Αποτελεί κοινή πεποίθηση της επιστημονικής κοινότητας, πως είναι αδύνατο να μην υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες, δεδομένου του όγκου του ορατού σύμπαντος. Ο γαλαξίας μας μόνο, έχει 100 έως 200 δις άστρα, με τα περισσότερα να διαθέτουν πλανήτες. Στο σύμπαν, υπάρχουν τουλάχιστον 100 δις γαλαξίες. Τόση έκταση με τόσους γαλαξίες, άστρα και πλανήτες, είναι απίθανο να φιλοξενεί μόνο ένα πλανήτη με ζωή. Από την άλλη όμως, πολλοί παραξενεύονται που ακόμη δεν έχουμε εντοπίσει εξωγήινη ζωή.
Επομένως, με βάση τις ανωτέρω θεωρίες, είτε οι εξωγήινοι είναι παντού τριγύρω μας και δε μπορούμε να τους δούμε, είτε έχουν έλθει και παρέλθει, όντας πλέον όλοι νεκροί, είτε η ζωή στο σύμπαν γενικότερα, δε συνηθίζει να εξελίσσεται πέρα από μικροβιακό επίπεδο. Και οι 2 θεωρίες έχουν φανατικούς υποστηρικτές στην επιστημονική κοινότητα. Αποτελεί πάντως κοινή άποψη πως το μεγαλύτερο ίσως ερώτημα όλων των εποχών, θα απαντηθεί στο προσεχές μέλλον.
Το παράδοξο του Φέρμι μιλά για την πιθανότητα να βρεθεί νοήμων εξωγήινη ζωή. Ο Ιταλός φυσικός Ενρίκο Φέρμι είχε υποστηρίξει τη δεκαετία του 1940 ότι «αν υπάρχουν τόσοι νοήμονες πολιτισμοί, πού είναι και γιατί δεν έχουμε βρει ίχνη από αυτούς;».
Ο Φέρμι είχε θέση μια εύλογη απορία για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Αφού υπάρχουν δισεκατομμύρια άστρα στον Γαλαξία μας, πολλά μάλιστα μεγαλύτερα ηλικιακά από τον δικό μας, και γύρω από αυτά περιστρέφονται δισεκατομμύρια πλανήτες, στατιστικά ένας μεγάλος αριθμός από αυτά θα μπορούσε να έχει ζωή και πολιτισμούς με τεχνολογική εξέλιξη. Καθώς όλα αυτά επιβεβαιώνονται πως εμείς δεν μπορούμε να δούμε κανένα σημάδι αυτής της εξωγήινης ζωής;
Oι επιστήμονες έχουν εντοπίσει μέχρι σήμερα χιλιάδες εξωπλανήτες, ενώ μη επανδρωμένα διαστημόπλοια βρήκαν ίχνη νερού σε αρκετούς ακόμη πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Έτσι είναι λογικό το σύμπαν πιθανότατα να είναι γεμάτο κατοικήσιμων πλανητών, με συνέπεια πολλοί επιστήμονες να πιστεύουν πως το ίδιο ισχύει και με τις εξωγήινες μορφές ζωής
Γιατί όμως έως τώρα δεν έχει βρεθεί ούτε καν ένας μικροοργανισμός έξω από τη Γη; Σύμφωνα με αστροβιολόγους η απάντηση είναι πως η ζωή που τυχόν αναπτύχθηκε σε άλλους «κόσμους» είχε μικρή διάρκεια, με συνέπεια να εξαφανισθεί σύντομα.
Στόχος των αστροβιολόγων ήταν να μελετήσουν τις συνθήκες υπό τις οποίες θα μπορούσαν να δημιουργηθούν έμβιοι οργανισμοί.
Έτσι, συνειδητοποίησαν ότι, κατά κανόνα, στους περισσότερους πλανήτες οι οργανισμοί που ενδεχομένως «φιλοξένησαν» δεν κατάφεραν να επιβιώσουν για πολύ, λόγω είτε της υπερβολικά υψηλής είτε της υπερβολικά χαμηλής θερμοκρασίας.
Γιατί, η ζωή είναι εξαιρετικά εύθραυστη στα πρώτα στάδια δημιουργίας της. Επομένως, πιστεύουμε πως σπάνια έχει καταφέρει να εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να καταφέρει να επιβιώσει.
Με βάση τη μελέτη αστροβιολόγων, τα περισσότερα πλανητικά περιβάλλοντα είναι αρχικά ασταθή. Για να μπορέσει η ζωή να ευδοκιμήσει σε έναν πλανήτη, θα πρέπει οι πρώτοι μικροοργανισμοί που θα δημιουργηθούν να ρυθμίσουν τις συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, όπως των υδρατμών και του διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να σταθεροποιηθεί η θερμοκρασία στην επιφάνεια.
Περίπου πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, ενδεχομένως μαζί με τη Γη να ήταν κατοικήσιμοι και η Αφροδίτη με τον Άρη.
Παρ’ όλα αυτά, 1 δισεκατομμύριο χρόνια αργότερα, το περιβάλλον της Αφροδίτης είχε μετατραπεί σε μια υπέρθερμη «κόλαση», ενώ αντίθετα οι θερμοκρασίες στον Άρη είχαν μειωθεί δραστικά.
Έτσι, αν τυχόν είχαν αναπτυχθεί μικρόβια στην Αφροδίτη και τον Άρη, δεν κατάφεραν να σταθεροποιήσουν το περιβάλλον στους δύο αυτούς πλανήτες. Σε αντίθεση με τη Γη, όπου η ζωή έπαιξε κομβικό ρόλο στη ρύθμιση του κλίματος.
Η διερεύνηση της υπάρξεως ζωής αλλού καταλήγει συνήθως σε μια πικρή διαπίστωση: ότι είναι πιθανόν η ζωή αυτή, σε διάφορες μορφές αλλά και επίπεδα εξελίξεως, να αφθονεί στο Σύμπαν και σε πολλά σημεία του αχανούς να υπάρχει, όπως και στη Γη, νοημοσύνη. Με τη νοήμονα όμως αυτή ζωή είναι αδύνατον να επικοινωνήσουμε. Μοιάζει σαν να είμαστε οι κάτοικοι μιας οάσεως, σε μια έρημο απέραντη. Κι ενώ ξέρομε ότι κι αλλού υπάρχουν οάσεις και κόσμος, μήτε εμείς μήτε τα μηνύματά μας έχουν κάποιον τρόπο να διαπεράσουν την απέραντη ερημιά και τον Ήλιο.
Η απάντηση στο παράδοξο Φέρμι, όπως είναι γνωστό το παραπάνω ερώτημα, είναι πως οι μικροοργανισμοί που εμφανίζονται σε πλανήτες του σύμπαντος ενδέχεται κατά κανόνα να εξαφανίζονται πολύ σύντομα.
