Η Ιώ είναι ένας από τους τέσσερις δορυφόρους του Δία που ανακάλυψε ο Γαλιλαίος όταν έστρεψε το νέο τηλεσκόπιο του στους ουρανούς. Αυτά τα φεγγάρια τον συγκλόνισαν αλλά και τους συγχρόνους του, επειδή απέδειξαν ότι ουράνια σώματα μπορούν να κινούνται γύρω και από άλλα αντικείμενα, εκτός της Γης.
Ακόμα και τώρα η Ιώ συνεχίζει να εκπλήσσει τους επιστήμονες. Η τροχιά της βρίσκεται πολύ πιο κοντά στις κορυφές του νέφους του Δία από ότι το φεγγάρι μας στη Γη, και είναι έτσι έντονα εκτεθειμένο στο βαρυτικό πεδίο του Δία και τις έντονες ζώνες ακτινοβολίας του.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η Ιώ είναι το πιο γνωστό ηφαιστειακό αντικείμενο στο ηλιακό μας σύστημα, με ροές λάβας, με εκρήξεις θειούχου υλικού, καθώς και μια μεταβαλλόμενη ατμόσφαιρα από βλαβερά αέρια. Του 1979 το Voyager πέρασε πολύ κοντά της και μας αποκάλυψε πολλές από αυτές τις λεπτομέρειες, αλλά για πολλούς εξακολουθούν να παραμένουν τα αινίγματα.
Εκτιμάται, για παράδειγμα, ότι ένας τόνος υλικού πρέπει να αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα της Ιούς σε κάθε δευτερόλεπτο, ώστε να τροφοδοτηθούν τα αέρια που διαφεύγουν από την ατμόσφαιρα, αλλά δεν είναι γνωστό αν όλα αυτά προέρχονται από το ηφαιστειακό αέριο ή ίσως και από την εξάτμιση των επιφανειακών πάγων.
Οι αστρονόμοι Arielle Moullet και Mark Gurwell του Κέντρου Αστρονομίας του Harvard, χρησιμοποίησαν ραδιοφωνικά κύματα (με το Submillimeter Array), για να πάρουν την εικόνα της επιφάνειας της Ιούς σε βασικές διαγνωστικές γραμμές του φάσματος, όπως του διοξειδίου του θείου και, για πρώτη φορά, το μονοξείδιο του θείου και του χλωριούχου νατρίου.
Όπως γράφουν στο περιοδικό Ίκαρος αυτά τα τρία είδη των αερίων εμφανίζονται να συγκεντρώνονται στην πλευρά της Ιούς που δεν βλέπει τον Δία, αν και με διαφορετικές χωρικές κατανομές.
Σε αυτή την εικόνα που τράβηξε ο δορυφόρος Γαλιλαίος της NASA φαίνεται ένα από τα πιο χρωματιστά ηφαιστειώδη κέντρα στην Ιώ, το Culann Patera
Και οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι στην εξάχνωση του πάγου οφείλεται πιθανότατα η καταγωγή του διοξειδίου του θείου, ενώ το μονοξείδιο του θείου μπορεί με τη σειρά τους να είναι ένα προϊόν του διοξειδίου που αλληλεπιδρά με την ακτινοβολία. Το χλωριούχο νάτριο, από την άλλη πλευρά, πιθανότατα προέρχεται από τα ηφαίστεια.
Η ομάδα, επίσης εξήγαγε την κατανομή της θερμοκρασίας και της πυκνότητας για το αέριο. Τα νέα αποτελέσματα θα βοηθήσουν ώστε να δούμε ποιό από τα πολλά ανταγωνιστικά μοντέλα ισχύει γι αυτόν τον περίεργο δορυφόρο, καθώς και να καταλάβουμε τον αποδιοργανωτικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα ηφαίστεια και σε άλλα σώματα στο ηλιακό μας σύστημα εκτός από τη Γη.
Πηγή: PhysOrg
Δείτε και τα σχετικά άρθρα:
Η Ιώ, το πιο ηφαιστειογενές αντικείμενο στο Ηλιακό σύστημα, θα αδρανοποιηθεί
Το μοναδικό ηφαιστειογενές φεγγάρι: Η Ιώ
Leave a Comment