Η διαστημοσυσκευή OSIRIS-REx της NASA περιστρέφεται γύρω από τον αστεροειδή Bennu στο πλαίσιο προετοιμασίας για τη διεξαγωγή της συλλογής δειγμάτων, αλλά σύμφωνα με τη NASA ο Bennu αποδεικνύεται πολύ διαφορετικός από όσο αναμενόταν. Όχι μόνο η επιφάνεια του είναι αξιοσημείωτα τραχιά, αλλά ο αστεροειδής επίσης εκπέμπει τακτικά σκόνη και μικρά πετρώματα στο διάστημα . Αυτό είναι ένα φαινόμενο που δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ σε έναν αστεροειδή.
Το Osiris-Rex φωτογραφίζει τον βόρειο πόλο του αστεροειδή από απόσταση λίγο περισσότερο από ένα μίλι. Η απροσδόκητα τραχιά επιφάνεια του Bennu θα περιπλέξει τα σχέδια του διαστημικού σκάφους να αγγίξει τον αστεροειδή και να ανακτήσει ένα δείγμα.
Έτσι, η NASA βλέπει ότι είναι πολύ δύσκολο να φέρει στη Γη δείγματα από τον αστεροειδή Μπενού (Bennu) διαμέτρου μόλις 500 m.- το μικρότερο διαστημικό σώμα γύρω από το οποίο έχει ποτέ τεθεί σε τροχιά ένα σκάφος, έπειτα από τις νέες ανακαλύψεις που έκανε το σκάφος OSIRIS-REx, το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω του από τις 31 Δεκεμβρίου 2018. Αρχικά, η NASA πίστευε ότι θα ήταν σε θέση να βρει μια ανοικτή επιφάνεια τουλάχιστον 25 μέτρων για να πλησιάσει και να συλλέξει δείγματα (Touch-and-Go ή TAG). Η ομάδα θα πρέπει να κάνει με μια μικρότερη, πιο επικίνδυνη ζώνη προσγείωσης.
Τα ευρήματα της διαστημικής αποστολής που παρουσιάσθηκαν σε οκτώ επιστημονικές δημοσιεύσεις και στο Συνέδριο Σεληνιακής και Πλανητικής Επιστήμης στο Τέξας, δείχνουν ότι η συλλογή δείγματος, που προγραμματίζεται για τον Ιούλιο του 2020, θα είναι μια επιχείρηση υψηλού κινδύνου.
Τους επόμενους μήνες, η NASA θα πραγματοποιήσει πρόβες για τη λειτουργία της συλλογής δειγμάτων. Όταν ο αισθητήρας έρθει σε επαφή, θα φυσήξει ένα ρεύμα αζώτου στην επιφάνεια για να εκτοξεύσει μικρά σωματίδια στο κέλυφος συλλογής. Η διαστημοσυσκευή διαθέτει αρκετό άζωτο για τρεις προσπάθειες. Αν όλα πάνε όπως είχε προγραμματιστεί, το OSIRIS-REx θα επιστρέψει το δείγμα του στη Γη το 2023.
Τα όργανα επί του Osiris-Rex βρήκαν ίχνη αρχαίου νερού στο Bennu. Τα μόρια που παγιδεύτηκαν σε πηλό δείχνουν ότι ο αστεροειδής ήταν εκ των υστέρων εκτεθειμένος σε υγρό νερό, πιθανότατα εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν ήταν μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου αντικειμένου.
Η κόστους 800 εκατομμυρίων δολαρίων αποστολή της NASA, που είχε εκτοξευθεί το Σεπτέμβριο του 2016, εξελίσσεται σχεδόν παράλληλα με την αντίστοιχη ιαπωνική του σκάφους Hayabousa 2, που θα επιχειρήσει να πάρει δείγμα από το έδαφος του αστεροειδούς Ριούγκου ((Ryugu), ένα γεωπλήσιο αστεροειδή που ανήκει στην ομάδα των Απολλώνειων αστεροειδών και θεωρείται δυνητικά επικίνδυνος. Όπως είναι γνωστό οι Ιάπωνες είχαν κάνει κάτι ανάλογο με το πρώτο Hayabusa το 2010.
