Η κιτρινωπή γεμάτη φυσαλίδες ηφαιστειακή επιφάνεια της Ιούς

Η Αμερικανική Γεωλογική Επιθεώρηση (US Geological Survey) δημοσίευσε τον πρώτο ολοκληρωμένο χάρτη της Ιούς, του μικρού δορυφόρου του Δία που είναι γεμάτος από ενεργά ηφαίστεια. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δεδομένα από τέσσερις εικόνες σαν ψηφιδωτά, που δημιουργήθηκαν από τις αποστολές Voyager και Galileo. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις των επιστημόνων είναι ότι η Ιώ, σε αντίθεση με όλα τα στερεά σώματα του ηλιακού μας συστήματος (πλανήτες και δορυφόρους), δεν έχει στην επιφάνειά της ούτε έναν κρατήρα.

Η γεμάτη φυσαλίδες επιφάνεια της Ιούς, ένα από τα φεγγάρια του Δία

Αυτό δεν οφείλεται στο ότι δεν υπάρχει πτώση αστεροειδών στην Ιώ αλλά ότι, εξαιτίας της αέναης γεωλογικής δραστηριότητας που λαμβάνει χώρα εκεί, η επιφάνειά της ανανεώνεται συνεχώς εξαφανίζοντας κάθε φορά τις «ρυτίδες» της.

Η Ιώ είναι το πιο ηφαιστιογενές μέρος στο ηλιακό μας σύστημα, έτσι είναι μεγάλο το ενδιαφέρον που δείχνουν οι γεωλόγοι, επειδή η επιφάνεια του είναι αναζωογονητική – δηλαδή συνεχώς ανανεώνεται. Κι έτσι δεν υπάρχουν κρατήρες στην επιφάνεια του.

Ο David Williams, επιστημονικός συνεργάτης της Σχολής της Γης και της Εξερεύνησης του Διαστήματος στην Αριζόνα,πέρασε έξι χρόνια αναλύοντας εξαντλητικά τα ψηφιδωτά μέχρι 19 διαφορετικούς τύπους επιφανειακού υλικού. Έτσι, ο χάρτης αυτός μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί ως σημείο αναφοράς για περαιτέρω μελέτες της Ιούς, επιτρέποντας στους επιστήμονες να παρακολουθούν το πώς αλλάζει το φεγγάρι.

Οι παλιρροιακές δυνάμεις μεταξύ Δία, Ιούς και των άλλων φεγγαριών Γανυμήδη, Καλλιστώ και Ευρώπη προκάλεσαν στρεπτικές κινήσεις στον φλοιό της Ιούς, δημιουργώντας θερμότητα μέσα στο φεγγάρι και προκαλώντας την ηφαιστειακή δράση της. Με τις παλιρροϊκές δυνάμεις η επιφάνεια του εδάφους της Ιούς ανεβοκατεβαίνει συνεχώς.

Ο χάρτης περιλαμβάνει τις ροές της λάβας, θόλους (ηφαιστειακούς θόλους), καλδέρες και  πεδιάδες με θείο. Μπορείτε να κατεβάσετε ολόκληρο το χάρτη εδώ 

Τα ηφαίστεια της Ιούς ανακαλύφθηκαν το 1979 από το σκάφος Voyager και η κρατούσα θεωρία είναι ότι οι παλίρροιες θερμαίνουν το εσωτερικό του δορυφόρου λιώνοντας τους βράχους και μαζί με θειούχα αέρια ξεπετάγονται συνεχώς στην επιφάνεια με βίαιες ηφαιστειακές εκρήξεις. Υπολογίζεται ότι στην Ιώ παράγεται κάθε χρόνο 100 φορές περισσότερη λάβα από ό,τι σε όλα μαζί τα ηφαίστεια της Γης.