Επιστήμονες από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες με επικεφαλής τον βιολόγο Νίκο Κυρπίδη, έκαναν ένα ακόμη βήμα για την αποκάλυψη της μεγάλης μικροβιακής βιοποικιλότητας του πλανήτη μας, καθώς έδωσαν στη δημοσιότητα τα αποκωδικοποιημένα γονιδιώματα άλλων 1.003 βακτηρίων και αρχαιοβακτηρίων (γνωστών και ως «αρχαίων»).
Παρόλο που ο αριθμός των μικροβίων σε μια μόνο χούφτα χώματος ξεπερνά τον αριθμό των άστρων του γαλαξία μας, μέχρι σήμερα οι επιστήμονες γνωρίζουν ελάχιστα πράγματα για όλο αυτό τον μικροβιακό πλούτο. Μόνο πρόσφατα έχουν αρχίσει να αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες γενετικής ανάλυσης για να «διαβάζουν» το DNA ολοένα περισσότερων μικροοργανισμών.
Ηγετικό διεθνώς ρόλο σε αυτή την προσπάθεια κατέχει ο Νίκος Κυρπίδης, επικεφαλής από το 2011 του σχετικού προγράμματος στο Κοινό Ινστιτούτο Γονιδιώματος του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ.
Στη νέα έρευνα, που παρουσιάσθηκε στο περιοδικό βιοτεχνολογίας “Nature Biotechnology”, παρουσιάσθηκαν 1.003 νέα γονιδιώματα, η μεγαλύτερη «φουρνιά» που έχει ποτέ δημοσιοποιηθεί μέχρι σήμερα. Πρόκειται για μικρόβια από κάθε «γωνιά» της Γης, από το νερό, το χώμα, τα φυτά, ακόμη και τα έντερα αγελάδων και τερμιτών.
Το επίτευγμα αναμένεται να βοηθήσει σε διάφορες βιοτεχνολογικές εφαρμογές στο μέλλον, καθώς η ανακάλυψη των λειτουργιών των γονιδίων, των ενζύμων και των μεταβολικών «μονοπατιών» όλων αυτών των μικροοργανισμών μπορεί να επιτρέψει την αξιοποίησή τους σε μια ευρεία γκάμα εφαρμογών σε πεδία όπως η βιοενέργεια, η βιοιατρική, η φαρμακευτική, η γεωργία, το περιβάλλον κ.α.
«Τα βακτήρια και τα αρχαία συναποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό της βιοποικιλότητας των έμβιων οργανισμών στη Γη. Έχουν ήδη κατακτήσει κάθε περιβάλλον στον πλανήτη μας και συνεπώς έχουν βρει τρόπους να επιβιώνουν κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, χάρη σε διαφορετικά ένζυμα και τη διαφορετική βιοχημεία τους», όπως είπε ο Κυρπίδης.
Η «Γονιδιωματική Εγκυκλοπαίδεια Βακτηρίων και Αρχαίων» (GEBA) είναι μια φιλόδοξη πρωτοβουλία του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας, που αποσκοπεί στην «αλληλούχιση» (ανάγνωση) του DNA πολλών χιλιάδων μικροοργανισμών, ιδίως σε ανεξερεύνητα έως τώρα «κλαδιά» του δέντρου της ζωής. Τα πρώτα 56 γονιδιώματα της μικροβιακής «Εγκυκλοπαίδειας» είχαν δημοσιευθεί το 2009.
Σήμερα είναι η κύρια ερευνητική προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη σε αυτό το πεδίο παγκοσμίως, με την ελπίδα ότι θα προκύψουν νέες σημαντικές βιοτεχνολογικές εφαρμογές. Όπως δήλωσαν οι ερευνητές, μόλις τώρα αρχίζει να έρχεται στο φως το τεράστιο κρυμμένο δυναμικό του μικρόκοσμου.
Ο Νίκος Κυρπίδης γεννήθηκε στις Σέρρες το 1963, όπου και μεγάλωσε. Aποφοίτησε από το Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης όπου και εργάστηκε ερευνητικά. Ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, απ’όπου πήρε το Διδακτωρικό του δίπλωμα στη Μοριακή Βιολογία το 1996. Συνέχισε για μεταδιδακτορικές σπουδές στην Αμερική, στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόι, στο πλευρό του Carl Woese, ο οποίος θεωρείται ο Δαρβίνος του 21ου αιώνα και στον οποίο απονεμήθηκε το Crafoord Prize (ισότιμο του Nobel Prize για τη Βιολογία) το 2003.
Έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 350 επιστημονικές εργασίες που έχουν πάνω από 11,000 ετεροαναφορές. Όσον αφορά τα σημαντικά βραβεία και τις διακρίσεις που έχει λάβει, μπορούμε να αναφέρουμε τα: Διεθνές Βραβείο van Niel για σπουδές στη μεθοδολογία Βακτηρίων (2011-2014), Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Μικροβιολογίας (2014), βρίσκεται στη λίστα της Thomson Reuters με τους πιο σημαντικούς ερευνητές (2014, 2015), έχει πάρει βραβείο από το Εμπειρίκιο Ίδρυμα για Ακαδημαϊκή Διάκριση (2012), και Βραβείο Εξαιρετικής Απόδοσος από το Εθνικό Εργαστήριο του Lawrence Berkeley (2007)..
Στη νέα μελέτη συνεργάσθηκαν επίσης οι Μιχάλης Χατζηθωμάς και Γιώργος Παυλόπουλος, επίσης ερευνητές του Κοινού Ινστιτούτου Γονιδιώματος του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ.
Διαβάστε και το Νίκος Κυρπίδης: Ρίχνει φως στην τεράστια ποικιλία των ιών στη Γη
ΑΠΕ
