Διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακοίνωσε ότι εντόπισε σε ένα γειτονικό γαλαξία, για πρώτη φορά, ένα νέο είδος έκρηξης άστρου (σουπερνόβα), που προκαλεί την εκπομπή τεραστίων ποσοτήτων ασβεστίου.
Η έκρηξη μπορεί να προκλήθηκε από ένα βαρύτερο άστρο που έκλεβε ήλιο από το γειτονικό του άστρο
Το γεγονός αυτό μπορεί να ερμηνεύσει γιατί υπάρχουν μεγάλες ποσότητες ασβεστίου σε γαλαξίες όπως ο δικός μας και, ακόμα, μπορεί να εξηγήσει από πού προέρχεται το ασβέστιο που καταλήγει στα κόκαλά μας, αφού έχει προηγουμένως διανύσει τεράστιες αποστάσεις στο διάστημα.
Η συγκεκριμένη σουπερνόβα -μια από τις μεγαλύτερες εκρήξεις στο διάστημα- ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2005 στον κοντινό σπειροειδή γαλαξία NGC1032, σε απόσταση περίπου 100 εκατ. ετών φωτός από τη Γη. Όμως από τις νεότερες μελέτες του φαινομένου εξήχθη το συμπέρασμα ότι η έκρηξη αυτού του άστρου (με την ονομασία "σουπερνόβα SN 2005E) είναι διαφορετική από οποιαδήποτε άλλη σουπερνόβα έχει ποτέ εντοπισθεί.
Η ανακάλυψη, υπό τον Hagai Perets του ισραηλινού Ινστιτούτου Weizmann (που σήμερα ανήκει στο κέντρο Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν), παρουσιάστηκε στο περιοδικό «Nature».
Μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι γνωρίζουν δύο τύπους σουπερνόβα: Οι εκρήξεις αυτές προέρχονται είτε από την κατάρρευση ενός πολύ μεγάλου καυτού νεαρού άστρου που εξαντλεί τα πυρηνικά καύσιμα του και καταρρέει υπό το βάρος του μετατρεπόμενο τελικά σε μαύρη τρύπα ή σε άστρο νετρονίων (τύπος ΙΙ), είτε από τις θερμοπυρηνικές εκρήξεις γηραιών «λευκών νάνων» άστρων, που αποτελούνται κυρίως από άνθρακα και οξυγόνο (τύπος Ια).
Όμως η συγκεκριμένη σουπερνόβα δεν φαίνεται να έχει καθόλου άνθρακα ή οξυγόνο, αντίθετα είναι πλούσια σε ήλιο, τιτάνιο και ασβέστιο. Περίπου η μισή μάζα που διασκορπίστηκε στο διάστημα από αυτή την έκρηξη, αποτελείται από ασβέστιο, πράγμα που σημαίνει ότι λίγες τέτοιες εκρήξεις σουπερνόβα κάθε αιώνα, αν γίνονται, είναι αρκετές για να ερμηνεύσουν τις μεγάλες ποσότητες ασβεστίου που παρατηρούνται στους γαλαξίες (και στο σώμα μας…).
Στο ίδιο τεύχος του «Nature» πάντως, μια άλλη ομάδα αστρονόμων, υπό τον καθηγητή Koji Kawabata του πανεπιστημίου της Χιροσίμα στην Ιαπωνία, δηλώνει ότι δεν έχει πειστεί με την παραπάνω άποψη ότι πρόκειται για ένα νέο είδος σουπερνόβα και παρουσιάζει μια εναλλακτική πιο συμβατική ερμηνεία, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται τελικά για την κατάρρευση ενός γιγαντιαίου άστρου.
Άστρο κλέφτης
Η ομάδα του Perets πραγματοποίησε προσομοιώσεις που αποκάλυψαν αυτή την παράξενη περίπτωση που φαινόταν να εμπλέκει δύο αστέρια – ένα ζευγάρι λευκών νάνων – και που ένας από αυτούς ‘ κλέβει’ ήλιο από το άλλο.
Αυτοί λοιπόν πρότειναν ότι, όταν η μάζα του συσσωρευμένου ηλίου φθάσει σε κρίσιμο σημείο, το αστέρι -κλέφτης γίνεται πολύ καυτό και πυκνή οπότε συμβαίνει μια πυρηνική έκρηξη, που παράγει άλλα στοιχεία, όπως το ασβέστιο και το τιτάνιο.
"Το αστέρι – δότης μάλλον καταστρέφεται ολοσχερώς κατά τη διαδικασία αυτή, αλλά δεν είμαστε απολύτως σίγουροι για την τύχη του άστρου που κλέβει το ήλιον", δήλωσε ο Avishay Gal-Yam, επίσης από το Κέντρο Αστροφυσικής του Harvard.
Ο Mark Sullivan, ένας αστρονόμος από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δήλωσε ότι η πιθανότητα μιας νέας τάξης σουπερνόβα είναι "πολύ συναρπαστική”.
"Γνωρίζουμε πολλά για τις δύο βασικές κατηγορίες σουπερνόβα επί δεκαετίες, έτσι ώστε αν βρούμε κάτι διαφορετικό και με ένα νέο μηχανισμό έκρηξης, τότε θα αλλάξει προφανώς η άποψής μας για τον τρόπο γίνεται η έκρηξη στα αστέρια, και μπορούν να ανακυκλώσουν τα χημικά στοιχεία”.
Και συνέχισε: «Σχεδόν κάθε χημικό στοιχείο στο Σύμπαν, εκτός από το υδρογόνο και το ήλιο, γίνεται μέσα στα αστέρια."
Ο Sullivan εξήγησε ότι ο μόνος τρόπος για να πάρουμε αυτά τα στοιχεία από τα αστέρια μέσα στα οποία γίνονται είναι να ανακυκλώνονται με τις εκρήξεις των σουπερνόβα.
"Ένα νέο είδος έκρηξης σουπερνόβα μας δίνει νέες ιδέες για το πώς κάποια από αυτά τα στοιχεία μπορούν να ανακυκλωθούν και να καταλήξουν στο Ηλιακό μας Σύστημα”, πρόσθεσε.
Πηγή: BBC – ΑΠΕ
Leave a Comment