Στη γλώσσα της φωτογραφίας το φίλτρο ουδέτερης πυκνότητας ή φίλτρο ND είναι ένα φίλτρο που μειώνει ή τροποποιεί την ένταση όλων των μηκών κύματος ή χρωμάτων του φωτός εξίσου χωρίς να αλλάζει η απόχρωση του χρώματος. Μπορεί να είναι άχρωμο (καθαρό) ή γκρίζο φίλτρο και χαρακτηρίζεται από τον αριθμό Wratten 96. Ο σκοπός ενός τυπικού φίλτρου ND είναι η μείωση της ποσότητας φωτός που εισέρχεται στο φακό. Με τον τρόπο αυτό, ο φωτογράφος μπορεί να επιλέξει συνδυασμούς διαφράγματος , χρόνου έκθεσης και ευαισθησίας αισθητήρων που διαφορετικά θα προκαλούσαν φωτογραφίες με υπερ-έκθεση . Αυτό γίνεται για να επιτευχθούν αποτελέσματα όπως ένα μικρότερο βάθος πεδίου ή θαμπή κίνηση ενός θέματος σε ευρύτερο φάσμα καταστάσεων και ατμοσφαιρικών συνθηκών.
Αυτή η φωτογραφία βγήκε το μεσημέρι με f / 11 στα 15 δευτερόλεπτα και η μεγάλη έκθεση επιτεύχθηκε με τη χρήση ενός φίλτρου ND και ενός φίλτρου βαθμίδων ND
Η χρήση ενός φίλτρου ND επιτρέπει στον φωτογράφο να χρησιμοποιεί ένα μεγαλύτερο άνοιγμα (μικρότερο f) το οποίο ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος του αισθητήρα και για πολλές κάμερες είναι μεταξύ f / 8 και f / 11. Οπότε με το φίλτρο ND μειώνεται και το βάθος πεδίου μιας εικόνας.
Παραδείγματα αυτής της χρήσης περιλαμβάνουν:
- Διαταραχή της κίνησης του νερού (π.χ. καταρράκτες, ποτάμια, ωκεανοί).
- Μείωση του βάθους του πεδίου σε πολύ έντονο φως (π.χ. φως ημέρας).
- Όταν χρησιμοποιείτε φλας σε μια φωτογραφική μηχανή ο χρόνος έκθεσης περιορίζεται στη μέγιστη ταχύτητα (συχνά το 1 / 250ο του δευτερολέπτου, στην καλύτερη περίπτωση), κατά την οποία ολόκληρος ο αισθητήρας εκτίθενται σε φωτισμό σε μια στιγμή. Χωρίς φίλτρο ND, αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανάγκη χρήσης f / 8 ή υψηλότερου.
- Χρησιμοποιώντας ένα ευρύτερο διάφραγμα για να παραμείνετε κάτω από το όριο περίθλασης .
- Για να μειώσετε την ορατότητα των κινούμενων αντικειμένων.
- Για να προσθέσετε θόλωση της κίνησης στα θέματα.
- Για εκτεταμένα χρονικά ανοίγματα .
Τα φίλτρα ουδέτερης πυκνότητας χρησιμοποιούνται συχνά για την επίτευξη αποτελεσμάτων θόλωσης της κίνησης με αργές ταχύτητες κλείστρου
Για παράδειγμα, με το φίλτρο ND μπορείτε να φωτογραφίσετε έναν καταρράκτη με αργή ταχύτητα κλείστρου (πχ 10 sec.) για να δημιουργήσετε ένα εσκεμμένο εφέ κίνησης . Σε μια πολύ φωτεινή μέρα, μπορεί να υπάρχει τόσο φως που ακόμα και με ένα ελάχιστο άνοιγμα κλείστρου, η ταχύτητα κλείστρου δέκα δευτερολέπτων θα άφηνε πολύ φως και η φωτογραφία θα ήταν υπερφωτισμένηη. Σε αυτήν την περίπτωση η χρήση ενός κατάλληλου φίλτρου ουδέτερης πυκνότητας επιτρέπει μια πιο αργή ταχύτητα κλείστρου και την επιθυμητή δράση θολώματος κίνησης.
Απόδειξη της επίδρασης ενός φίλτρου ουδέτερης πυκνότητας. Ενώ η υπόλοιπη σκηνή είναι υπερφωτισμένη με το φίλτρο είναι σκοτεινή.
