Μήπως τα ηφαίστεια αφάνισαν τους Νεάντερνταλ

Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι μια σειρά από τεράστιες ηφαιστειακές εκρήξεις ευθύνονται για τον αφανισμό των Νεάντερνταλ.

Σύμφωνα με τους ειδικούς τουλάχιστον τρεις ηφαιστειακές εκρήξεις πριν από περίπου 40.000 χρόνια ισοπέδωσαν τη γη των Νεάντερνταλ στη δυτική Ασία και την Ευρώπη, οδηγώντας στον αφανισμό το είδος αυτό ανθρώπου. Οι σύγχρονοι άνθρωποι επιβίωσαν γιατί ζούσαν στην Αφρική και στη νοτιοδυτική Ασία, επομένως ζούσαν με ασφάλεια εκτός του εύρους της ηφαιστειακής τέφρας.

Η εκδοχή περί ηφαιστείου προέρχεται από τον αρχαιολόγο Lubov Golovanova, του Εργαστηρίου Προϊστορίας στην Αγία Πετρούπολη, ο οποίος πρόκειται να δημοσιεύσει τη μελέτη του στο περιοδικό Current Anthropology.

O Golovanova ξόδεψε πάνω από 20 χρόνια στη μελέτη της σπηλιάς Mezmaiskaya, στη νοτιοδυτική Ρωσία. Οι Νεάντερνταλ ζούσαν εκεί για πολλά χρόνια πριν να εξαφανιστούν, όπως φαίνεται ξαφνικά, πριν από 40.000 χρόνια.

Μετά από ανάλυση του εδάφους της σπηλιάς, ο Golovanova κατέληξε στο συμπέρασμα πως τουλάχιστον δύο ηφαιστειακές εκρήξεις ισοπέδωσαν την περιοχή, καλύπτοντας το έδαφος με τέφρα και ρίχνοντας τη θερμοκρασία.

Οι επιπτώσεις ήταν οδυνηρές. Σύμφωνα με τα στοιχεία οι Νεάντερνταλ άρχισαν να αργοπεθαίνουν σε μία ψυχρή και έρημη περιοχή, που είχε χάσει κάθε πηγή τροφής.

Σίγουρα δεν ήταν η πρώτη φορά που ένα ηφαίστειο επηρέαζε την πορεία της ανθρώπινης εξέλιξης. Το ηφαίστειο Toba, που εξερράγη πριν από 74.000 χρόνια στην Ινδονησία, ίσως να οδήγησε την ανθρώπινη φυλή στο χείλος της εξαφάνισης.

Βέβαια δεν ευθύνονται μόνο τα ηφαίστεια. Οι Νεάντερνταλ ζούσαν στο Γιβραλτάρ μέχρι πριν από 28.000 χρόνια, δηλαδή 12.000 χρόνια μετά τις εκρήξεις.

Άλλοι πιθανοί λόγοι εξαφάνισης των Νεάντερνταλ είναι:

• Η χαμηλή πυκνότητα του πληθυσμού, όπου τους έκανε τρωτούς
• Η έλλειψη τεχνογνωσίας για να ανταπεξέλθουν της εποχής των παγετώνων
• Ενδεχομένως να ήταν συνηθισμένοι στο κρύο και δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν όταν το κλίμα ζέστανε ξανά
• Οι σύγχρονοι άνθρωποι ανέπτυξαν το ελεύθερο εμπόριο, δίνοντας τη δυνατότητα σε μεμονωμένα άτομα και ομάδες να εξειδικευτούν σε συγκεκριμένες δουλειές και να απομονώσουν τους Νεάντερνταλ
• Οι Νεάντερνταλ ενδεχομένως να είχαν πολύ περιορισμένο διαιτολόγιο, κάνοντάς τους λιγότερο ευπροσάρμοστους
• Λιθοβολήθηκαν μέχρι θανάτου από τους σύγχρονους ανθρώπους

Πολλές από αυτές τις εκδοχές είναι πολύ καλά τεκμηριωμένες, παρόλο που δεν είναι σαφές το πόσο σοβαρές ήταν οι επιπτώσεις τους.

Η αλήθεια, βέβαια, είναι πάντα μπερδεμένη. Πιθανότατα να ήταν ένας συνδυασμός παραγόντων αυτός που οδήγησε τα «ξαδέρφια» μας στην εξαφάνιση.

Πηγή: New Scientist – Pathfinder