Ο Σταύρος Κατσανέβας είναι Καθηγητής Φυσικής και διαπρέπει για χρόνια στη Γαλλία σαν καθηγητής στο πανεπιστήμιο Paris VII ─ Denis Diderot. Ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας Αστροσωματιδιακής Φυσικής – Astroparticle Physics European Consortium-APPEC- ενώ διευθύνει το εργαστήριο Αστροσωματιδιακής Φυσικής και Κοσμολογίας (APC) του εν λόγω ιδρύματος.
Ο κλάδος αυτός συνδέει το άπειρα μεγάλο με τις μελέτες στο CERN που είναι το άπειρα μικρό. Υπάρχουν, για παράδειγμα, σωματίδια, όπως τα νετρίνα ή φως πολύ υψηλής ενέργειας (φωτόνια), τα οποία εκπέμπονται σε βίαια συμπαντικά φαινόμενα. Αυτά όλα τα ανιχνεύουμε με καινούργια είδη ανιχνευτών και η ανίχνευση γίνεται σε ερήμους, στα βάθη της θάλασσας ή σε σπηλιές προκειμένου να κόψουμε σαν παράσιτα οποιαδήποτε παρεμβολή ή ακτινοβολία εκτός απ’ αυτήν των νετρίνων.
Γεννηθείς στην Αθήνα το 1953 σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου δίδαξε έως το 1989, αφού ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο πανεπιστήμιο Paris Sud του Παρισιού το 1979.
Η δημιουργία της APPEC προέκυψε από τους κόλπους του δικτύου 23 εθνικών φορέων από 19 χώρες που επί έξι χρόνια προώθησαν και συντόνισαν την αστροσωματιδιακή έρευνα στην Ευρώπη με τη συμμετοχή και του CERN.
Διετέλεσε υποδιευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής και Στοιχειωδών Σωματιδίων (IN2P3) του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) κατά τα έτη 2002-2012.
Το 2000 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο του σχετικά με την υπερσυμμετρία και το 2011 με το τίτλο «Chevalier de l’Ordre National du Merite» για τη συνεισφορά του στη θεσμική εδραίωση της Αστροσωματιδιακής Φυσικής. Έχει συγγράψει πάνω από 300 μελέτες και αγαπά με πάθος την τέχνη.
Ο Σταύρος Κατσανέβας είναι άνθρωπος με βαθιά κοινωνική συνείδηση και το δείχνει όταν αναφέρεται στη «libido του ανήκειν», μια επιθυμία του σύγχρονου ανθρώπου να ενταχθεί κάπου προκειμένου να νιώσει ότι συμπορεύεται με άλλους, ότι υπάρχει σε μία συνολική δράση. Αυτού του είδους η libido είναι ικανή, κατά τον ίδιο, να οδηγήσει στην ανάγκη αναγνωσιμότητας με αποτέλεσμα την ένταξη σε εξτρεμιστικές ομάδες και ακραίες, τύπου Λε Πεν, πολιτικές λύσεις.
Άκρως ανθρώπινος, αν και καθημερινά ταξιδεύει στους αχαρτογράφητους κόσμους του σύμπαντος, ο διαπρεπής αυτός ερευνητής αγαπά τη ζωή και τις γυναίκες. «Οι γυναίκες» λέει «έχουν συμβάλει αποτελεσματικά στον χώρο της δικής μας επιστήμης. Για παράδειγμα, την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης ανακάλυψε για πρώτη φορά το 1970 μία Αμερικανίδα ονόματι Βέρα Ρούμπιν. Κάθε χρόνο που περνούσε ήλπιζε ότι σύντομα θα δικαιωνόταν. Πέθανε πρόσφατα και η επιθυμία της δεν εκπληρώθηκε απολύτως. Αυτή άλλωστε είναι η μοίρα των ερευνητών επιστημόνων. Κάτι που ανακαλύπτουν μπορεί να αποδειχτεί ύστερα από 40-50 χρόνια, αλλά εκείνοι ελπίζουν ότι θα είναι μικρότερο το διάστημα της δικαίωσής τους».
Ο Σταύρος Κατσανέβας έχει επίσης την εντιμότητα και τη γνώση να ψάχνει τις ρίζες της επιστήμης του μέσα στα αρχαία κείμενα. «Όλοι αυτοί» μας εξηγεί «είχαν πει φοβερά πράγματα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Αναξίμανδρο, η αρχή του κόσμου δεν προέρχεται από κανένα άλλο στοιχείο, ούτε από το νερό ούτε από τον αέρα, αλλά από το άπειρο. Από ένα άμορφο πράγμα που από μέσα του γεννιέται ο κόσμος και εξαφανίζεται». Τίποτα πιο ζωντανό απ’ αυτό και τίποτα πιο εντυπωσιακό προς το παρόν από την ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων, που και αυτά εμπίπτουν στον χώρο έρευνας του.
