Η HDR φωτογραφία ακούγεται περίεργα, αλλά είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στα ηλιοβασιλέματα όταν η δυναμική περιοχή φωτισμού είναι τόσο ακραία ώστε να μπορεί να υπερβεί το δυναμικό εύρος του αισθητήρα της φωτογραφικής μηχανής. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν μπορείτε να καταγράψετε ολόκληρη την περιοχή φωτισμού ακόμα και όταν φωτογραφίζετε RAW. Τότε μπαίνει σε λειτουργία η τεχνολογία HDR ή High Dynamic Range (που μεταφράζεται ως Υψηλό Δυναμικό Εύρος χρώματος)
Το HDR έχει σκοπό να παράγει φωτογραφίες με πολύ υψηλότερο εύρος χρώματος – και άρα πολύ καλύτερες – και ειδικότερα σε σκηνές που είναι πολύ δύσκολες από πλευράς φωτισμού. Αν έχετε σκηνές όπου υπάρχουν έντονες εναλλαγές φωτισμού από φωτεινά σε σκοτεινά σημεία, μια κλασική φωτογραφία θα είναι είτε υπερ-φωτισμένη, είτε υπο-φωτισμένη.
Αυτό οφείλεται στο ότι η κάμερα θα εστιάσει είτε στα πολύ φωτεινά σημεία, με αποτέλεσμα να συλλάβει μια σκοτεινή φωτογραφία προκειμένου να μπορέσει να εξισορροπήσει τον επιπλέον φωτισμό, είτε θα εστιάσει στα σκοτεινά σημεία και θα συλλάβει μια πολύ φωτεινή φωτογραφία κάνοντας το αντίθετο. Και τα δύο δεν μπορούν να γίνουν.
Η κάμερα είναι μηχανή, δεν βλέπει όπως βλέπουν τα μάτια μας. Εδώ βρίσκεται και η τέχνη της φωτογραφίας, στο να κάνουμε την κάμερα να δει αυτό που πρέπει. Σε τέτοιες περιπτώσεις, χρησιμοποιούμε την τεχνική HDR.
Για να το επιτύχουμε αυτό, χρειαζόμαστε οπωσδήποτε τρίποδο. Η κάμερα πρέπει να είναι απόλυτα σταθερή για να γίνει σωστά αυτό που θέλουμε. Ο λόγος είναι ότι δε θα πάρουμε μια μόνο φωτογραφία του ίδιου θέματος, αλλά περισσότερες – τουλάχιστον τρεις χρειάζονται, με πέντε ή εφτά να είναι το καλύτερο.
Οι φωτογραφίες που θα πάρουμε θα είναι σε διαφορετικά «f/stop» της μηχανής (που δηλώνει πόσο φως αφήνουμε να περάσει από το διάφραγμα της μηχανής. Θα το δείτε σαν F8, F5.6, F4, F1.6 κλπ, όπου το μεγαλύτερο νούμερο σημαίνει μικρότερο διάφραγμα και άρα λιγότερο φως στη μηχανή ενώ αντίστροφα μικρότερο νούμερο σημαίνει μεγαλύτερο διάφραγμα και περισσότερο φως).
Το σκεπτικό λοιπόν στην τεχνική HDR είναι να πάρουμε κάμποσες πόζες σε διαφορετικά f/stop αρχίζοντας από τα σκοτεινότερα και πηγαίνοντας στα φωτεινότερα (ή και αντιθέτως, δεν έχει σημασία). Το ελάχιστο που θα πάρουμε είναι τρεις πόζες, μια σκοτεινότερη, μια στο κανονικό που «βλέπει η μηχανή» (neutral) και μια φωτεινότερη.
Όμως όσο περισσότερες πάρουμε, τόσο καλύτερα. Το σύνηθες για τέλεια – κατά το δυνατόν – αποτελέσματα είναι να πάρουμε 5 ή 7 (2,1,2 ή 3,1,3). Όπου τα «2,2 – 3,3» είναι οι σκοτεινές-φωτεινές πόζες και «1» η neutral.
