Εισαγωγή – Οι αλλαγές επιταχύνονται
Το 2007 ήταν μια χρονιά ρεκόρ για την τήξη των πάγων στην θάλασσα της Ανταρκτικής, έτσι το 2008 σημειώθηκε ρεκόρ και στον όγκο του θαλάσσιου πάγου. Τώρα όμως οι ειδικοί επιστήμονες για το αρκτικό κλίμα προβλέπουν ότι ο Αρκτικός ωκεανός θα μείνει χωρίς πάγο κατά το καλοκαίρι, στην περίοδο από το 2011 έως το 2015, ή ογδόντα χρόνια πριν από τις προβλέψεις που έγιναν από την Διακυβερνητική Επιτροπή για την
Αλλαγή του Κλίματος (IPCC).
Σε αντίθεση με ό,τι ανακοινώνουν τα ΜΜΕ για τη σημασία μιας πρώιμης – από ό,τι έως τώρα προβλεπόταν - τήξης του Αρκτικού πάγου, ότι δηλαδή οι πολικές αρκούδες θα εκδιωχθούν από τις θέσεις τους ή ότι θα υπάρχει ευκολότερη πρόσβαση στο πετρέλαιο και φυσικό αέριο, υπάρχουν πιο σοβαρά προβλήματα.να σκεφτούμε.
Ένα από τα σοβαρά προβλήματα της τήξης των Αρκτικών πάγων είναι ότι θα προκαλέσει μια πρόσθετη θέρμανση, καθώς ένα συρρικνωμένο κάλυμμα πάγου αντικατοπτρίζει λιγότερο ηλιακό φως στο διάστημα. Επίσης, θα φέρει πρόσθετες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, καθώς η συνακόλουθη θέρμανση σε άλλα μέρη του πλανήτη θα λιώσει τα μόνιμα παγοκαλύμματα που σκεπάζουν τεράστιες ποσότητες μεθανίου πχ στην Σιβηρία, ή θα έχουμε μια πρόσθετη άνοδο της στάθμης της θάλασσας, καθώς τα στρώματα των πάγων της Γροιλανδίας καθώς θα νιώθουν την αυξημένη θερμοκρασία.
Επιπλέον, η τήξη της Αρκτικής συμβαίνει πολύ πιο γρήγορα από ότι είχε προβλέψει η IPCC για το κλίμα. Είναι σαφές ότι οι προβλέψεις της IPCC για τη μελλοντική άνοδο της στάθμης της θάλασσας είναι υποτιμημένες. Προβλέψεις για την πιθανή άνοδο της στάθμης της θάλασσας θα μας φέρουν επιπτώσεις πολλές τάξεις μεγέθους μεγαλύτερες από όσο έχουμε δει μέχρι σήμερα.
Η δε ικανότητα των απορροφητήρων του άνθρακα – που παρέχουν στην Γη μια φυσική ικανότητα να απορροφάει τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα – μειώνεται καθώς ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες και τα οικοσυστημάτων καταστρέφονται. Οι απορροφητήρες της Γης έχουν μέχρι αυτό το σημείο απορροφήσει σχεδόν το ήμισυ όλων των ανθρωπογενών εκπομπών – εμείς δεν μπορούμε πλέον να βασιζόμαστε σε αυτά για να συνεχίσουν να απορροφούν τα αέρια στο μέλλον. Τα οικοσυστήματα, που ήδη είναι υπό πίεση από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αποδεικνύονται πιο ευάλωτα στην άνοδο της θερμοκρασίας πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο.
Οι μεταβολές βλέπουμε να συμβαίνουν πριν από το χρονοδιάγραμμα των ειδικών. Αυτό δείχνει ότι το κλίμα είναι πιο ευαίσθητο ότι νομίζαμε — αποδεικνύοντας ότι αν και η γενική κατεύθυνση της αλλαγής του κλίματος είναι πολύ σαφής, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές αβεβαιότητες σχετικά με την ταχύτητα της, καθώς και οι λεπτομέρειες των ειδικών περιφερειακών επιπτώσεων.
