Οι αστρονόμοι δεν σταματούν να εντοπίζουν δυνητικά «κατοικίσιμους» πλανήτες σε άλλα ηλιακά συστήματα – μόλις την περασμένη εβδομάδα, για παράδειγμα, ανακαλύφθηκε ένα παρόμοιο ουράνιο σώμα στον αστέρα GJ 667C, το οποίο συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες να διατηρεί νερό σε υγρή μορφή και, κατά συνέπεια, να φιλοξενεί ζωή.
Ποταμός Noosa: Εκατομμύρια χρόνια πριν τα φυτά δημιούργησαν πηλό και ποτάμια που τελικά οδήγησαν στα δάση
Ωστόσο, είναι εξαιρετικό απίθανο το ανάγλυφο ενός τέτοιου εξωπλανήτη να μοιάζει με αυτό της Γης, και ο λόγος είναι η γήινη χλωρίδα. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν δύο άρθρα που περιλαμβάνει μια πρόσφατη ειδική έκδοση του περιοδικού Nature Geoscience, μέσα από τα οποία επιστήμονες φέρνουν στο φως στοιχεία για το γεγονός ότι η βλάστηση ήταν ο κυρίαρχος παράγοντας που καθόρισε τη μορφή του γήινου τοπίου.
Το πρώτο άρθρο δείχνει ότι τα φυτά με αγγεία –με δομές δηλαδή που μπορούν να μεταφέρουν νερό κατά μήκος της μάζας τους– ήταν εκείνα που έδωσαν στα ποτάμια την τωρινή τους μορφή και έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο στη δημιουργία του πυκνού χώματος, ώστε αργότερα να πολλαπλασιαστεί η βλάστηση.
Επικεφαλής της μελέτης είναι ο Martin Gibling από το Πανεπιστήμιο Dalhousie στον Καναδά, ο οποίος υποστηρίζει ότι, πριν από την παρουσία των φυτών, το νερό σχημάτιζε εξαιρετικά ρηχά και πλατιά ρυάκια, που είχαν ακανόνιστες πορείες και δεν παρήγαν μεγάλες ποσότητες φερτής ύλης με τη διάβρωση. Όταν όμως εμφανίστηκαν τα πρώτα φυτά με αγγεία πάνω σε βραχώδεις εκτάσεις και ξεκίνησαν να διασπούν τα πετρώματα παράγοντας τοπικά λάσπη, πριν από 415 εκατομμύρια χρόνια, η λάσπη αυτή περιόρισε τις κατευθύνσεις προς τις οποίες μπορούσε να κινείται το νερό, με συνέπεια να σχηματιστούν τα πρώτα ποτάμια με σαφώς καθορισμένες κοίτες. Όταν ένα τέτοιο ποτάμι ξεχείλιζε, οι παρακείμενες περιοχές πλημμύριζαν και τα λιμνάζοντα νερά τις εμπλούτιζαν με χώμα. Έτσι, εκεί αναπτυσσόταν καινούργια βλάστηση που, όταν νεκρωνόταν και κατέληγε μέσα στο ποτάμι, έκανε ένα μέρος του νερού να εκτραπεί, δημιουργώντας έναν καινούργιο παραπόταμο.
Αν με αυτό τον τρόπο διαμορφώθηκε το περίπλοκο δίκτυο από υδάτινες αρτηρίες που «αυλακώνει» την επιφάνεια της Γης, τα φυτά επηρέασαν επίσης και την εμφάνιση των παγετώνων στη Γη – οι οποίοι, με τη σειρά τους, μετέβαλαν το ανάγλυφο. Η εμφάνιση φυτικών οργανισμών αρχαιότερων από τα φυτά με αγγεία, 470 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα, ήταν η βασικότερη αιτία για το ότι ξεκίνησε να περιορίζεται δραστικά το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και να μειώνεται η θερμοκρασία. Επομένως, τα φυτά πυροδότησαν έναν κύκλο από παγετωνικές και μεσοπαγετωνικές περιόδους, που άλλαξαν το τοπίο του πλανήτη διαβρώνοντας τους ορεινούς όγκους και δημιουργώντας κοιλάδες.
Σύμφωνα με τις δύο έρευνες, τα φυτά δεν είναι παθητικοί «κάτοικοι» του γήινου οικοσυστήματος, αλλά παράγοντες οι οποίοι επιδρούν στην ατμόσφαιρα, στους ωκεανούς και στο έδαφος. Συνεπώς, όπως αναφέρει στον πρόλογό του το Nature Geoscience, ακόμη και αν βρεθούν εξωπλανήτες με την ίδια χημική σύσταση και τεκτονική δραστηριότητα με τη Γη, είναι απίθανο να μοιάζουν με τον πλανήτη μας. Επειδή, στην περίπτωση που διαθέτουν βλάστηση, αυτή θα έχει ακολουθήσει διαφορετικά εξελικτικά μονοπάτια από τη γήινη χλωρίδα, διαμορφώνοντας ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο.
Πηγή: Καθημερινή, Scientific American
Leave a Comment