Οι μαύρες τρύπες μπορούν να εκπέμπουν παλμούς γιγαντιαίας ενέργειας, αλλά ήταν άγνωστο το που οφείλονταν αυτές οι εκρήξεις και για καιρό ήταν ένα μυστήριο. Τελευταία, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει, για πρώτη φορά ότι η έκρηξη μιας υπερμεγέθους μαύρης τρύπας πυροδοτήθηκε από την εκκένωση του στέμματος της. Πρόκειται για μια μυστηριώδη πηγή εξαιρετικά ενεργητικών σωματιδίων γύρω από τις μαύρες τρύπες, που παράγουν ακτίνες Χ.
Πώς ένα στέμμα γύρω από μια μαύρη τρύπα δημιουργεί μια έκλαμψη ακτίνων-Χ
Αυτή η ζωτική ανακάλυψη έγινε δυνατή από στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το Παρατηρητήριο Swift της NASA και το NuSTAR. Σύμφωνα με τον Dan Wilkins από το Πανεπιστήμιο Saint Mary στο Χάλιφαξ, “Είναι η πρώτη φορά που ήμασταν σε θέση να συνδέσουμε το γεγονός της κορώνας (στέμματος που περιβάλει μια μαύρη τρύπα) με μια φωτοβολίδα. “Έτσι, αυτό θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε πώς οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες τροφοδοτούν κάποια από τα πιο λαμπερά αντικείμενα στο σύμπαν. “
Οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες δεν επιτρέπουν να εξέρχεται κανένα φως από αυτές, αλλά συχνά περιβάλλονται από δίσκους από καυτό, λαμπερό υλικό. Η βαρύτητα μιας μαύρης τρύπας έλκει προς τα μέσα το στροβιλιζόμενο αέριο, θερμαίνοντας αυτό το υλικό και ενεργοποιώντας την λάμψη διαφόρων τύπων ακτινοβολίας.
Μια άλλη αιτία της ακτινοβολίας κοντά σε μια μαύρη τρύπα είναι το στέμμα. Τα στέμματα (κορώνες) φτιάχνονται από πολύ ενεργητικά σωματίδια, που παράγουν ακτίνες Χ, αλλά τα δεδομένα και οι παρατηρήσεις για την εμφάνισή τους, και το πώς εμφανίζονται, είναι μέχρι τώρα αβέβαια. Οι αστρονόμοι λοιπόν προτείνουν ότι τα στέμματα έχουν ένα από τα δύο πιθανά σχήματα. Σύμφωνα με το μοντέλο «φανοστάτη» είναι πυκνές πηγές φωτός, που βρίσκονται πάνω και κάτω από τη μαύρη τρύπα, κατά μήκος του άξονα περιστροφής της.
Το δεύτερο μοντέλο προτείνει ότι τα στέμματα απλώνονται πιο επιδεικτικά, είτε ως ένα μεγαλύτερο νέφος που περιβάλλει τη μαύρη τρύπα, ή ως ένα «σάντουιτς», που περικλείει τον δίσκο του υλικού που την περιβάλει, σαν φέτες ψωμιού.
Τα πρόσφατα δεδομένα που συλλέχθηκαν στηρίζουν το πρώτο μοντέλο «φανοστάτη» – και επικυρώνοντας με πολύ καλή λεπτομέρεια, πώς ταξιδεύει το φως από το στέμμα.
Οι παρατηρήσεις ξεκίνησαν όταν το Swift, που παρατηρεί τον ουρανό για κοσμικές εκπομπές ακτίνων Χ και ακτίνων γάμμα, εντόπισε μια τεράστια έκλαμψη ακτινοβολίας, που προέρχονταν από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα, την Markarian 335, ή Mrk 335, που βρίσκεται 324 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά στον αστερισμό Πήγασος.
Αυτή η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα, που βρίσκεται στο κέντρο ενός γαλαξία, ήταν κάποτε μία από τις πιο ζωηρές πηγές ακτίνων Χ στον ουρανό.
Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature.
