Γεύση
Στη φυσική των σωματιδίων, η γεύση δεν έχει καμία σχέση με τις γεύσεις σας. Αντίθετα, ο όρος σημαίνει διαφορετικά είδη σωματιδίων. Υπάρχουν έξι “γεύσεις”, ή ποικιλίες, κουάρκ: πάνω, κάτω, γοητευτικό, παράξενο, υψηλό (top) και το χαμηλό (bottom). Υπάρχουν επίσης και έξι γεύσεις λεπτονίων: το ηλεκτρόνιο, το μιόνιο και το τάι και τα αντίστοιχα νετρίνα τους.
Χρώμα
Ξεχάστε τα κραγιόνια με τα διάφορα χρώματα. Εδώ στη φυσική το χρώμα, σαν τη γεύση, είναι ένας άλλος τρόπος διαφοροποίησης των υποατομικών σωματιδίων, αλλά δεν βασίζεται στην απόχρωση τους. Τα κουάρκ μπορούν να χαρακτηριστούν ως κόκκινα, πράσινα ή μπλε, αλλά το πολύχρωμο σχήμα ονομασίας αντιπροσωπεύει ένα αφηρημένο χαρακτηριστικό του “φορτίου” των σωματιδίων που σχετίζεται με την ισχυρή δύναμη και όχι με ένα πραγματικό χρώμα. Στην πραγματικότητα, υπάρχει ένα ολόκληρο πεδίο φυσικής αφιερωμένο στην κβαντική χρωμοδυναμική QCD.
Πεδίο
Γνωρίζουμε μεν τα περιορισμένα πεδία των μαχών, όμως τα πεδία στη φυσική συνήθως εκτείνονται έως το άπειρο. Διεισδύουν στο σύμπαν και γίνονται εμφανή μόνο όταν συναντούν κάτι που μπορεί να αλληλεπιδράσει μαζί τους. Τα ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια μπορούν να αλληλεπιδράσουν με το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. τα σωματίδια με μάζα μπορούν να αλληλεπιδράσουν με το βαρυτικό πεδίο και αυτό που δίνει μάζα στα σωματίδια είναι το πεδίο Higgs.
Πίδακας
Στη φυσική των σωματιδίων, οι πίδακες (jets) δεν έχουν σχέση με τα αεροπλάνα. Οι πίδακες εδώ είναι ένα ντους από αδρόνια (σωματίδια κατασκευασμένα από κουάρκς και γκλουόνια) που συχνά προκύπτουν από συγκρούσεις υψηλής ενέργειας σε μέρη όπως ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων. Προκαλούνται όταν ένα ενεργητικό κουάρκ ή γκλουόνιο εκτρέπεται μοναχό του. Στα κουάρκ και στα γκλουόνια δεν τους αρέσει να εμφανίζονται μόνα τους, έτσι το ενεργητικό αυτό σωματίδιο ελκύει κάποιους ‘φίλους’ από το κενό χώρο, δημιουργώντας έτσι ένα ντους από σωματίδια που κατευθύνονται περίπου προς την ίδια κατεύθυνση. Έτσι, γεννιέται ένας πίδακας.
Πυροδοτώ (trigger)
Συνήθως σκεφτόμαστε μια σκανδάλη (trigger) ως μια συσκευή που στέλνει κάτι μακριά. Στα πειράματα της σωματιδιακής φυσικής, η πυροδότηση είναι το σύστημα που λέει ένας υπολογιστής σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου να καταγράψει τα δεδομένα από μια συγκεκριμένη σύγκρουση. Είναι ένας τρόπος εστίασης στις πιο ενδιαφέρουσες και συναφείς αλληλεπιδράσεις σωματιδίων σε πειράματα που παράγουν πολύ περισσότερα δεδομένα απ ‘ότι μπορούν να καταγραφούν, να αποθηκευτούν και να αναλυθούν λογικά.