Μετά, μεταφέρουμε αυτές τις πόζες στον υπολογιστή μας και, με το κατάλληλο πρόγραμμα (πχ Lightroom 6), τις συνθέτουμε σε μία τελική φωτογραφία που έχει όλα τα καλά στοιχεία φωτισμού και χρωματικού εύρους χωρίς κανένα από τα μειονεκτήματα που έχουν οι επί μέρους πόζες. Αυτή τελικά είναι μια φωτογραφία HDR.
Είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, αλλά το αποτέλεσμα αποζημιώνει.
Το iPhone και μερικά Android έχουν μια έξτρα επιλογή με τον τίτλο HDR στην κορυφή του παραθύρου της κάμερας. Στο iPhone το HDR γίνεται αυτόματα μέσω ενός ειδικού αλγορίθμου. Όταν έχουμε ενεργοποιημένη την επιλογή, η κάμερα του iPhone παίρνει αυτόματα τρεις πόζες σε διαφορετικά f/stop (σκοτεινό-neutral-φωτεινό) και τις συνθέτει αυτόματα σε μία τελική την οποία και τελικά μας παρέχει μαζί με την «απλή» non-HDR φωτογραφία. Γι’ αυτό, όταν έχουμε επιλεγμένο το HDR, θα δούμε τελικά δύο φωτογραφίες: την απλή και την HDR.
Όπως καταλαβαίνουμε, μια τέτοια τεχνική δεν είναι η βέλτιστη, είναι περισσότερο ψεύδο-HDR και τα αποτελέσματα που παρέχει είναι άλλοτε καλύτερα και άλλοτε ίδια με την απλή non-HDR φωτογραφία. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, είναι κατά πολύ χειρότερα με το HDR από το να τραβήξουμε με απλή μέθοδο.
Σε περίπτωση είτε κανονικής compact μηχανής είτε SLR, αυτό που χρειάζεται είναι τρίποδο! Για να δημιουργήσεις φωτογραφία HDR, χρειάζονται διαδοχικές λήψεις, οι οποίες όμως πρέπει να είναι πανομοιότυπες. Ακόμη και η ανεπαίσθητη κίνηση του χεριού ή του σώματος, είναι αρκετή για να κάνει τη σύνθεση των λήψεων σε HDR αδύνατη.
Έχοντας σταθεροποιήσει τη φωτογραφική μηχανή, πρέπει να επιλέξεις την προτεραιότητα κλείστρου (Aperture priority), που συνήθως μαρκάρεται ως “Av” στις επιλογές, ενώ η ευαισθησία του αισθητήρα θα πρέπει να είναι στα 100 ISO (ή και λιγότερο κατά περίπτωση). Έπειτα, πρέπει να πάρεις τρεις διαδοχικές λήψεις, μία με ρύθμιση έκθεσης (EV) στο μηδέν, μία στο -2 και άλλη μία στο +2. Κάποιες μηχανές παρέχουν τη δυνατότητα αυτόματης λήψης πολλαπλών καρέ, με ρυθμιζόμενο εύρος και βήμα. Συνήθως, τρεις λήψεις σε +/-2 είναι αρκετές για HDR, αλλά μπορείς να πειραματιστείς, ειδικά σε πιο “απαιτητικές” συνθήκες.
Έχοντας τις φωτογραφίες στο δίσκο, υπάρχουν πολλά προγράμματα που μπορούν να συνθέσουν εικόνες HDR, όπως το γνωστό Photoshop, αλλά και πιο εξειδικευμένα, όπως το Photomatix Pro. Βέβαια, υπάρχουν και δωρεάν εργαλεία, όπως το GIMP, αλλά θα χρειαστεί να κάνεις τη σύνθεση των επιμέρους λήψεων χειροκίνητα.