Και οι δύο αποστολές έχουν πολλαπλούς στόχους, όπως να μάθουν ποια μυστικά μπορεί να κρύβουν οι αστεροειδείς για τη δημιουργία και την εξέλιξη του ηλιακού συστήματος, κατά πόσο μπορεί στο μακρινό παρελθόν να ήταν η πηγή του νερού της Γης, σε ποιο βαθμό είναι επικίνδυνοι για τον πλανήτη μας, αλλά και ποιοι από αυτούς μπορεί να αποτελέσουν στόχο μελλοντικών εξορυκτικών διαστημικών επιχειρήσεων.
Οι επιστήμονες της αποστολής OSIRIS-Rex περίμεναν ότι ο διαμέτρου σχεδόν 500 μέτρων Μπενού, το σχήμα του οποίου μοιάζει με διαμαντιού, θα είχε μια σχετικά ομαλή επιφάνεια με ψιλή άμμο και χαλίκια (το λεγόμενο ρηγόλιθο) και σχεδίασαν ανάλογα τα όργανα του σκάφους, ώστε να συλλέξει δείγματα διαμέτρου λίγων εκατοστών.
Τώρα, βλέποντας όλους αυτούς τους τουλάχιστον 200 μεγάλους βράχους διαμέτρου άνω των δέκα μέτρων διάσπαρτους πάνω στον αστεροειδή (ο μεγαλύτερος είναι 58 μέτρα), καθώς και χιλιάδες μικρότερες κοτρώνες, το ρομποτικό σκάφος θα πρέπει -αφού γίνει εξ αποστάσεως η κατάλληλη αναβάθμιση του λογισμικού του- να βρει προσεκτικά κάποιο από τα λιγοστά επίπεδα σημεία, που έχουν έκταση το πολύ έως 20 μέτρων (και όχι τουλάχιστον 50 μέτρων όπως είχε υποτεθεί αρχικά), ώστε να κάνει τη συλλογή του δείγματος.
Η δεύτερη έκπληξη-πρόκληση για τη αποστολή είναι ότι μία ή δύο φορές την εβδομάδα πίδακες σωματιδίων εκτινάσσονται από διάφορα σημεία στην επιφάνεια του Μπενού και δημιουργούν ένα νέφος γύρω του. Αυτό σημαίνει ότι είναι ένας από τους ελάχιστους γνωστούς ενεργούς αστεροειδείς που έχουν δει οι επιστήμονες μέχρι σήμερα. Τα σωματίδια, διαμέτρου λίγων έως δεκάδων εκατοστών, που κινούνται με ταχύτητα έως 11 χιλιομέτρων την ώρα, είναι μάλλον απίθανο να απειλήσουν το σκάφος, αλλά θα είναι…σκέτος μπελάς για τη συλλογή δείγματος από την επιφάνεια, αν το σκάφος ξαφνικά πληγεί από ένα τέτοιο πίδακα.
Το OSIRIS-RΕx θα αιωρηθεί λίγο πάνω από το έδαφος του Μπενού, καθώς διαθέτει ένα ρομποτικό βραχίονα μήκους 3,3 μέτρων, που θα επιχειρήσει να «ρουφήξει» το δείγμα σαν ηλεκτρική σκούπα και να το φέρει πίσω στη Γη το Σεπτέμβριο του 2023. Αντίθετα, το Hayabusa 2 σε λίγες εβδομάδες θα πυροδοτήσει ένα εκρηκτικό βλήμα πάνω στην επιφάνεια του Ριούγκου και μετά θα αντλήσει το δείγμα που θα τιναχτεί στον αέρα.
Ανάμεσα στα άλλα νέα επιστημονικά ευρήματα για τον Μπενού, είναι ότι έχει αρκετούς μεγάλους κρατήρες, ότι διαθέτει ένυδρα ορυκτά (άρα πιθανώς κάποτε νερό κυλούσε στην επιφάνεια του μεγαλύτερου μητρικού αστεροειδούς από τον οποίο κάποτε αποκόπηκε), ότι η ηλικία του εκτιμάται σε 100 εκατομμύρια ως ένα δισεκατομμύριο χρόνια (μεγαλύτερη της αναμενομένης), ότι η πλήρης περιστροφή του κάθε 4,3 ώρες επιταχύνεται διαχρονικά (περίπου ένα δευτερόλεπτο κάθε 100 χρόνια), ότι δεν είναι πολύ πυκνός (είναι πορώδης σε ποσοστό περίπου 60%) και ότι έχει μια από τις σκούρες επιφάνειες στο ηλιακό σύστημα λόγω μικρής ανακλαστικότητας (αντανακλά μόνο το 4% του ηλιακού φωτός).
Πηγή & ΑΠΕ