Υπόβαθρο
Τα υπόβαθρα δεν είναι μόνο στους πίνακες της ζωγραφικής και τις φωτογραφίες. Στα πειράματα φυσικής, το υπόβαθρο αναφέρεται σε όλα τα επιπλέον σήματα που μπορεί να πάρει ένας ανιχνευτής ενώ ψάχνει για κάτι μοναδικό. Για παράδειγμα, ένας ανιχνευτής που κατασκευάστηκε για να μελετήσει μια δέσμη νετρίνων που παράγεται σε ένα επιταχυντή θα μπορούσε επίσης να ανιχνεύσει σωματίδια που προέρχονται από το διάστημα. Η ταξινόμηση (ο διαχωρισμός) του επιθυμητού σήματος από το υπόβαθρο (φόντο) είναι ένα κρίσιμο μέρος των πειραμάτων φυσικής σωματιδίων.
WIMP
Ενώ το “wimp” είναι μια προσβολή που υποδηλώνει ότι κάποιος δεν έχει το θάρρος ή είναι αδύναμος, το “WIMP” στη φυσική είναι ένας ισχυρός υποψήφιος για τη σκοτεινή ύλη. Το WIMP είναι ένα αρκτικόλεξο για τα “Ασθενώς Αλληλεπιδρώντα Σωματίδια με Μάζα”, ένα υποθετικό σωματίδιο που θα ήταν αρκετά ικανό για να εξηγήσει τις μυστηριώδεις βαρυτικές επιδράσεις, που οι κοσμολόγοι βλέπουν στο σύμπαν, αλλά αυτό θα αλληλεπιδρούσε με την άλλη ύλη αρκετά σπάνια για να εξηγήσει γιατί δεν έχει ακόμη παρατηρηθεί. Είναι μια από τις πολλές ιδέες για το τι φτιάχνει, από τι αποτελείται, η σκοτεινή ύλη, η αόρατη ουσία που πιστεύεται ότι υπερτερεί σε μεγάλο βαθμό από την κανονική ύλη στο σύμπαν μας.
Πληθωρισμός (Inflation)
Ο πληθωρισμός ίσως σας κάνει να σκεφτείτε ένα μπαλόνι που φουσκώνει ή ένα νόμισμα που μειώνεται σε αξία. Αλλά θα μπορούσε επίσης να μας δώσεις ιδέες για το τι συνέβη στην αρχή του σύμπαντος μας. Οι φυσικοί αναφέρονται στον πληθωρισμό ως την περίοδο αμέσως μετά το Big Bang όταν ο χώρος επεκτάθηκε εκθετικά προς όλες τις κατευθύνσεις, προκαλώντας έτσι μικρές κβαντικές δομές να διασταλούν σε μια κοσμική κλίμακα. Αυτό τελικά οδήγησε στη μεγάλης κλίμακας δομή της ύλης που βλέπουμε σήμερα στο σύμπαν, όπως τα σμήνη των γαλαξιών.
Διεμπλοκή
Όταν οι περισσότεροι από εμάς μιλάνε για μια εμπλοκή, συνήθως αναφερόμαστε ότι κάτι μπερδεύτηκε. Αλλά για τους φυσικούς σωματιδίων, η διεμπλοκή αναφέρεται σε ό, τι Αϊνστάιν ονόμαζε «αλλόκοτη δράση από απόσταση»: ο τρόπος που δύο σωματίδια μπορούν να είναι μακριά το ένα από το άλλο σε μεγάλες αποστάσεις, αλλά «συνδέονται» με τέτοιο τρόπο ώστε να επηρεάζει το ένα σωματίδιο το άλλο ακαριαία.
Κερί
Το συνηθισμένο κερί σας είναι πιθανώς κατασκευασμένο από κερί και έχει ένα φυτίλι. Το πρότυπο κερί ενός αστροφυσικού είναι ένα αστρονομικό αντικείμενο με γνωστή φωτεινότητα, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση αποστάσεων σε τεράστια κλίμακα. Παραδείγματα πρότυπων κεριών περιλαμβάνουν τις εκρήξεις ακτίνων Χ και διαφορετικούς τύπους άστρων, όπως μεταβλητά αστέρια Κηφείδες ή σουπερνόβα (εκρηκτικά αστέρια). Μετρώντας την ταχύτητα της διαστολής του σύμπαντος με την πάροδο του χρόνου χρησιμοποιώντας αυτά τα τυποποιημένα κεριά, οι επιστήμονες έκαναν την εκπληκτική ανακάλυψη ότι το σύμπαν διαστέλλεται ολοένα και πιο γρήγορα (με επιταχυνόμενο ρυθμό).
