Το μελλοντικό υπερ-τηλεσκόπιο SKA (Square Kilometer Array), το ισχυρότερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου, θα εγκατασταθεί στη Νότια Αφρική και την Αυστραλία, ανακοίνωσαν σήμερα μέλη του οργανισμού που είναι υπεύθυνος για το SKA. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν ακόμα η Βρετανία, η Ολλανδία, η Ιταλία, η Κίνα, ο Καναδάς και η Ινδία.
Το SKA θα αποτελείται από 3.000 επιμέρους ραδιοτηλεσκόπια
Η επιλογή του χώρου, που θα φιλοξενήσει το τηλεσκόπιο, ένα έργο αξίας 2 δισ.δολαρίων (1,5 δισ.ευρώ) που διεκδικούσαν η Νότια Αφρική και η Αυστραλία, ανατέθηκε σε μια επιτροπή δώδεκα αστρονόμων και επικεφαλής επιστημονικών ιδρυμάτων.
Αυτό το γιγαντιαίο τηλεσκόπιο, που συνδέει 3.000 παραβολικά κάτοπτρα, θα είναι από 50 έως και 100 φορές πιο ευαίσθητο από τα πιο ισχυρά ραδιοτηλεσκόπια που υπάρχουν σήμερα.
Το SKA θα συλλέγει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με μήκος κύματος από ένα εκατοστό έως ένα μέτρο. Μεταξύ των πηγών τέτοιας ακτινοβολίας περιλαμβάνονται τα αρχέγονα νέφη υδρογόνου από τα οποία σχηματίστηκαν τα πρώτα άστρα στο Σύμπαν, ή ακόμα και εξωγήινοι πολιτισμοί που χρησιμοποιούν ραδιοεπικοινωνίες.
Όσο μεγαλύτερο είναι ένα τηλεσκόπιο, τόσο περισσότερο φως (και ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες) μπορεί να «συλλέγει», παρατηρώντας έτσι αντικείμενα τα οποία βρίσκονται πολύ μακριά, όπως άστρα που δημιουργήθηκαν κατά τη γένεση του σύμπαντος.
Το SKA θα συλλέγει ραδιοκύματα αντί ορατού φωτός, κάτι που του δίνει πλεονέκτημα έναντι «συμβατικών» οπτικών τηλεσκοπίων. Τα ραδιοτηλεσκόπια μπορούν να συνεχίσουν την παρατήρηση και εν μέσω κακοκαιρίας, να λειτουργήσουν την ημέρα και δεν επηρεάζονται τόσο από την παρουσία κοσμικής σκόνης. Ωστόσο, πρέπει να εγκαθίστανται σε απομακρυσμένες τοποθεσίες, μακριά από πηγές ραδιοκυμάτων. Το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στον κόσμο βρίσκεται στο Αρεσίμπο του Πουέρτο Ρίκο.
Ακόμα, το SKA θα χαρτογραφήσει τις θέσεις 1 δισεκατομμυρίου γαλαξιών που βρίσκονται στη γειτονιά του Ηλιακού Συστήματος -ένα ερευνητικό έργο που ίσως προσφέρει νέα στοιχεία για τη λεγόμενη σκοτεινή ενέργεια, τη μυστηριώδη δύναμη που δρα αντίθετα από τη βαρύτητα και επιταχύνει τη διαστολή του Σύμπαντος..
Η γιγάντια εγκατάσταση θα εστιάσει επίσης στα πάλσαρ, πυκνούς πυρήνες νεκρών άστρων που εκπέμπουν παλμούς ραδιοκυμάτων σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η μελέτη των σωμάτων αυτών θα προσέφερε νέα στοιχεία για την κατανόηση της βαρύτητας πέρα από τις θεωρίες του Αϊνστάιν.
Για να συλλάβουμε όλα αυτά θα έπρεπε να είχαμε φτιάξει μία κεραία με διάμετρο 1000 μέτρα. Μια και είναι σήμερα τεχνικά αδύνατο να κατασκευασθεί ένα τέτοιο κάτοπτρο, το SKA θα αποτελείται από πολλούς σταθμούς παρατήρησης.
Οι γιγαντιαίες κεραίες θα είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους με ένα πανίσχυρο σύστημα τηλεπικοινωνιών, που θα αποτελείται από οπτικές ίνες. Έτσι το κόστος κατασκευής θα εξαρτάται τόσο από το μέγεθος των κεραιών όσο και από τον αριθμό τους.
Τα περισσότερα παραβολικά κάτοπτρα θα εγκατασταθούν στη Νότια Αφρική ενώ οι εγκαταστάσεις για τις μεσαίες και χαμηλές συχνότητες θα μοιραστούν μεταξύ των δύο άλλων χωρών. ‘Ετσι, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία θα έχουν τις χαμηλές συχνότητες και η Νότια Αφρική τις μεσαίες συχνότητες.
Τα κριτήρια για την επιλογή της τοποθεσίας ήταν, μεταξύ άλλων, η έλλειψη παρέμβασης ραδιοκυμάτων, η ποιότητα του δικτύου επικοινωνιών "για την παγκόσμια διανομή των δεδομένων που θα παράγονται από το SKA" και τα χαρακτηριστικά της ατμόσφαιρας στην τοποθεσία που επελέγη. Και οι τρεις χώρες διαθέτουν μεγάλες ερημικές εκτάσεις στις οποίες δεν υπάρχουν παρεμβολές από επίγειες πηγές ραδιοκυμάτων.
Η κατασκευή αναμένεται να ξεκινήσει το 2019, και οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να είναι πλήρως λειτουργικές έως το 2024. Όταν ολοκληρωθεί το 2024, η συστοιχία θα μπορεί να σαρώνει τον ουρανό 10.000 φορές ταχύτερα από τα σημερινά ραδιοτηλεσκόπια και με ευαισθησία 50 φορές υψηλότερη.
Πηγή: δίκτυο
Leave a Comment