Τα φίλτρα ND κυμαίνονται από ND2 έως ND100000, και όλα ποικίλλουν σε οπτική πυκνότητα – ή στην ποσότητα φωτός που επιτρέπουν να περάσουν. Κάθε αριθμός φίλτρου αντιστοιχεί σε ένα ορισμένο αριθμό f-stop όπως φαίνεται παρακάτω:
- ND2 = 1 STOP
- ND4 = 2 STOPS
- ND8 = 3 STOPS
- ND16 = 4 STOPS
- ND32 = 5 STOPS
- ND64 = 6 STOPS
- ND100 = 6 ⅔ STOPS
- ND128 = 7 STOPS
- ND256 = 8 STOPS
κ.ο.κ.
Μακρά έκθεση με φίλτρο
Πώς λοιπόν η μείωση της εστιακής απόστασης f επηρεάζει την έκθεση; Εάν λοιπόν ρυθμίσετε το διάφραγμα της φωτογραφικής σας μηχανής στο f / 1.8 χωρίς φίλτρο και τοποθετήσετε ένα φίλτρο πχ ND2 (που σημαίνει ότι μειώνει κατά 1 stop το f) στον φακό, στην πραγματικότητα θα είναι σαν f / 2.8 – ακριβώς ένα stop χαμηλότερο. Το ίδιο συμβαίνει και με την ταχύτητα του κλείστρου: εάν έχει ρυθμιστεί αρχικά σε 1/15 sec, επαναριθμήστε το μετά το φίλτρο ND2 σε 1/8 δευτερόλεπτα. (επίσης ένα stop χαμηλότερα).
Όταν χρησιμοποιείτε το φίλτρο για να έχετε μια μακρά έκθεση πρέπει να υπολογίσετε και την ταχύτητα κλείστρου στο φακό σας. Ανάλογα με τις συνθήκες, ίσως χρειαστεί ο χρόνος έκθεσης να είναι μερικά δευτερόλεπτα ή ίσως χρειαστεί να ξεπεράσετε τα 30 δευτερόλεπτα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπολογίσετε ποιά ταχύτητα κλείστρου θα χρησιμοποιήσετε κάνοντας με τη σειρά τα εξής:
- Βρείτε τον χρόνο έκθεσης για την εικόνα χωρίς να έχετε προσαρτήσει το φίλτρο ND. Χρησιμοποιείστε αρχικά προτού βάλετε το φίλτρο ND τη λειτουργία προτεραιότητας διαφράγματος (AV στην Canon) και ρυθμίστε το επιθυμητό διάφραγμα.
- Ας υποθέσουμε ότι η κάμερα επιλέγει μόνη της μια ταχύτητα κλείστρου 1 δευτερόλεπτο, ανάλογα με το διάφραγμα που επιλέγετε. Στη συνέχεια, τοποθετήστε το φίλτρο ND στον φακό σας και κρατήστε το ίδιο διάφραγμα.
- Αν χρησιμοποιείτε φίλτρο ND με 3 stop, θα πρέπει να διπλασιάσετε την ταχύτητα κλείστρου τρεις φορές, πράγμα που σε αυτή την περίπτωση θα η έκθεση πρέπει να είναι 8 sec (2-4-8).
- Χρησιμοποιήστε τόσο τον τρίποδα όσο και το τηλεχειριστήριο της φωτογραφικής μηχανής για να πυροδοτήσετε το κλείστρο και θα πρέπει να έχετε το αποτέλεσμα της μεγάλης έκθεσης.
- Για να έχετε πρόσβαση στη λειτουργία bulb (για μεγάλους χρόνους πχ 60 sec), μεταβείτε στη χειροκίνητη λειτουργία και βρείτε στην ταχύτητα του κλείστρου τη λέξη «bulb» (συνήθως έρχεται μετά από 30 « ). Αφού επιλεγεί, μπορείτε να εκτελέσετε έκθεση όσο καιρό θέλετε, με το κλείστρο ανοικτό όσο είναι το πλήκτρο πατημένο. Ωστόσο, απαγορεύεται η χρήση του δακτύλου σας επειδή προκαλεί υπερβολική δόνηση. Γι αυτό χρησιμοποιείστε ένα καλώδιο ώστε να μπορείτε να ενεργοποιήσετε την κάμερα με ασφάλεια χωρίς να χρειάζεται να την αγγίξετε.
