκε από κομήτες που περιέχουν πάγο.
Μια καλλιτεχνική άποψη για ένα παγωμένο πλανητικό δίσκο γύρω από ένα νέο αστέρι, που ονομάζεται TW Hydrae, κάπου 175 έτη φωτός μακριά στον αστερισμό Ύδρα
Η Γη, όπως όλοι οι πλανήτες σε οποιοδήποτε πλανητικό σύστημα, σχηματίστηκε από τη σταδιακή συσσωμάτωση αερίων και σκόνης που περιφέρονταν γύρω από τον νεογέννητο Ήλιο. Όμως το νερό που μπορεί να υπήρχε στην περιοχή όπου σχηματίστηκε η Γη δεν ήταν δυνατό να ενσωματωθεί στον νεογέννητο πλανήτη: το νερό αυτό βρισκόταν πολύ κοντά στον Ήλιο και η υψηλή θερμοκρασία εμπόδιζε την υγροποίησή του σε ωκεανούς.
Και μέχρι σήμερα, η μελέτη μακρινών πλανητικών συστημάτων είχε δείξει την ύπαρξη ατμού μόνο σε αυτές τις θερμές ζώνες, σε μικρή απόσταση από το μητρικό άστρο.
Βέβαια οι επιστήμονες είχαν βρει στο παρελθόν ζεστούς υδρατμούς σε ένα πλανητικό δίσκο κοντά στο κεντρικό άστρο του. Όμως στοιχεία για τεράστιες ποσότητες ψυχρού νερού, στους πλανητικούς δίσκους, εκεί που πιστεύεται ότι σχηματίζονται οι κομήτες, δεν είχαν δει μέχρι τώρα. Όσο περισσότερο νερό είναι διαθέσιμο στους δίσκους για να σχηματιστούν οι παγωμένοι κομήτες, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες ότι τελικά θα φτάσουν μεγάλες ποσότητες νερού στους νέους πλανήτες όταν συγκρουστούν με αυτούς.
"Οι παρατηρήσεις αυτών των ψυχρών υδρατμών δείχνουν να υπάρχει αρκετό νερό στο δίσκο, ικανό για να γεμίσουν χιλιάδες ωκεανοί της Γης”, δήλωσε ο αστρονόμος Michiel Hogerheijde του Παρατηρητηρίου Leiden στην Ολλανδία. Ουσιαστικά, το τηλεσκόπιο δεν ανίχνευσε τον ίδιο τον πάγο, αλλά τις μικρές ποσότητες ατμού που εκπέμπονται λόγω του βομβαρδισμού του πάγου με ακτινοβολία. Η ανακάλυψη αυτή δημοσιεύεται στο περιοδικό Science.
.
Φασματική ανάλυση των δεδομένων από το Herschel που δείχνει τον εντοπισμό των ψυχρών υδρατμών, που αντιστοιχούν σε μια ποσότητα νερού ίση με 5 τοις χιλίοις του συνολικού περιεχομένου των ωκεανών της Γης. Μάλιστα για κάθε γραμμάριο ατμού που εντοπίστηκε πρέπει να υπάρχουν στην πραγματικότητα χιλιάδες γραμμάρια πάγου, ή αλλιώς το νερό του δίσκου του TW Hydra είναι χιλιάδες φορές περισσότερο από το νερό της Γης.
Το αστέρι με αυτόν τον πλούσιο σε νερό δίσκο, ονομάζεται TW Hydrae είναι ηλικίας μόλις 10 εκατομμυρίων ετών και βρίσκεται περίπου 175 έτη φωτός μακριά από τη Γη, στον αστερισμό της Ύδρας. Η ψυχρή, υδαρής ομίχλη, που εντοπίστηκε από τον Hogerheijde και την ομάδα του, πιστεύεται ότι προέρχεται από κόκκους σκόνης καλυμμένους με πάγο σαν ένα λεπτό υμένιο κοντά στην επιφάνεια του δίσκου. Το υπεριώδες φως από το άστρο αναγκάζει κάποια μόρια του νερού να ελευθερωθούν από αυτόν τον πάγο, δημιουργώντας έτσι ένα λεπτό στρώμα αερίου με μία φωτεινή υπογραφή, την οποία ανιχνεύθηκε από το όργανο Heterodyne του Herschel στην υπέρυθρη ζώνη του φωτός.
Το Herschel είναι μια αποστολή, που ξεκίνησε το 2009, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος με σημαντική βοήθεια από τη NASA.
Το άστρο TW Hydrae είναι ένα πορτοκαλί νάνο αστέρι, κάπως μικρότερος και πιο ψυχρός από τον λευκοκίτρινο ήλιο μας. Ο γιγάντιος δίσκος του υλικού που περιβάλλει το άστρο έχει μέγεθος περίπου 200 φορές την απόσταση μεταξύ της Γης και του Ήλιου μας. Σε λίγα εκατομμύρια χρόνια οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι το υλικό εντός του δίσκου θα συγκρουστεί και θα εξελιχθεί σε πλανήτες, αστεροειδείς και άλλα ουράνια σώματα. Η σκόνη και τα σωματίδια του πάγου θα συσσωρευτούν φτιάχνοντας κομήτες.
Καθώς θα εξελίσσεται το νέο ηλιακό σύστημα, οι παγωμένα κομήτες είναι πιθανό να αποθέσουν ένα μεγάλο μέρος του νερού που περιέχουν σε νεαρούς πλανήτες αφού πέσουν πάνω τους, με αποτέλεσμα να φτιάξουν ωκεανούς. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι το άστρο TW Hydrae και ο παγωμένος δίσκος της μπορεί να είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα πολλών άλλων νεαρών αστρικών συστημάτων, προσφέροντας νέες ιδέες στους επιστήμονες για το πώς οι πλανήτες με άφθονο νερό θα μπορούσαν να σχηματιστούν σε όλο το σύμπαν.
Πηγή: NASA
Leave a Comment