Ο Steven Weinberg (1933-2021) ήταν ένας Αμερικανός φυσικός που εργάστηκε μαζί με τον Πακιστανό φυσικό Abdus Salam για να ενοποιήσει τις ηλεκτρομαγνητικές και τις ασθενείς αλληλεπιδράσεις το 1967. Αργότερα το 1979 μοιράστηκε το βραβείο Νόμπελ φυσικής για την επιτυχία του αυτή. Ο Weinberg δεν ήταν μόνο διάσημος ως επιστήμονας αλλά και για την ειλικρίνεια και τα κομψά γραπτά του εκτός της επιστήμης. Είχε έτσι σημαντικές συνεισφορές στην ιστορία αλλά και στην πολιτική. Ακολουθούν εδώ οι 4 συμβουλές του για επίδοξους επιστήμονες.
1. Δεν χρειάζεται να τα ξέρεις όλα
Το πρώτο χρυσό μάθημα του Weinberg είναι η εξειδίκευση. Έγραψε στο Nature το 2003: Όταν έλαβα το πτυχίο μου, η φυσική μου φαινόταν ακόμα ένας απέραντος, ανεξερεύνητος ωκεανός.
Πώς θα μπορούσα να ξεκινήσω οποιαδήποτε δική μου έρευνα χωρίς να γνωρίζω όλα όσα είχαν ήδη γίνει; υπενθύμισε ο Βάινμπεργκ.
Πολλές φορές οι φοιτητές είναι τόσο συγκλονισμένοι ή ακόμα και ενθουσιασμένοι από αυτή την απεραντοσύνη που αποτυγχάνουν να προχωρήσουν. Ο Weinberg μας λέει λοιπόν: Δεν χρειάζεται να ξέρεις τα πάντα και δεν το ήξερα όταν πήρα το διδακτορικό μου.
2. Στοχεύστε στην άγρια θάλασσα
Όταν ο Weinberg ήταν καθηγητής, ένας φοιτητής τον πλησίασε και του είπε ότι θα διάλεγε τη γενική σχετικότητα κι όχι στην περιοχή στην οποία δούλευε ο Weinberg – τη σωματιδιακή φυσική.
Προφανώς ο δάσκαλος του, ο Weinberg, ήταν απογοητευμένος. Όταν του ζητήθηκε να εξηγήσει την απόφαση του, ο φοιτητής του απάντησε: Οι αρχές της γενικής σχετικότητας είναι γνωστές, ενώ η σωματιδιακή φυσική είναι ένα ασυνάρτητο χάος.
Ο Weinberg ειρωνεύτηκε: Αυτό το κάνει ακόμη πιο χρήσιμο γιατί στη σωματιδιακή φυσική μπορεί ακόμα να γίνει δημιουργική δουλειά.
Έτσι, σύμφωνα με τον Στίβεν Γουάινμπεργκ, θα ήταν πολύ καλύτερο να στοχεύσετε στην άγρια θάλασσα, ειδικά όταν μπορείτε να κολυμπήσετε σε αυτόν τον απέραντο, άγνωστο ωκεανό. Γιατί ποιός ξέρει τι μπορεί να υπάρχει εκεί έξω;
3. Συγχωρήστε τον εαυτό σας που χάσατε χρόνο
Αυτή είναι η πιο όμορφη συμβουλή του: Συγχωρήστε τον εαυτό σας για τις αποτυχίες σας. Συγχωρήστε τον εαυτό σας που χάσατε χρόνο σε λάθος προβλήματα. Ό,τι μπορεί να πάει στραβά θα πάει στραβά, αλλά πάντα θα υπάρχει ένα βραβείο στο τέλος.
Ο Weinberg αναφέρει ένα παράδειγμα στην ιστορία… Όταν οι επιστήμονες προσπαθούσαν να αποδείξουν την ύπαρξη του Αιθέρα (πριν την ειδική σχετικότητα), δεν ήξεραν ότι εργάζονταν σε λάθος πρόβλημα. Ωστόσο, αυτό το λάθος βοήθησε τον Άλμπερτ Αϊνστάιν το 1905 να συνειδητοποιήσει το σωστό πρόβλημα που πρέπει να επεξεργαστεί.
Ο Weinberg προσθέτει εδώ: Δεν θα είστε ποτέ σίγουροι ποιά είναι τα σωστά προβλήματα τις περισσότερες φορές που είστε στο εργαστήριο ή στο γραφείο σας. Αλλά αν θέλετε να είστε δημιουργικοί, τότε θα πρέπει να συνηθίσετε να σπαταλάτε τον χρόνο σας σε λάθος ιδέες.
4. Ιστορία της επιστήμης
Τελική συμβουλή για τους επίδοξους επιστήμονες: Μελετήστε την ιστορία της επιστήμης καθώς θα κάνει το έργο σας να φαίνεται πιο αξιόλογο για εσάς. Διότι, μια εργασία στην επιστήμη μπορεί να μην αποφέρει άμεσα αποτελέσματα, αλλά το να συνειδητοποιήσεις ότι θα ήταν μέρος της ιστορίας είναι ένα υπέροχο συναίσθημα.
Καθώς θα μάθετε την πλούσια ιστορία της επιστήμης, θα δείτε πώς ξανά και ξανά – από τον Γαλιλαίο μέχρι τον Νεύτωνα και τον Δαρβίνο έως τον Αϊνστάιν – η επιστήμη έχει αποδυναμώσει το κύρος του θρησκευτικού δογματισμού: προσθέτει ο Weinberg.
Σε μια συνέντευξη του, το 2008, ο Weinberg ρωτήθηκε αν ήταν πραγματικά άθεος. «Ναι, δεν πιστεύω στον Θεό», απάντησε, «..αλλά δεν φτιάχνω θρησκεία από το να μην πιστεύω στον Θεό. Δεν οργανώνω τη ζωή μου γύρω από αυτό». Είχε επίσης πει νωρίτερα, «Με ή χωρίς θρησκεία, οι καλοί άνθρωποι μπορούν να συμπεριφέρονται καλά και οι κακοί άνθρωποι μπορούν να κάνουν το κακό· αλλά για να κάνουν οι καλοί άνθρωποι το κακό, αυτό χρειάζεται τη θρησκεία».
Επίσης, άλλη φορά όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει στον Θεό, ο Weinberg απάντησε… Αν με τον Θεό εννοείς μια προσωπικότητα που ενδιαφέρεται για τα ανθρώπινα όντα, που τα έκανε όλα αυτά από αγάπη για τον άνθρωπο, που μας παρακολουθεί και που επεμβαίνει, τότε θα πρέπει να σου πω καταρχάς, τι σε κάνει να τα σκέφτεσαι έτσι;
