Πριν από 11 μήνες αστρονόμοι εντόπισαν μια λάμψη φωτός περίπου 500 δισ. φορές πιο λαμπρή από τον Ήλιο και 20 φορές πιο έντονη από όλη μαζί τη λάμψη του γαλαξία μας! Πρόκειται για την πιο ισχυρή λάμψη που εντοπιστεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν και οι ειδικοί θεώρησαν ότι ένα τέτοιο φαινόμενο δεν θα μπορούσε να έχει άλλη πηγή από το πιο βίαιο κοσμικό φαινόμενο, μια έκρηξη υπερκαινοφανούς αστέρα (ένα σούπερνόβα). Το φαινόμενο έλαβε την ονομασία (ASASSΝ-15lh).
Τώρα όμως, μετά από νέες παρατηρήσεις, ερευνητές με επικεφαλής έναν έλληνα αστρονόμο της διασποράς, ανακάλυψαν ότι στην πραγματικότητα -ή τουλάχιστον κατά πάσα πιθανότητα- επρόκειτο για κάτι άλλο, ακόμη πιο εξωτικό: τον θάνατο ενός τεράστιου άστρου, το οποίο έκανε το λάθος να περάσει πολύ κοντά από μια υπερμεγέθη μελανή οπή. Σύμφωνα με τους ερευνητές καθώς το άστρο έπεφτε με ταχύτητα στα βαρυτικά δίχτυα της μαύρης τρύπας εξέπεμπψε αυτή την τρομερή λάμψη σαν να ήθελε με αυτόν τον τρόπο να στρέψει πάνω του το βλέμμα όλου του Σύμπαντος λίγο πριν εξαφανιστεί από αυτό.
Η ανακάλυψη
Ομάδα αστρονόμοι, με επικεφαλής τον Γιώργο Λελούδα, μεταδιδακτορικό ερευνητή του Ινστιτούτου Επιστημών Weizmann του Ισραήλ και του Κέντρου Σκοτεινής Κοσμολογίας του Ινστιτούτου Νιλς Μπορ της Δανίας συνδύασαν παρατηρήσεις δέκα μηνών από επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, μεταξύ των οποίων του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή και το Hubble της NASA.
«Μια τεράστια μαύρη τρύπα ασκεί πελώριες βαρυτικές δυνάμεις πάνω σε οποιοδήποτε άστρο που την πλησιάζει πολύ και βασικά το κάνει κομμάτια, μετατρέποντάς το σε σπαγκέτι», ανέφερε ο Λελούδας. Ένας τέτοιος θάνατος άστρου από μαύρη τρύπα είχε παρατηρηθεί μόνο δέκα φορές έως τώρα, αλλά κανείς δεν ήταν τόσο θεαματικός όσο ο συγκεκριμένος. Η εν λόγω περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα στο κέντρο του μακρινού γαλαξία εκτιμάται ότι έχει μάζα τουλάχιστον 100 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Astronomy».
«Παρατηρήσαμε την πηγή για 10 μήνες μετά το συμβάν και συμπεράναμε πως η εξήγηση μάλλον δεν είναι ένα ασυνήθιστα φωτεινό σουπερνόβα. Τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν ότι το συμβάν πιθανότατα προκλήθηκε από μία ταχύτατα περιστρεφόμενη γιγαντιαία μαύρη τρύπα, καθώς αυτή κατέστρεφε ένα άστρο χαμηλής μάζας» αναφέρει σχετικά ο Λελούδας.
Σε αυτό το σενάριο, οι ακραίες βαρυτικές δυνάμεις μιας υπερμεγέθους μαύρης τρύπας, που βρίσκεται στο κέντρο του συγκεκριμένου γαλαξία, κατέστρεψαν ένα άστρο σαν τον Ήλιο που είχε την ατυχία να την πλησιάσει πολύ κοντά- ένα «tidal disruption event», κάτι που έχει παρατηρηθεί μόλις 10 φορές μέχρι τώρα. Στα διαδικασία, το άστρο παραμορφώθηκε/ συνθλίφτηκε («spaghettified») και οι δονήσεις στα συγκρουόμενα συντρίμμια, καθώς και η θερμότητα που παράχθηκε, οδήγησαν σε μια ισχυρή έκλαμψη φωτός. Αυτό έδωσε στο συμβάν την εμφάνιση μιας πολύ φωτεινής έκρηξης σουπερνόβα, αν και το άστρο δεν θα μπορούσε να είχε γίνει μόνο του σουπερνόβα, καθώς δεν είχε επαρκή μάζα για κάτι τέτοιο.
Η ομάδα βασίζει τα νέα της συμπεράσματα σε παρατηρήσεις από μια σειρά τηλεσκοπίων στη Γη και στο Διάστημα- ωστόσο δέχεται πως ακόμα και ένα κλασικό tidal disruption event δεν θα εξηγούσε επαρκώς το συμβάν. Ο Νίκολας Στόουν, του Πανεπιστημίου της Κολούμπια (ΗΠΑ), μέλος της ομάδας, εξηγεί πως «το γεγονός που περιγράφουμε δεν μπορεί να εξηγηθεί από μία μη περιστρεφόμενη υπερμεγέθη μαύρη τρύπα. Υποστηρίζουμε πως το ASASSN-15lh ήταν ένα tidal distruption event που προέκυψε από ένα πολύ συγκεκριμένο είδος μαύρης τρύπας».
Η μάζα του γαλαξία όπου έλαβε χώρα το συμβάν οδηγεί στο συμπέρασμα πως η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα στο κέντρο της έχει μάζα τουλάχιστον 100 εκατ. φορές μεγαλύτερη αυτής του Ήλιου μας. Μια μαύρη τρύπα τέτοιας μάζας κανονικά δεν θα μπορούσε να επηρεάσει άστρα πέρα από τον ορίζοντα γεγονότων της (event horizon), δηλαδή το όριο εντός του οποίου τίποτα δεν μπορεί να διαφύγει από τη βαρυτική της έλξη. Ωστόσο, εάν η μαύρη τρύπα είναι ενός συγκεκριμένου είδους που περιστρέφεται γρήγορα (μαύρη τρύπα Kerr), η κατάσταση αλλάζει, καθώς αυτό το όριο δεν υφίσταται πλέον.
ΑΠΕ
