Ένα περίεργο κίτρινο αστέρι προ-σουπερνόβα έχει αναγκάσει τους αστροφυσικούς να επανεκτιμήσουν τι είναι δυνατό να γίνεται στους θανάτους των πιο τεράστιων άστρων του Σύμπαντος. Μία ομάδα αστροφυσικών περιγράφει το περίεργο αστέρι και το προκύπτον σουπερνόβα του SN 2019yvr σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στις Μηνιαίες Ειδοποιήσεις της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας .
Η εντύπωση του καλλιτέχνη ενός κίτρινου προ-σουπερνόβα πλάι σε ένα κοντινό μπλε αστέρι της κύριας ακολουθίας. Εάν το σύστημα ήταν δυαδικό, θα πρέπει να είχαν μια πολύ στενή αλληλεπίδραση που αφαίρεσε μια μεγάλη ποσότητα υδρογόνου από το κίτρινο προ-σουπερνόβα τα τελευταία 100 χρόνια πριν αυτό εκραγεί ως σουπερνόβα.
Στο τέλος της ζωής τους, τα ψυχρά, κίτρινα αστέρια καλύπτονται συνήθως με υδρογόνο, το οποίο κρύβει το ζεστό, μπλε εσωτερικό του αστεριού. Αλλά αυτό το κίτρινο αστέρι, που βρίσκεται 35 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη στο σμήνος γαλαξιών της Παρθένου, στερείται μυστηριωδώς αυτό το κρίσιμο στρώμα υδρογόνου κατά τη στιγμή της έκρηξής του.
Δεν έχουν ξαναδεί αυτό το σενάριο οι αστροφυσικοί. Εάν δε ένα αστέρι εκραγεί χωρίς υδρογόνο, θα πρέπει να είναι εξαιρετικά μπλε – πραγματικά, πολύ ζεστό. Είναι σχεδόν αδύνατο όμως για ένα αστέρι να είναι τόσο ψυχρό χωρίς να έχει υδρογόνο στο εξωτερικό του στρώμα. Και κάθε αστρικό μοντέλο που θα μπορούσε να εξηγήσει ένα τέτοιο αστέρι, αλλά και κάθε μοντέλο απαιτεί ότι το αστέρι έπρεπε να είχε υδρογόνο, το οποίο, από την παρατήρηση της σουπερνόβας, ξέρουμε ότι δεν το έκανε. Δεν γνωρίζουμε όμως το γιατί.
Το πείραμα Young Supernova εντόπισε το παραπάνω σουπερνόβα 2019yvr στον σχετικά κοντινό σπειροειδή γαλαξία NGC 4666, με τη βοήθεια εικόνων του βαθέος διαστήματος που τραβήχτηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το οποίο ευτυχώς έχει ήδη παρατηρήσει αυτό το τμήμα του ουρανού δυόμισι χρόνια πριν το αστέρι εκραγεί.
Αυτό που κάνουν τα τεράστια αστέρια πριν εκραγούν είναι ένα μεγάλο άλυτο μυστήριο. Είναι δε σπάνιο να βλέπεις αυτό το αστέρι ακριβώς πριν εκραγεί σε σουπερνόβα.
Οι εικόνες του Hubble δείχνουν την πηγή του σουπερνόβα, ένα τεράστιο αστέρι που απεικονίστηκε μόλις μερικά χρόνια πριν από την έκρηξη. Ωστόσο, αρκετούς μήνες μετά την έκρηξη, η ομάδα των αστρονόμων ανακάλυψε ότι το υλικό που εκτοξεύτηκε στην τελική έκρηξη του αστεριού φάνηκε να συγκρούεται με μια μεγάλη μάζα υδρογόνου. Αυτό οδήγησε την ομάδα να υποθέσει ότι το προγονικό αστέρι της σουπερνόβα μπορεί να έχει αποβάλει το υδρογόνο μέσα σε λίγα χρόνια πριν από το θάνατό του.
Οι αστρονόμοι υποπτεύονται ότι τα αστέρια υφίστανται βίαιες εκρήξεις ή θανάτους κατά τη διάρκεια λίγων ετών πριν δούμε τις σουπερνόβες. Έτσι, η ανακάλυψη αυτού του αστεριού παρέχει μερικές από τις πιο άμεσες αποδείξεις που έχουν βρεθεί ποτέ ότι τα αστέρια βιώνουν καταστροφικές εκρήξεις, οι οποίες τους αναγκάζουν να χάσουν τη μάζα τους πριν από μια υπερκαινοφανή έκρηξη. Εάν το αστέρι είχε αυτές τις εκρήξεις, τότε πιθανότατα έδιωξε το υδρογόνο του αρκετές δεκαετίες πριν εκραγεί.
Στη νέα μελέτη η ομάδα παρουσιάζει επίσης μια άλλη πιθανότητα: ένα συνοδό άστρο μικρότερης μάζας θα μπορούσε να έχει αφαιρέσει το υδρογόνο από το προγονικό αστέρι του σουπερνόβα. Ωστόσο, η ομάδα δεν θα είναι σε θέση να αναζητήσει το συνοδευτικό αστέρι παρά μόνο μετά τη μείωση της φωτεινότητας του σουπερνόβα, η οποία μπορεί να διαρκέσει έως και μια δεκαετία.
Σε αντίθεση με την κανονική του συμπεριφορά αμέσως μετά την έκρηξή του, η αλληλεπίδραση υδρογόνου αποκάλυψε ότι είναι κάτι σαν αυτό το περίεργο σουπερνόβα. Αλλά είναι πολύ εξαιρετικό που κατάφεραν οι αστρονόμοι να βρούνε το προγονικό του αστέρι στα δεδομένα του Χαμπλ. Σε τέσσερα ή πέντε χρόνια, πιστεύουν ότι θα μπορέσουνε να μάθουν περισσότερα για το τι συνέβη.
