Ένας αμερικανός ψυχολόγος και ένα ζευγάρι νορβηγών νευροεπιστημόνων τιμώνται με το Νόμπελ Ιατρικής – Φυσιολογίας 2014 «για την ανακάλυψη των κυττάρων που σχηματίζουν ένα σύστημα εντοπισμού θέσης στον εγκέφαλο» -ένα είδος βιολογικού GPS που μας επιτρέπει να προσανατολιζόμαστε και να βρίσκουμε τον δρόμο μας.
Όπως ανακοίνωσε το μεσημέρι της Δευτέρας η επιτροπή των βραβείων στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας, το ήμισυ του βραβείου απονέμεται στον 75χρονο Αμερικανό Τζον Ο’Κιφ, ενώ το υπόλοιπο μισό μοιράζεται από κοινού στον 52χρονο Έντβαρντ και την 51χρονη Μέι-Μπριτ Μόζερ, στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Τροντχάιμ.
Πρόκειται για την 11η γυναίκα που τιμάται με το Νόμπελ Ιατρικής από την έναρξη του θεσμού, το 1901.
Το 1971, ο Τζον Ο΄Κιφ ανακάλυψε το το πρώτο συστατικό αυτού του συστήματος εντοπισμού του εγκεφάλου. Σε πειράματα με ποντίκια, βρήκε ότι ένας τύπος νευρικού κυττάρου σε μια περιοχή του εγκεφάλου, που ονομάζεται ιππόκαμπος, ήταν συνεχώς ενεργοποιημένος όταν το πειραματόζωο βρισκόταν σε ένα συγκεκριμένο σημείο του δωματίου. Κάποια άλλα νευρικά κύτταρα ενεργοποιούνταν όταν το ποντίκι βρισκόταν σε άλλα σημεία. Ο επιστήμονας συμπέρανε ότι αυτά τα «κύτταρα εντοπισμού θέσης» σχημάτιζαν έναν χάρτη του δωματίου.
Τρεις δεκαετίες αργότερα, το 2005, οι δύο νορβηγοί επιστήμονες ανακάλυψαν ένα ακόμα συστατικό-κλειδί του εγκεφαλικού GPS. Εντόπισαν έναν διαφορετικό τύπο νευρικού κυττάρου, τον οποίο ονόμασαν «κύτταρα πλέγματος», που δημιουργούν ένα σύστημα συντονισμού των κινήσεων και βοηθούν το άτομο να βρει ακριβώς τη θέση του στον χώρο και να προσανατολιστεί.
Οι ανακαλύψεις των τριών ερευνητών «έλυσαν ένα πρόβλημα που απασχολούσε τους φιλοσόφους και τους επιστήμονες για αιώνες: πώς δημιουργεί ο εγκέφαλος έναν χάρτη του χώρου που μας περιβάλλει και πώς βρίσκουμε τον δρόμο μας σε ένα περίπλοκο περιβάλλον».
Οι ανακοινώσεις της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών της Σουηδίας θα συνεχιστούν με το Νόμπελ Φυσικής την Τρίτη, της Χημείας την Τετάρτη, της Λογοτεχνίας την Πέμπτη, της Ειρήνης την Παρασκευή και των Οικονομικών Επιστημών την ερχόμενη Δευτέρα.
Η εκδήλωση απονομής των βραβείων θα πραγματοποιηθεί στις 10 Δεκεμβρίου στη Στοκχόλμη.
