Ένα κρανίο ηλικίας τουλάχιστον δύο εκατομμυρίων ετών, το οποίο βρέθηκε σε ανασκαφές στη Νότια Αφρική, είναι το αρχαιότερο απολίθωμα «Όρθιου Ανθρώπου» (Homo erectus) που έχει ποτέ ανακαλυφθεί στον κόσμο. Είχαν παρόμοιο σωματότυπο με τους σύγχρονους ανθρώπους, μπορούσαν να κατασκευάζουν εργαλεία και πιθανόν ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που μαγείρεψαν. Οι ωκεανοί δεν ήταν ποτέ εμπόδιο στα ταξίδια του Erectus. Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, ταξίδεψε στο νησί Flores, σε ένα από τα μεγαλύτερα ωκεάνια ρεύματα στον κόσμο.
Η ανακάλυψη, περίπου 40 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Γιοχάνεσμπουργκ, όπου έχουν βρεθεί στο παρελθόν και άλλα σημαντικά απολιθώματα, δείχνει ότι ο εν λόγω πρόγονος μας, ο οποίος είχε προηγηθεί του «Έμφρονος Ανθρώπου» (Homo sapiens), είχε εμφανιστεί κατά 100.000 έως 200.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι εκτιμούσαν έως τώρα οι επιστήμονες. Επίσης, ενισχύει τη θεωρία ότι ο Homo erectus -όπως και ο Homo sapiens- εμφανίστηκε και εξελίχθηκε στην Αφρική και όχι στην Ασία, όπως πιστευόταν παλαιότερα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Αυστραλό καθηγητή ‘Αντι Χέρις του Πανεπιστημίου La Trobe στη Μελβούρνη, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science”, συγκόλλησαν περισσότερα από 150 θραύσματα για να αποκαταστήσουν το κρανίο. Στην αρχή νόμιζαν ότι είχαν βρει το κρανίο κάποιου πιθήκου, αλλά στη συνέχεια έγινε αντιληπτή η πραγματική σημασία του απολιθώματος.
Όπως είπε ο Χέρις, «το κρανίο του Homo erectus που βρήκαμε και ανήκε πιθανώς σε άτομο ηλικίας δύο έως τριών ετών όταν πέθανε, δείχνει πως ο εγκέφαλος του ήταν ελαφρώς μόνο μικρότερος από τα άλλα δείγματα ενήλικων Homo erectus που έχουν βρεθεί».
Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ σήμερα στη Γη υπάρχει μόνο ένα είδος ανθρώπου, ο Homo sapiens, πριν δύο εκατομμύρια χρόνια στην Αφρική συνυπήρχαν τουλάχιστον τρία είδη, ο Homo erectus, ο Παράνθρωπος (Paranthropus robustus) και ο Αυστραλοπίθηκος (Australopithecus sediba). Η νέα ανακάλυψη επίσης ίσως σημαίνει ότι ο Αυστραλοπίθηκος δεν υπήρξε ο άμεσος πρόγονος του Homo erectus, όπως έχει υποστηριχθεί.
Ο Homo erectus είναι ένα εκλιπών είδος του γένους Homo. Έζησε στην Αφρική και εξαπλώθηκε μέχρι την Κίνα και την Ιάβα από το τέλος της Πλειόκαινου εποχής, μέχρι την ύστερη Πλειστόκαινο εποχή 1,8 με 1,3 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Αν και υπάρχουν διαφωνίες στο θέμα της ταξινόμησης, της καταγωγής και τους απογόνους του H. erectus, υπάρχουν δύο μεγάλες υποθέσεις: είτε ο erectus είναι το ίδιο είδος με τον Homo ergaster, και κατά ακολουθία άμεσος πρόγονος των ύστερων ανθρωπίδων σαν τον Homo heidelbergensis, τον Homo neanderthalensis, και τον Homo sapiens, είτε αποτελεί ένα ξεχωριστό Ασιατικό είδος ανεξάρτητο από τον Αφρικανικό ergaster.
Σχετικά με τη μορφολογία του ο Homo erectus, η κρανιακή του χωρητικότητα κυμαίνεται από 750 cm3 στις πιο πρώιμες μορφές εώς 1.250cm3 στις νεότερες μορφές, δηλαδή παρατηρείται αύξηση του μεγέθους του εγκεφάλου σε σχέση με τον πρόγονό του Homo habilis. Επίσης, διαθέτει πιο ομαλό κρανιακό θόλο, μεγαλύτερο πλάτος χαμηλά στο κρανίο, παχιά κρανιακά οστά, οβελιαίο τόξο κοινό, μεγάλα υπερόφρυα τόξα, πλατιά ρινικά οστά, προγναθισμό, βαριά κάτω γνάθο χωρίς πηγούνι και μεγάλα δόντια. Χαρακτηριστικά του γνωρίσματα είναι η όρθια στάση και η δίποδη βάδιση.
Ο Homo erectus χρησιμοποιεί για πρώτη φορά την “τεχνική του μαλακού σφυριού” , ενώ σύμφωνα με τα ευρήματα φέρεται να χρησιμοποιούσε τόσο οστέινα όσο και ξύλινα εργαλεία. Υπάρχουν αποδείξεις οργανωμένου κυνηγιού μικρών και μεγάλων ζώων, τα οποία αποτελούσαν το κύριο συστατικό της διατροφής του. Κατοικούσε σε σπηλιές στις οποίες έχτιζε στέγες. Η μεγαλύτερη όμως καινοτομία του Homo erectus είναι η χρήση της φωτιάς. Αφού λοιπόν υπερνίκησε το φόβο της φωτιάς, άρχισε να τη χρησιμοποιεί για αν ψήνει την τροφή του και να χαράσει ζώνες φωτός και ζεστασιάς στον τόπο κατοικίας του, παρέχοντας παράλληλα σχετική προστασία στον ίδιο και την οικογένειά του από αρπακτικά σαρκοφάγα ζώα. Η αξιοποίηση της φωτιάς φαίνεται να άλλαξε τις καθημερινές του συνήθειες και ίσως έμμεσα να οδήγησε στη μεταβολή της δομής του εγκεφάλου και στην αύξηση της ικανότητας για μάθηση και επικοινωνία.[3]
ΑΠΕ