Μία διάταξη για τον εντοπισμό βαρυτικών κυμάτων από την εποχή που το σύμπαν είχε «ηλικία» μόλις 400.000 ετών, σχεδιάζει να κατασκευάσει το Κινεζικό Ινστιτούτο Υψηλών Ενεργειών, το οποίο υπάγεται στην Ακαδημία Επιστημών της χώρας. Το τηλεσκόπιο ονομάζεται Ngari 1, καθώς κατασκευάζεται στο πλαίσιο του πρότζεκτ Ngari, και αναμένεται να είναι έτοιμο σε πέντε χρόνια. Θα κατασκευασθεί σε ένα οροπέδιο στο Θιβέτ, 5.200 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.
Η δεύτερη φάση θα έχει μια σειρά από τηλεσκόπια που θα τοποθετηθούν σε υψόμετρο, περίπου, 6.000 μέτρα. Το πρώτο τηλεσκόπιο αναμένεται να είναι σε λειτουργία μέχρι το 2021. Όταν ολοκληρωθεί θα είναι η πρώτη διάταξη ανίχνευσης «αρχέγονων» βαρυτικών κυμάτων στο Βόρειο Ημισφαίριο.
Όπως προέβλεψε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν μέσω της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, τα βαρυτικά κύματα είναι διαταραχές που διαδίδονται στο χωροχρονικό συνεχές. Η ύπαρξή τους αποδείχθηκε μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο, δηλαδή 100 χρόνια μετά τη διατύπωση της Γενικής Σχετικότητας, από το πείραμα LIGO στις ΗΠΑ.
Βαρυτικά κύματα όπως αυτά που ανίχνευσε το LIGO προέρχονται από την κίνηση των σωμάτων στον χώρο. Επειδή τέτοιες διαταραχές είναι εξαιρετικά ασθενείς, το LIGO ανίχνευσε τα κύματα από δύο υλικά σώματα πολύ μεγάλης μάζας, που κινούνται με τεράστιες επιταχύνσεις – για την ακρίβεια, από τη συγχώνευση δύο μελανών οπών, με μάζες 36 και 29 φορές μεγαλύτερες από τη μάζα του Ήλιου, σε απόσταση περίπου 1,3 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη.
Το Ngari 1 όμως θα βάλει στο «στόχαστρο» μία άλλη κατηγορία βαρυτικών κυμάτων: τις διαταραχές που προκλήθηκαν στο σύμπαν 400.000 μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.
Τότε, σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία, το σύμπαν πέρασε την «εποχή του πληθωρισμού», δηλαδή γνώρισε μια περίοδο βίαιης και απότομης διαστολής, η οποία άφησε «ίχνη» στον χωροχρόνο, δημιουργώντας ανάλογες «ρυτιδώσεις».
Η ανίχνευση αρχέγονων βαρυτικών κυμάτων θα επιβεβαιώσει πειραματικά την «εποχή του πληθωρισμού», προσφέροντας επίσης νέα στοιχεία για το «νεαρό» σύμπαν. Έτσι, τον Μάρτιο του 2014, προκάλεσε πάταγο στην επιστημονική κοινότητα η ανακοίνωση των ερευνητών του πειράματος BICEP2 στις ΗΠΑ, για την έμμεση ανίχνευση τέτοιων διαταραχών από την αυγή της κοσμικής δημιουργίας.
Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα, αποδείχθηκε πως οι ενδείξεις που είχαν βρει δεν αφορούσαν βαρυτικά κύματα από την «εποχή του πληθωρισμού», αλλά προέρχονται από τη διαστρική σκόνη.
Το τηλεσκόπιο Ngari 1 χρησιμοποιεί διαφορετική μεθοδολογία από το BICEP2, αφού θα επιχειρήσει να ανιχνεύσει άμεσα «ρυτιδώσεις» στον χωροχρόνο από την απαρχή του σύμπαντος.
Σύμφωνα με τους επιστημονικούς του υπεύθυνους θα έχει πρωτόγνωρη ευαισθησία, με συνέπεια πιθανόν να δώσει απαντήσεις και σε άλλα σημαντικά επιστημονικά ερωτήματα, που αφορούν τη σκοτεινή ύλη και στη σκοτεινή ενέργεια.
