Ποιό είναι το αρχαιότερο άστρο που έχει ανακαλυφθεί;

Συχνές ερωτήσεις Οκτώβριος 2001

Τώρα πρόσφατα, ένας Γάλλος αστρονόμος, ο Roger Cayrel και οι συνεργάτες του, όπως ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο του 2001, το περιοδικό Nature, εκτέλεσαν μια μοναδική μέτρηση που προετοιμάζει έτσι το έδαφος για έναν νέο και ακριβέστερο προσδιορισμό της ηλικίας του σύμπαντος.

Συγκεκριμμένα ανακάλυψαν το στοιχείο ουράνιο-232 στο φάσμα του άστρου CS31082-001, χρησιμοποιώντας ειδικά όργανα (τον πολύ αποδοτικό φασματογράφο της UVES), που είναι τοποθετημένα στο μεγάλο τηλεσκόπιο VLT του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου στο Παρανάλ της Χιλής.

Μέτρησαν συγκεκριμμένα για πρώτη φορά το ποσό του ραδιενεργού ισοτόπου ουράνιου- 238 σε ένα αστέρι που γεννήθηκε όταν διαμορφώνόταν ακόμα ο γαλαξίας στον οποίο ζούμε. Είναι η πρώτη μέτρηση του στοιχείου ουρανίου  που έγινε ποτέ έξω από το ηλιακό μας σύστημα.

Η συγκεκριμένη αυτή μορφή ουρανίου αποσυντίθεται με γνωστό ρυθμό στη διάρκεια πολλών δισεκατομμυρίων ετών. Έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέτρο υπολογισμού της ηλικίας των άστρων. Με βάση τα στοιχεία αυτά, το άστρο CS31082-001 έχει ηλικία 12.5 δισεκατομμυρίων ετών, είναι δηλαδή το αρχαιότερο γνωστό άστρο στο Σύμπαν.

Σε συνδυασμό με παλαιότερες παρατηρήσεις του στοιχείου θόριου-232, τα νέα στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ηλικία των αρχαιότερων άστρων είναι αρκετά μεγαλύτερη απ' ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι. Κατά συνέπεια και η ηλικία του Σύμπαντος πρέπει να είναι μεγαλύτερη.

Αυτή η μέθοδος λειτουργεί με έναν τρόπο παρόμοιο με τον γνωστό άνθρακα-14 που χρησιμοποιείται για χρονολόγηση στην αρχαιολογία, αλλά κατά τη διάρκεια πολύ πιό μακροχρόνιων εποχών. Από τότε που το αστέρι γεννήθηκε, το ουράνιο αυτό "ρολόι" δεν έχει σταματήσει να κτυπάει ανά τους αιώνες, απρόσβλητο από την ταραχώδη ιστορία του Γαλαξία μας.

Δεδομένου ότι το αστέρι δεν μπορεί προφανώς να είναι παλαιότερο από το σύμπαν, αυτό σημαίνει ότι το σύμπαν πρέπει να είναι παλαιότερο από αυτό το αστέρι.

Αν και η δηλωμένη αβεβαιότητα είναι ακόμα σχεδόν 25% ή περίπου ±3 δισεκατομμύρια έτη, αυτό είναι μικρή και οφείλεται στη αστρονομική παρατήρηση.