Αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει τον πυκνότερο μέχρι τώρα εξωηλιακό πλανήτη: Ένα κατάλοιπο άστρου με μια μάζα σαν του Δία και πλούσιο σε άνθρακα και οξυγόνο. Η διάμετρος του δεν ξεπερνά τα 55.000 χιλιόμετρα ενώ η πυκνότητα του είναι κατά μέσο όρο τουλάχιστον 23 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό, δηλαδή την διπλάσιο από αυτή του μολύβδου. 
Η σύσταση του είναι πιθανώς κρυσταλλική και, ενδεχομένως, σε μεγάλο βαθμό αποτελείται από ένα υπέρπυκνο ατόφιο διαμάντι. Ο παράξενος τούτος πλανήτης περιφέρεται γύρω από ένα πάλσαρ, ένα πολύ γρήγορο περιστρεφόμενο άστρο νετρονίων που εκπέμπει μια έντονη δέσμη ραδιοκυμάτων – σαν το φως ενός στρεφόμενου φάρου – που ονομάζεται PSR J1719-1438 – μία φορά κάθε 2 ώρες και 10 λεπτά, όπως αναφέρουν οι ερευνητές στο περιοδικό Science.
Οι ερευνητές είναι από την Αυστραλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες με επικεφαλής τον καθηγητή Matthew Bailes του Πολυτεχνείου Σουίνμπερν της Μελβούρνης και εντόπισαν τον «πολύτιμο» πλανήτη δίπλα σε ένα πάλσαρ με παράξενες ιδιότητες που ήδη είχαν ανακαλύψει το Δεκέμβριο του 2009.
Η απόσταση του πλανήτη αυτού από το πάλσαρ είναι περίπου 600.000 χιλιόμετρα ή 1,5 φορά περίπου της μέσης απόστασης από τη Γη στη Σελήνη. Βρίσκεται δε στον Γαλαξία μας
Πώς όμως σχηματίστηκε ένας τέτοιος πυκνός πλανήτης δεν είναι σαφές, λένε οι ερευνητές, αλλά είναι ίσως το κρυσταλλικό κατάλοιπο ενός λευκού νάνου άστρου, το οποίο απογυμνώθηκε τελείως από την ατμόσφαιρα του εξ αιτίας της βαρυτικής έλξης του μητρικού άστρου του πάλσαρ.
Τα περισσότερα από τα πάλσαρ που περιστρέφονται γρηγορότερα από μία φορά ανά 20 χιλιοστά του δευτερολέπτου είναι μέλη ενός δυαδικού συστήματος αστέρων, αλλά περίπου το 30% από αυτά δεν έχουν κανένα απολύτως συνοδό, σημειώνουν οι επιστήμονες. Μόνο ένα άλλο πολύ γρήγορα στρεφόμενο πάλσαρ είναι γνωστό ότι έχει γύρω του πλανήτες με τη μάζα της Γης. Ένα σημάδι ότι εξωτικοί πλανήτες όπως αυτός ο διαμαντένιος πλανήτης, είναι μια σπάνια περίπτωση.
Το πάλσαρ J1719-1438, που ανακαλύφθηκε στο επίπεδο του Γαλαξία μας, 38, είναι διαφορετικός από τα περισσότερα πάλσαρ. Οι ειδικοί παρατήρησαν μεταξύ άλλων ότι η περιοδικότητα των παλμών του τροποποιείτο συστηματικά. Οι έρευνές τους τούς οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι αυτό πρέπει να οφείλεται στη βαρυτική έλξη που ασκεί ένας μικρός πλανήτης ο οποίος περιστρέφεται γύρω του σε ένα διπλό σύστημα.
Μελετώντας πιο προσεκτικά τα χαρακτηριστικά των παλμών και της τροποποίησής τους μπόρεσαν επίσης να εξαγάγουν διάφορα συμπεράσματα, τόσο για αυτό καθαυτό το πάλσαρ όσο και για τον «πολύτιμο» πλανητικό σύντροφό του.
Η μικρή απόσταση των δύο σωμάτων – μόνο 600.000 χιλιόμετρα – σημαίνει ότι το πλανητικό σώμα θα πρέπει να είναι μικρό, γιατί αλλιώς θα το «κατάπινε» η βαρυτική έλξη του πάλσαρ. Η διάμετρός του δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 60.000 χιλιόμετρα _ είναι δηλαδή πενταπλάσια από αυτή της Γης.
Παρά τη μικρή διάμετρό του όμως ο συνοδός του J1719-1438 φαίνεται να έχει λίγο μεγαλύτερη μάζα από τον Δία, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι είναι υπερβολικά πυκνός. «Η υψηλή πυκνότητα του πλανήτη μας δίνει μια ιδέα για την προέλευσή του» δήλωσε ο Matthew Bailes.
Το μητρικό πάλσαρ J1719-1438, το οποίο πραγματοποιεί περισσότερες από 10.000 περιστροφές το λεπτό και έχει μάζα περίπου 1,4 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου με μια διάμετρο μόλις 20 χιλιομέτρων, ανήκει στην κατηγορία εκείνων των πάλσαρ που εξ αιτίας της περιόδους τους λέγονται πάλσαρ του χιλιοστού του δευτερολέπτου.
Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι οι συγκεκριμένοι αστέρες που εκπέμπουν ραδιοσήματα, δημιουργούνται όταν νεκρά πάλσαρ απορροφούν μάζα από ένα γειτονικό τους άστρο. Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τη θεωρία, είναι ότι το νεκρό πάλσαρ αρχίζει να στροβιλίζεται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες και το απογυμνωμένο άστρο, συνήθως ένας λευκός νάνος, μετατρέπεται σε συνοδό του.
Το γεγονός ότι ο J1719-1438 και ο πλανήτης του βρίσκονται τόσο κοντά, λένε οι ειδικοί, σημαίνει ότι ο τελευταίος πρέπει να είναι ένας άλλοτε λευκός νάνος που έχασε όλα τα εξωτερικά στρώματά του και περισσότερο από το 99,9% της αρχικής του μάζας.
Το κατάλοιπο αυτό του λευκού νάνου, ο διαμαντένιος σήμερα πλανήτης, αποτελείται πιθανότατα στο μεγαλύτερο μέρος του από άνθρακα και οξυγόνο γιατί ένα άστρο που θα αποτελείτο από ελαφρότερα στοιχεία όπως το υδρογόνο και το ήλιο θα ήταν πολύ μεγάλο για να ταιριάξει στις τροχιακές ταχύτητες που έχουν μετρηθεί, εξηγεί η ερευνητική ομάδα.
Η πυκνότητά του, τονίζουν οι ερευνητές, δείχνει με βεβαιότητα ότι το υλικό από το οποίο αποτελείται έχει κρυσταλλική μορφή. Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του πρέπει να μοιάζει με διαμάντι.
Πηγή: New Scientist – Science Mag – Βήμα
Leave a Comment