Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ανακάλυψε στις εσχατιές του Κόσμου το πιο μακρινό και ταυτόχρονα αρχαιότερο άστρο που γνωρίζουμε το οποίο πιθανώς να είναι και το πρώτο που έκανε την εμφάνιση του στο σκοτεινό μέχρι τότε Σύμπαν.
Το Hubble εντόπισε το φως ενός άστρου που βρίσκεται σε απόσταση 12,9 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και είναι το πιο μακρινό που έχει εντοπιστεί μέχρι στιγμής στο Σύμπαν. Ο προηγούμενος κάτοχος του ρεκόρ απόστασης ήταν ένα άστρο σε απόσταση 4 δισ. ετών φωτός, που είχε εντοπίσει και πάλι το Hubble το 2018. Το άστρο αυτό εκτός από το πιο μακρινό είναι παράλληλα το αρχαιότερο που γνωρίζουμε και πιθανώς να είναι αυτό που έλαμψε πρώτο στο Σύμπαν.
Το άστρο ονομάστηκε Earendel που σημαίνει «άστρο της αυγής» στα αποκαλούμενα «Παλαιά Αγγλικά» ή Αγγλο-Σαξονικά, την αρχαιότερη γνωστή διάλεκτο που μιλούσαν οι κάτοικοι της Αγγλίας και νότιας Σκωτίας στις αρχές του Μεσαίωνα. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το Earendel έχει τουλάχιστον 50 φορές μεγαλύτερη μάζα από τον Ηλιο μας και είναι εκατομμύρια φορές πιο φωτεινό.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τη μέθοδο του βαρυτικού φακού. Με τη μέθοδο αυτή, ένα πιο κοντινό αντικείμενο – γαλαξίας ή άστρο – μεγεθύνει το φως ενός πιο μακρινού αντικειμένου πίσω του. Οι επιστήμονες μπορούν να δουν πιο μακρινούς γαλαξίες επειδή αυτοί λάμπουν με τη φωτεινότητα των δισεκατομμυρίων άστρων που περιέχουν, ενώ και μια έκρηξη σούπερ νόβα, η οποία συχνά είναι πιο φωτεινή από έναν γαλαξία, μπορεί να γίνει ορατή σε όλο σχεδόν το Σύμπαν σε αποστάσεις έως δέκα δισεκατομμύρια έτη.
Όμως αυτό δεν είναι δυνατό για τα μεμονωμένα άστρα, τα οποία είναι αδύνατον να παρατηρηθούν ως μεμονωμένα αντικείμενα, από την απόσταση περίπου των 100 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και πέρα. Χάρις ωστόσο στο φαινόμενο του βαρυτικού φακού είναι δυνατόν να μεγεθυνθεί ένα αντικείμενο που βρίσκεται πολύ μακριά και να γίνει έτσι παρατηρήσιμο.
Η σύνθεση του Earendel θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τους αστροφυσικούς, δεδομένου ότι σχηματίστηκε πριν το σύμπαν αποκτήσει τα βαριά στοιχεία που παράγονται από τις διαδοχικές γενιές άστρων με τεράστια μάζα. Αν οι μελλοντικές έρευνες δείξουν ότι το Earendel αποτελείται μόνο από αρχέγονο υδρογόνο και ήλιο, θα ήταν η πρώτη απόδειξη για τα θρυλικά άστρα του Πληθυσμού III, τα οποία υποτίθεται πως είναι τα πρώτα άστρα που σχηματίστηκαν μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Αν και η πιθανότητα αυτή είναι μικρή είναι όμως ελκυστική.