Όμως μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μία από τις πολλές εξαιρετικές εφαρμογές app για τον υπολογισμό μακροχρόνιων εκθέσεων, όπως ο υπολογιστής μακράς έκθεσης για συσκευές iOS και ο υπολογιστής έκθεσηςγια συσκευές Android. Αγοράστε όμως ένα καλό φίλτρο FD για καλύτερα αποτελέσματα.
Σε αντίθεση με τα κανονικά πλάνα, τα οποία θέλουν έκθεση ενός κλάσματος του δευτερολέπτου, οι εκτεταμένες εκθέσεις διαρκούν τουλάχιστον μερικά λεπτά. Ακόμη και αν η μακρά έκθεση είναι σύντομη, όπως 5 ή 10 δευτερόλεπτα, πρέπει να ρυθμίσετε το τρίποδο, να ρυθμίσετε manuall τις ρυθμίσεις της κάμερας, να τοποθετήσετε το φίλτρο κλπ. Μπορεί επίσης να χρειαστείτε λίγα λεπτά (ή πολύ περισσότερο) για να γίνουν όλα σωστά.
Για αυτόν τον λόγο, είναι καλή ιδέα να σχεδιάσετε το πλάνο και τη σύνθεση σας προτού αρχίσετε να τραβάτε. Διαφορετικά, θα περάσετε μερικά λεπτά για μια μακρά έκθεση και μετά θα διαπιστώσετε ότι με μια διαφορετική γωνία θα ήταν καλύτερη η φωτογραφία.
Όταν σχεδιάζετε την εικόνα, να έχετε κατά νου ότι οι καλύτερες εκτεταμένες εκθέσεις συνήθως έχουν κάτι κινούμενο και κάτι στατικό. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να υπάρχουν κινούμενα σύννεφα ή νερό τρεχούμενο με στατικά βουνά ή ουρανοξύστες. Αυτή η αντίθεση μεταξύ στερεών και θολών στοιχείων δημιουργεί δραματικές εικόνες και βοηθά να δείξει το πέρασμα του χρόνου.
Τη νύχτα, οι πηγές φωτός θα μπορούσαν επίσης να θεωρηθούν «κινούμενα» στοιχεία, ακόμη και αν παραμένουν ακίνητα. Ενώ μπορεί να σας φαίνεται στατικό με γυμνό μάτι, στην πραγματικότητα εκπέμπουν κύματα φωτός που έχουν κινηθεί σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η κάμερά σας θα καταγράψει αυτή την «κίνηση» φωτός, καθιστώντας την πιο φωτεινή και πιο δραματική στη φωτογραφία σας. Ακριβώς όπως το νερό ή τα σύννεφα, αυτό το φως θα δώσει στους θεατές σας την αίσθηση του χρόνου που περνάει.
Όταν φωτογραφίζετε νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα χωρίς αστέρια γύρω, αναζητήστε σύννεφα για να κάνετε την εικόνα σας αιθέρια. Περιμένετε έως ότου ο ήλιος είναι αρκετά χαμηλός στον ορίζοντα για να προσθέσετε χρώμα και αντίθεση στον ουρανό. Ανάλογα με το φίλτρο ND που χρησιμοποιείτε, μπορείτε να δημιουργήσετε μια φωτογραφία όπως αυτή που βλέπετε παρακάτω χρησιμοποιώντας μια έκθεση μεταξύ 30 «και 60» ή και περισσότερο.
Όταν κρατάτε το κλείστρο ανοιχτό για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, τα σύννεφα αρχίζουν να φαίνονται σαν λεπτές θίνες καπνού, τα υγρά του νερού καθίστανται αδιαφανή και τα αστέρια μετατρέπονται σε φωτεινές ραβδώσεις φωτός στον ουρανό. Ακριβώς η ιδέα ότι μπορείτε να μετατρέψετε ένα τοπίο με λίγες μόνο προσαρμογές της κάμερας μπορεί να σας ενθουσιάσει.
Ωστόσο, μπορεί να είναι εξίσου απογοητευτικό αν δεν ξέρετε τι κάνετε. Η φωτογραφία μεγάλης έκθεσης μπορεί να είναι προκλητική γιατί αυτό που βλέπετε με τα μάτια σας δεν είναι απαραίτητα αυτό που καταλήγει στην κάμερά σας.