Πότε να κάνουμε χρήση του HDR
Η μέθοδος HDR βοηθά στη λήψη καλύτερων φωτογραφιών αλλά ιδιαίτερα σε κάποιες περιπτώσεις. Αυτές είναι:
Τοπία: Τοπία με μεγάλο εύρος (landscape), έχουν συνήθως πολλούς διαφορετικούς φωτισμούς επειδή το φως αντανακλάται σε γη και ουρανό (ειδικά αν έχουμε νερά) και σκεδάζεται σε διάφορες γωνίες από άλλα στοιχεία του τοπίου. Εκεί, η χρήση HDR θα μας δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα.
Πορτρέτα στο φως του ήλιου, με φόντο το ηλιοβασίλεμα : Πέρα από τη χρήση φλας σε μια τέτοια περίπτωση, η χρήση του HDR θα δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα τις περισσότερες φορές. Θα προσέξετε ότι στο iPhone δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και φλας και HDR, οπότε επιλέξτε τι θέλετε.
Χαμηλός φωτισμός και σκηνές με το φως κόντρα στην κάμερα: Και πάλι, πέρα από τη χρήση φλας, μπορούμε να πειραματιστούμε με το HDR σε τέτοιες δύσκολες – φωτιστικά – σκηνές. Τα αποτελέσματα μπορούν να εκπλήξουν.
Καλιφόρνια. Φωτογραφία HDR
Πότε να ΜΗΝ χρησιμοποιούμε το HDR
Φωτογραφίες με κίνηση: Αν υπάρχει κίνηση στις φωτογραφίες μας, τότε, όσο γρήγορα κι αν γίνουν οι λήψεις, θα υπάρχει διαφορά ανάμεσα στις πόζες, οπότε στην τελική σύνθεση, θα έχουμε μια θολή φωτογραφία, είτε κατά τόπους (όπου υπάρχει κίνηση), είτε ολοκληρωτικά.
Σκηνές με υψηλή αντίθεση (High-Contrast): Κάποιες σκηνές φαίνονται καλύτερα με έντονο κοντράστ ανάμεσα στα φωτεινά και σκοτεινά μέρη τους. Η χρήση HDR θα χαλάσει αυτή την αίσθηση και η φωτογραφία τελικά θα μοιάζει άτονη.
Ζωντανοί χρωματισμοί: Αν έχουμε μια σκηνή με πολύ έντονα χρώματα, το HDR θα τα κάνει σαν ξεπλυμένα ή, στην καλύτερη περίπτωση, δεν θα κάνει τίποτε, οπότε μην το χρησιμοποιείτε.
Υπάρχουν αρκετά προγράμματα κάμερας στο iOS που υπόσχονται να επιτύχουν τη λήψη καλών HDR φωτογραφιών και άλλα το κάνουν καλύτερα, άλλα χειρότερα. Πολλά από αυτά είναι δωρεάν, οπότε αξίζει τον πειραματισμό.
Και τέλος, επειδή σχεδόν πάντα δεν κουβαλάμε ένα τρίποδο μαζί μας, όταν παίρνετε μια φωτό HDR, προσέξτε να είστε όσο πιο σταθεροί γίνεται. Και η παραμικρή κίνηση θα καταστρέψει ένα – πιθανώς – καλό αποτέλεσμα.
Ακόμη και όταν υπάρχουν κινούμενα θέματα σε εικόνες αυτού του είδους – όπως ένα σώμα νερού, σύννεφα ή αυτοκίνητα – που προκαλούν θαμπάδα κινήσεων είναι ένα ευχάριστο δημιουργικό αποτέλεσμα και όχι ενοχλητική απόσπαση της προσοχής. Τα θαλασσινά φαίνονται πολύ καλύτερα όταν τραβηχτούν στα 60 δευτερόλεπτα και όχι στο 1 / 60ο του δευτερολέπτου. Αντί να έχουν σκληρές άκρες, τα κύματα συνδυάζονται σε μια γαλήνια, μαλακή θάλασσα.
