Μια νέα διεθνής επιστημονική μελέτη, αναδεικνύει ότι καμία χώρα στον κόσμο δεν έχει καταφέρει να προσφέρει καλή ζωή στους πολίτες της με περιβαλλοντικά βιώσιμο τρόπο. Όσον αφορά στην Ελλάδα, έχει παραβιάσει και τα επτά «πλανητικά όρια» για να πετύχει έξι από τους έντεκα κοινωνικούς στόχους.
Η ανθρωπότητα πρέπει να «μειώσει δραματικά τη χρήση των πόρων» εάν θέλει να συνεχίσει να ζει σωστά
Η έκθεση αξιολογεί κάθε χώρα κατά πόσο έχει υπερβεί επτά «πλανητικά όρια» (βιοφυσικούς δείκτες) και σε ποιο βαθμό έχει υλοποιήσει 11 κοινωνικούς δείκτες, που εξασφαλίζουν μια ανάπτυξη με ασφαλή και δίκαιο τρόπο. Ιδεατά, μια χώρα πρέπει να ικανοποιεί τους κοινωνικούς στόχους, χωρίς να παραβιάζει τα «κατώφλια» βιωσιμότητας των πόρων του περιβάλλοντος. Αλλά καμία χώρα δεν το έχει πετύχει αυτό.
Όλοι στη Γη θα μπορούσαν να ζήσουν μια «καλή» ζωή ενώ θα ζούσαν και μέσα στα όρια του πλανήτη. Αλλά αν η ανθρωπότητα συνεχίσει την τρέχουσα πορεία της, θα είναι αδύνατο να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, σύμφωνα με την έρευνα του Πανεπιστημίου του Λιντς
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, έχει ικανοποιήσει τους έξι από τους έντεκα δείκτες κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης, αλλά το τίμημα μέχρι σήμερα είναι ότι έχει παραβιάσει και τα επτά «πλανητικά όρια». Και ασφαλώς δεν είναι η μόνη χώρα που έχει κάνει κάτι τέτοιο.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρ. Ντάνιελ Ο’ Νιλ του Ινστιτούτου Ερευνών βιωσιμότητας του Πανεπιστημίου του Λιντς, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Sustainability» και την οποία αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, είναι οι πρώτοι που συσχέτισαν ποσοτικά και ποιοτικά τη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων με την ευημερία των πολιτών σε 151 χώρες με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου.
«Σχεδόν οτιδήποτε κάνουμε, από το να δειπνούμε έως το να “σερφάρουμε” στο ίντερνετ, χρησιμοποιεί πόρους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όμως οι συνδέσεις ανάμεσα στη χρήση των πόρων και στην ανθρώπινη ευημερία δεν είναι πάντα ορατές σε μας», δήλωσε ο Ο’Νιλ.
«Βρήκαμε ότι οι βασικές ανάγκες όπως η διατροφή, η υγιεινή και η εξάλειψη της υπερβολικής φτώχειας πιθανότατα μπορούν να επιτευχθούν σε όλες τις χώρες, χωρίς να υπερβούν τα παγκόσμια περιβαλλοντικά όρια. Δυστυχώς δεν συμβαίνει το ίδιο με τους άλλους κοινωνικούς στόχους, που πάνε πέρα από τη βασική επιβίωση, όπως η εκπαίδευση και η υψηλή ικανοποίηση στη ζωή. Η ικανοποίηση αυτών των στόχων μπορεί να απαιτήσει ένα επίπεδο χρήσης πόρων, που ξεπερνά κατά δύο έως έξι φορές το βιώσιμο επίπεδο», πρόσθεσε.
«Σε γενικές γραμμές, όσα περισσότερα κοινωνικά “κατώφλια” περνάει μια χώρα, τόσο περισσότερο υπερβαίνει τα πλανητικά όρια και το αντίστροφο», επισήμανε από την πλευρά του ο δρ. Ουίλιαμ Λαμπ, του Ινστιτούτου Ερευνών Mercator.
