Σε σημαντική αναβάθμιση στο Mars Express προβαίνει ο ESA από απόσταση 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Το διαστημόπλοιο βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη εδώ και 15 χρόνια, έχοντας φτάσει εκεί τον Δεκέμβριο του 2003, και πρόκειται να συλλέγει επιστημονικά δεδομένα για πολλά χρόνια ακόμα, χάρη σε μια εγκατάσταση νέου λογισμικού που αναπτύχθηκε από τις ομάδες της αποστολής στον ESA. Το νέο αυτό λογισμικό έχει σκοπό να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της φθοράς κάποιων εξαρτημάτων που έχουν αρχίσει να φθείρονται μετά από τόσα χρόνια λειτουργίας.
Οι αρχικός σχεδιασμός για το Mars Express ήταν να πραγματοποιήσει μια διετή αποστολή, αλλά συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι σήμερα, τραβώντας φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης της επιφάνειας, εντοπίζοντας ορυκτά που σχηματίζονται μόνο με παρουσία νερού και ίχνη μεθανίου και πραγματοποιώντας περάσματα από τον Φόβο, φεγγάρι του Άρη.
Το διαστημόπλοιο είναι σε καλή κατάσταση γενικά, αλλά τα γυροσκόπιά του, τα οποία μετρούν πόσο περιστρέφεται στους τρεις άξονές του, έχουν πρόβλημα. Μαζί με τα δύο startrackers του σκάφους, καθορίζουν τον προσανατολισμό του σκάφους στο διάστημα- οπότε και πρόβλημα στα έξι γυροσκόπια θα δημιουργούσε δυσκολίες στην αποστολή. Ο προσανατολισμός του σκάφους είναι ιδιαίτερα σημαντικός ως προς τη στόχευση της κεραίας του προς την Γη, αλλά και των άλλων οργάνων του (όπως η κάμερα) προς τον Άρη.
Το φόντο στην καλλιτεχνική αυτή εικόνα βασίζεται σε μια πραγματική εικόνα του Άρη που τραβήχτηκε από την κάμερα υψηλής ανάλυσης του διαστημικού σκάφους.
Τα startrackers είναι απλές κάμερες οι οποίες φωτογραφίζουν εικόνες των άστρων στο φόντο, και, με λίγη «έξυπνη» επεξεργασία, χρησιμοποιούνται για την εξακρίβωση του προσανατολισμού του σκάφους στο διάστημα κάθε λίγα δευτερόλεπτα. Οι πληροφορίες από τα γυροσκόπια για την περιστροφή συμπληρώνουν τα δεδομένα από τις εικόνες, ενώ παίζουν σημαντικό ρόλο και όταν τα startrackers δεν βλέπουν τα άστρα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του προσωπικού του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, τέσσερα από τα έξι γυροσκόπια οδεύουν προς δυσλειτουργία, και το Mars Express δεν προοριζόταν ποτέ να πετά χωρίς αυτά, οπότε και προβλεπόταν ότι η αποστολή θα λάμβανε τέλος κάπου μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου 2019. Ωστόσο, οι μηχανικοί ήξεραν από άλλες αποστολές (όπως η Rosetta και η ERS-2) πως ίσως ήταν δυνατή η συνέχισή της κυρίως με τα startrackers, με περιοδική μόνο χρήση των γυροσκοπίων.
Αυτό που έκαναν οι ομάδες του ΕΟΔ ήταν να ανοίξουν ξανά τον παλαιό (15ετίας) κώδικα του Mars Express, να ξαναγράψουν το λογισμικό, να το δοκιμάσουν και να το μεταδώσουν στο σκάφος. Ο κώδικας «ανέβηκε» σε μια περιοχή διαθέσιμης μνήμης την Κυριακή, ωστόσο, όπως και σε αναβαθμίσεις καθημερινών συσκευών, θα χρειαστεί επανεκκίνηση του σκάφους, η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 16 Απριλίου. Αν όλα πάνε καλά, θα ακολουθήσουν δύο εβδομάδες δοκιμών για να διαπιστωθεί πως το διαστημόπλοιο λειτουργεί όπως πρέπει να λειτουργεί πριν συνεχίσει την αποστολή του.