Οι στόχοι
Δηλώσεις σχετικά με τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αναπόφευκτα απλοποιούν την πολυπλοκότητα του πραγματικού κόσμου. Ωστόσο χρήσιμο θα ήταν οι πολιτικοί να δηλώσουν ότι ένα συγκεκριμένο επίπεδο της μείωσης των εκπομπών, θα οδηγήσει σε μια συγκεκριμένη ατμοσφαιρική συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου, που με τη σειρά της θα φέρει μια συγκεκριμένη αύξηση της θερμοκρασίας. Δεν θα ήταν δε και πολύ χρήσιμο να αποκτήσουμε μια αληθινή εκτίμηση των πραγματικών αβεβαιοτήτων που όντως εμπλέκονται με τις προβλέψεις.
Η πρόκληση είναι να σχεδιάσουμε εκλεπτυσμένα και ισχυρά συμπεράσματα σχετικά με τους στόχους, που θα πρέπει βέβαια να βασίζονται σε ένα σύνολο πολύ διαφορετικών πληροφοριών σχετικά με τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος. Ένας έγκυρος τρόπος για να γίνονται γενικεύσεις είναι να εξετάσουμε την έννοια της «ευαισθησίας του κλίματος» – το εργαλείο αυτό χρησιμοποιείται για τη μετατροπή των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων του CO2 σε αύξηση της θερμοκρασίας.
Όσο μεγαλύτερη είναι η κλιματική ευαισθησία, τόσο περισσότερο οι κλιματικές αλλαγές ανταποκρίνονται στα αέρια του θερμοκηπίου. Η IPCC εκτιμάει ένα εύρος τιμών για την ευαισθησία του κλίματος – από μια χαμηλή έως μία υψηλή εκτίμηση, με μια ενδιάμεση «καλύτερη εκτίμηση». Το δικό τους μοντελοποιημένο σενάριο βασίζεται σε αυτήν την ενδιάμεση «καλύτερη εκτίμηση». Σημειώνουν ότι οι φορείς χάραξης της πολιτικής, για τη μείωση του κινδύνου των επιπτώσεων, μπορεί να θελήσουν να λάβουν το υψηλότερο άκρο του φάσματος της εκτίμησης, για την χάραξη της πολιτικής τους. Ωστόσο, η υπόθεση μιας υψηλότερης τιμής σημαίνει ότι σε κανένα από αυτά τα σενάρια τους για τη μείωση των εκπομπών η θερμοκρασία φτάνει κάτω από δύο βαθμούς. Επιπλέον, το άνω άκρο του φάσματος της ευαισθησίας του κλίματος μπορεί να είναι ακόμη υψηλότερο από εκείνο που προτείνεται και από την IPCC.
Οι παρατηρούμενες επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος δείχνουν ότι το κλίμα είναι πιο ευαίσθητο από ό,τι πιστεύεται. Όσο υψηλότερη είναι η ευαισθησία, τόσο χαμηλότεροι θα είναι οι στόχοι που πρέπει να ρυθμιστούν για την αντιμετώπιση μιας συγκεκριμένης ανόδου της θερμοκρασίας. Αυτό δείχνει ότι χρειαζόμαστε να θέτουμε χαμηλότερους στόχους ως μια πολύ βασική προληπτική αρχή. Αν η κλιματική ευαισθησία είναι υψηλότερη τότε μπορούμε ήδη να είμαστε μακριά από την ατμοσφαιρική συγκέντρωση, που θα φέρνει μια άνοδο κατά 2° C της θερμοκρασίας.