Η μελέτη χαρτογράφησε τη χρήση των πόρων κάθε χώρας σε σχέση με τα πλανητικά όρια, τα οποία, σε περίπτωση υπερβολικής υπέρβασης, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καταστροφικές αλλαγές. Επίσης, έχει χαρτογραφήσει αυτά μαζί με τους κοινωνικούς στόχους όπως η αποχέτευση, η εκπαίδευση και η ισότητα. Στην εικόνα είναι τα επίπεδα των κοινωνικών και περιβαλλοντικών δεικτών των ΗΠΑ
«Ριζοσπαστικές αλλαγές χρειάζονται, αν πρόκειται όλοι οι άνθρωποι να ζήσουν εντός των ορίων του πλανήτη μας, μεταξύ άλλων αφήνοντας πίσω τη συνεχή επιδίωξη της οικονομικής ανάπτυξης στα πλούσια κράτη, μεταστρεφόμενοι γρήγορα από τα ορυκτά καύσιμα στην ανανεώσιμη ενέργεια και μειώνοντας σημαντικά την ανισότητα», επεσήμανε η δρα Τζούλια Σταϊνμπέγκερ της Σχολής Γεωεπιστημών και Περιβάλλοντος του Λιντς.
Τα επτά πλανητικά όρια, που βασίζονται σε έρευνες του Κέντρου Ανθεκτικότητας της Στοκχόλμης είναι:
Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα: 1,6 τόνοι διοξειδίου ανά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) – Ελλάδα 13,3 τόνοι
Παραγωγή φωσφόρου: 0,9 κιλά ανά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) – Ελλάδα: 4,4 κιλά
Παραγωγή αζώτου: 8,9 κιλά ανά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) – Ελλάδα: 51,6 κιλά
Κατανάλωση γλυκού νερού επιφανειακού και υπόγειου (πλανητικό όριο): 574 κυβικά μέτρα ανά κεφαλή ετησίως – Ελλάδα: 884 κυβικά μέτρα
Αλλαγές στη χρήση της γης: 2,6 τόνοι ισοδυνάμου άνθρακα ανά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) – Ελλάδα: 2,9 τόνοι
Οικολογικό απότύπωμα: 1,7 εκτάρια ανά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) – Ελλάδα: 3,9 εκτάρια (ένα εκτάριο ισούται με δέκα στρέμματα)
Αποτύπωμα υλικών: 7,2 τόνοι ανά άτομο ετησίως (πλανητικό όριο): Ελλάδα: 35,6 τόνοι.
Οι έξι κοινωνικοί δείκτες για τους οποίους η Ελλάδα εμφανίζεται να έχει ξεπεράσει το κατώφλι της ικανοποίησής τους, είναι το προσδόκιμο υγιούς ζωής (70,8 έτη στην Ελλάδα έναντι ορίου 65 ετών), η κατανάλωση θερμίδων ανά άτομο ετησίως (η χώρα μας έχει 3.433 έναντι ορίου 2.700 θερμίδων), η πρόσβαση πληθυσμού σε βελτιωμένες συνθήκες υγιεινής (η χώρα μας έχει ποσοστό 98,6% με όριο το 95%), το εισόδημα (το 100% στην Ελλάδα κερδίζουν πάνω από 1,90 δολάρια τη μέρα, με όριο το 95%), η πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια (100% στην Ελλάδα, με όριο το 95%) και η πρόσβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (100% στη χώρα μας, με όριο το 95%).
Οι πέντε κοινωνικοί δείκτες που η Ελλάδα φέρεται να μην έχει περάσει ακόμη το «κατώφλι» της ικανοποίησης, είναι: Ικανοποίηση ζωής (δείκτης 5,4 με όριο ικανοποίησης το 6,5 και άριστα το 10), κοινωνική υποστήριξη με βάση το ποσοστό των ανθρώπων που μπορούν να βασισθούν σε φίλους ή συγγενείς (85,2% με όριο το 90%), δείκτης δημοκρατικής ποιότητας (0,3 με όριο το 0,8), ισότητα (67,5 με όριο το 70 και άριστα το 100) και απασχόληση με βάση το ποσοστό του απασχολούμενου εργατικού δυναμικού (82,3 με όριο το 94).
