Ένα νέο, πανίσχυρο ραδιοτηλεσκόπιο, ξεκίνησε στη Νότια Αφρική αποτέλεσμα ενός ευρύτερου διεθνούς πρότζεκτ, που σύμφωνα με τους επιστήμονες θα αποκαλύψει εξαιρετικές λεπτομέρειες για τα μυστήρια του σύμπαντος. Για την κατασκευή του χρειάστηκε μία ολόκληρη δεκαετία και με τη δημοσίευση της πρώτης φωτογραφίας που κατέγραψε το ραδιοτηλεσκόπιο, η οποία χαρακτηρίστηκε από τους ενθουσιώδεις ειδικούς ως η «καθαρότερη απεικόνιση του κέντρου του Γαλαξία» στην ιστορία της ανθρωπότητας, έδειξε την αξία του.
Τα 64 ραδιοτηλεσκόπια του MeerKAT μπορούν να μελετήσουν τον τρόπο με τον οποίο το αέριο υδρογόνο κινείται γύρω από τους γαλαξίες. Τα πολλά συνδεδεμένα ραδιοτηλεσκόπια χρησιμοποιούν τις τεχνικές της ράδιο-συμβολομετρίας. Η χρήση της συμβολομετρίας επιτρέπει στη ραδιοαστρονομία την επίτευξη υψηλών γωνιακών αναλύσεων, η δε αναλυτική ικανότητα ενός συμβολόμετρου καθορίζεται από την απόσταση μεταξύ των συνιστωσών του, παρά από το μέγεθος των συστατικών του.
Τα μυστήρια του σύμπαντος πρόκειται να αποκρυπτογραφήσει το ραδιοτηλεσκόπιο MeerKAT, που δημιουργήθηκε στη Νότια Αφρική, για την κατασκευή του οποίου χρειάστηκε μία ολόκληρη δεκαετία. H πρώτη φωτογραφία που απέστειλε το πανίσχυρο ραδιοτηλεσκόπιο χαρακτηρίστηκε από τους ενθουσιώδεις ειδικούς «η καθαρότερη απεικόνιση του κέντρου του γαλαξία» στην Ιστορία της ανθρωπότητας.
«Το κέντρο του Γαλαξία μας ήταν ένας προφανής πρώτος στόχος για απεικόνιση: είναι ένα σημείο μοναδικό, οπτικά εντυπωσιακό αλλά και γεμάτο ανεξήγητα φαινόμενα», δήλωσε ο Fernando Camilo,, επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας του παρατηρητηρίου ραδιοαστρονομίας της Νότιας Αφρικής, που λειτουργεί και επιβλέπει το MeerKAT.
Πράγματι, η κεντρική περιοχή του γαλαξία που φιλοξενεί τη Γη βρίσκεται 25.000 έτη φωτός μακριά από τον πλανήτη μας, διαθέτει μια τιτάνια μαύρη τρύπα και καλύπτεται από πυκνά νέφη φυσικού αερίου και διαστημικής σκόνης. Παρότι η περιοχή είναι πρακτικά αόρατη με τη χρήση συνηθισμένων τηλεσκοπίων, το λαμπερό, νέο ραδιοτηλεσκόπιο την κατέγραψε με αξιοσημείωτη λεπτομέρεια. «Παρότι βρισκόμαστε ακόμα στις πρώτες ημέρες λειτουργίας του MeerKAT και πολλά ακόμα πρέπει να τελειοποιηθούν, αποφασίσαμε να το τολμήσουμε – και μείναμε έκπληκτοι με τα αποτελέσματα», προσέθεσε ο Fernando Camilo,..
Το νέο ραδιοτηλεσκόπιο επιτρέπει στους αστρονόμους να παρατηρούν μέχρι και τις πιο απομακρυσμένες γωνιές του σύμπαντος, χάρη σε έναν πρωτοφανή συνδυασμό υπέρυθρης ακτινοβολίας, ακτίνων Χ, και ραδιοκυμάτων, και το πανόραμα της εικόνας που καταγράφει αντιστοιχεί σε περιοχή με πραγματικές διαστάσεις 1.000 επί 500 ετών φωτός. Ηδη, έχει ξεκινήσει να απαντά ερωτήματα που έχουν μείνει αναπάντητα εδώ και τρεις δεκαετίες.
«Η εικόνα του ραδιοτηλεσκοπίου είναι πραγματικά ανατρεπτική για τα δεδομένα της αστρονομίας», δήλωσε ο Φαράντ Γιουσέφ Ζαντέχ, από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες του κόσμου με εξειδίκευση στις μυστηριώδεις διαστημικές δομές που βρίσκονται στη μαύρη τρύπα στην καρδιά του γαλαξία μας, προσθέτοντας πως ήδη το MeerKAT έχει αρχίσει να διαλευκάνει το δύσκολο ερευνητικό του έργο.
Παρότι ο αντίκτυπος του καινούργιου ραδιοτηλεσκοπίου είναι ήδη μεγάλος, το μέλλον αναμένεται ακόμα πιο εντυπωσιακό, καθώς το MeerKAT είναι απλώς ένα κομμάτι του φιλόδοξου Square Kilometre Array, ενός μεγατηλεσκοπίου το οποίο υπόσχεται πως θα είναι μέχρι και 100 φορές πιο ευαίσθητο από οποιοδήποτε ραδιοτηλεσκόπιο στη Γη. Στην παγκόσμια κοινοπραξία που συνδράμει στην κατασκευή του Square Kilometer Array συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, ο Καναδάς, η Κίνα, η Ινδία και η Ιταλία, ενώ τα σχέδια περιλαμβάνουν αστρονομικές βάσεις στην Αυστραλία και στη Νότια Αφρική.
H ραδιοαστρονομία είναι ένα υποπεδίο της αστρονομίας που μελετά ουράνια αντικείμενα σε ραδιοσυχνότητες. Η αρχική ανίχνευση των ραδιοκυμάτων από ένα αστρονομικό αντικείμενο έγινε στη δεκαετία του 1930, όταν ο Καρλ Γιάνσκι παρατήρησε την ακτινοβολία που προέρχεται από το Γαλαξία μας.[1] Οι επόμενες παρατηρήσεις εντόπισαν πολλές διαφορετικές πηγές εκπομπής ραδιοκυμάτων. Αυτές περιλαμβάνουν αστέρια και οι γαλαξίες, καθώς και εντελώς νέες κατηγορίες αντικειμένων, όπως είναι οι ραδιογαλαξίες, τα κβάζαρ, τα πάλσαρ και τα μέιζερ. Η ανακάλυψη της κοσμικής ακτινοβολίας μικροκυμάτων υποβάθρου, η οποία αποτέλεσε αδιάσειστο στοιχείο για τη Μεγάλη Έκρηξη, έγινε μέσω της ραδιοαστρονομίας.
Η ραδιοαστρονομία πραγματοποιείται με τη χρήση μεγάλων κεραιών που αναφέρονται ως ραδιοτηλεσκόπια, που είτε χρησιμοποιούνται μεμονωμένα ή