Ως κοινωνία λοιπόν προετοιμαζόμαστε για ένα μεσαίου μεγέθους πρόβλημα του κλίματος, παρά τα στοιχεία που επισημαίνουν πως το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο από ό,τι είχαμε προβλέψει. Αντί να κάνουμε επίκληση της ψευδαίσθηση της ασφάλειας, θα πρέπει να διαχειριζόμαστε τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής με υπευθυνότητα. Αυτό σημαίνει μείωση των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων στο εύρος που γνωρίζουμε ότι το κλίμα θα διατηρηθεί σε σταθερότητα – 300 ppm CO2. Η συγκέντρωση αυτή θα αποκλείσει στο μέλλον ένα ντόμινο απώλειας του θαλάσσιου πάγου, μεταβολή της άλμπεντο (ανακλαστικότητας), μια θερμότερη Αρκτική, μία αποσύνθεση των πάγων της Γροιλανδίας, περισσότερη τήξη των μονίμως παγωμένων περιοχών, και άλλες αλυσιδωτές φοβερές συνέπειες της μεγάλης συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου, όπως την επιτάχυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Κάθε πρόταση για ένα στόχο υψηλότερο από τα 300ppm θα συνεπάγεται ότι πρέπει να ξέρουμε αν είναι ασφαλές να αφήσουμε την θάλασσα της Αρκτικής χωρίς πάγους για τί θα λιώσουν. Αν αυτή τη στιγμή έχουμε τόση εμπιστοσύνη, τότε είναι άστοχη. Η συγκέντρωση των 300 ppm είναι κατώτερη από τις τρέχουσες ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις, αλλά μπορούμε να το επιτύχουμε αν αναλάβουμε δράση τώρα, λόγω της χρονικής καθυστέρησης στον τρόπο με τον οποίο το κλιματικό σύστημα ανταποκρίνεται. Εάν μπορούμε να μειώσουμε τις ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις αυτό τον αιώνα, το σύστημα δυστυχώς δεν θα μπορεί να φθάσει το πλήρες επίπεδο της θέρμανσης που θέλουμε να φτάσει ο πλανήτη μας. Αυτό αντικατοπτρίζει ένα βασικό σημείο κλειδί – ότι το κλίμα δεν είναι θερμότερο από τα σημερινά επίπεδα των εκπομπών μας, αλλά μάλλον από το σωρευτικό ποσό των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Μπορεί να είμαστε σε θέση να μειώσουμε τις τρέχουσες εκπομπές σχετικά γρήγορα, αλλά η μείωση της συγκέντρωσης στην ατμόσφαιρα σημαίνει ότι πρώτα θα φέρουμε τις εκπομπές μας σε επίπεδα κάτω από τη φυσική ικανότητα της ατμόσφαιρας να απορροφάει τον άνθρακα, και στη συνέχεια, θα περιμένουμε να γίνει μείωση του συγκεντρωμένου διοξειδίου – μια διαδικασία που θα χρειαστεί πολύ περισσότερο χρόνο. Κυρίως, αυτό σημαίνει ότι η μείωση των εκπομπών κατά 80% δεν θα λύσει αμέσως τώρα το 80% του προβλήματος.
Η κλίμακα της πρόκλησης είναι δυστυχώς αποθαρρυντική. Ακόμη και υπό τις πιο αισιόδοξες υποθέσεις, θα απαιτηθεί παγκοσμίως να φτάσουμε σε μια κορύφωση των εκπομπών ως το 2015 ή και νωρίτερα, και μετά μια άνευ προηγούμενου περικοπή των εκπομπών. Όποιος και αν είναι ο μελλοντικός μας στόχος για την σταθεροποίηση των εκπομπών – 450, 350, 300 – θα έπρεπε να κάνουμε πολύ περισσότερα από ό,τι κάνουμε τώρα. Αν δεν κάνουμε περικοπές των εκπομπών σε σύντομο χρονικό διάστημα δεν θα μπορούμε πια να φτιάξουμε τα επίπεδα της σταθεροποίησης για τα οποία μιλάμε εδώ, Πρέπει να σταματήσουμε να προσποιούμαστε ότι η σημερινή μας πορεία της δράσης είναι ότι χρειαζόμαστε. Χρειαζόμαστε ένα πρόγραμμα της αλλαγής, συνολικά πιο φιλόδοξο.
Λύσεις
Στα επόμενα δύο χρόνια, η Βρετανία θα πρέπει να μειώσει τις εκπομπές της κατά
10%, ενώ να φτάσει κοντά στο μηδέν για τα επόμενα 10-20 χρόνια παρέχοντας σαφή μήνυμα των προθέσεων της και δίνοντας το επείγον της κατάστασης στον υπόλοιπο κόσμο. Ταυτόχρονα θα πρέπει να χαράξει ένα πρόγραμμα δράσης το οποίο θα συνδυάζει μέτρα ευρείας ενεργειακής απόδοσης, ταχεία ανάπτυξη διαφόρων ανανεώσιμων τεχνολογιών, και την ενθάρρυνση αλλαγής σε σημαντικά προβλήματα. Να
κάνει σαρωτικές αλλαγές στον τρόπο που μονώνουμε, θερμαίνουμε και χτίζουμε τα σπίτια μας. Η γεωργία θα βρεθεί αντιμέτωπη με δύο προκλήσεις της μείωσης του άνθρακα και την προσαρμογή της σε ένα θερμότερο κόσμο.
Η εφαρμογή αυτού του σχεδίου θα απαιτήσει ότι θα ξεπεραστούν σημαντικά εμπόδια – όπως ότι ένα άλλο ενεργειακό σύστημα θα μπορεί να ανταγωνιστεί σε όρους κόστους με το σημερινό σύστημα που καίει ορυκτά καύσιμα, αλλά ασφαλώς θα απαιτηθούν σημαντικές επενδύσεις βραχυπρόθεσμα. Πρόκειται για μια σαφή ευκαιρία για να επενδύσουμε σε ένα αειφόρο μέλλον, και στην αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Μπορούμε, επίσης, να διερευνήσουμε τις δυνατότητες της γεωμηχανικής για την αφαίρεση του άνθρακα. Σήμερα αυτή η δυνατότητα είναι ιδιαίτερα προβληματική και οι περισσότερες μπορεί να απορριφθούν αμέσως.
Ωστόσο, θα πρέπει να υπάρξει κι άλλη έρευνα για λιγότερο επικίνδυνες προτάσεις – την κατάργηση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα με φυσικές διεργασίες, πχ μια «άμεση σύλληψη του διοξειδίου στον αέρα», καθώς και ανάπτυξη ορισμένων μορφών της μεταβολής της albedo.
Δράση
Οι σημερινές πολιτικές απαντήσεις μεγάλης κλίμακας για την αντιμετώπιση του προβλήματος έχουν αποτύχει να δώσουν την αλλαγή που απαιτείται, και μάλιστα απέτυχαν να εκπληρώσουν την μείωση των εκπομπών πρώτα από όλα. Για να κάνουμε την αλλαγή που χρειαζόμαστε, θα πρέπει να ξεπεραστούν τα κοινωνικά και πολιτικά εμπόδια που διατηρούνται για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Είναι τελείως απαραίτητο να κινητοποιήσουμε την κοινή γνώμη για να σπάσουμε τα εμπόδια της πολιτικής διαδικασίας. Διάφορες ομάδες τόσο στις κυβερνήσεις, στην κοινωνία των πολιτών όσο και στον λαό έχουν σημαντικούς ρόλους να παίξουν.
Αν και η πρόκληση των καιρών μπορεί να μας φαίνεται δύσκολη, εμείς ακόμη έχουμε τον χρόνο για να απαντήσουμε. Με εμπροσθοφυλακή τις δράσεις που θα αναπτύξουμε για να αντιστραφούν οι τρέχουσες τάσεις της αύξησης των εκπομπών, τη μείωση των εκπομπών στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά 10% για τα επόμενα χρόνια, και την προσπάθεια για να δείξουμε ότι η απάντηση πληροί το μέγεθος της πρόκλησης, μπορούμε να διαχειριστούμε τους κινδύνους στους οποίους είμαστε εκτεθειμένοι και να δράσουμε υπεύθυνα και με σκοπό.
Πηγή: http://www.climatepositive.org Εισαγωγική Έκθεση για το κλίμα
Leave a Comment