Η μη ιονίζουσα ακτινοβολία από τις κεραίες της κινητής τηλεφωνίας πόσο βλαβερή είναι;

Συχνές ερωτήσεις, Ιανουάριος 2004

Μέρος 1ο, 2ο, 3ο

Περιεχόμενα

1. Ακτινοβολίες RF και ύλη
2. Πώς μεταφέρεται η ενέργεια της RF ακτινοβολίας στο σώμα;

3. Σχετίζεται η Η/Μ ακτινοβολία που εκπέμπουν οι κεραίες Κινητής Τηλεφωνίας  με τη ραδιενέργεια;
4. Προκαλεί καρκίνο η ακτινοβολία των κινητών;
5. Τι εννοούμε όταν λέμε θερμικές επιδράσεις της RF ακτινοβολίας;

6. Ποιές είναι δηλαδή οι επιδράσεις της RF ακτινοβολίας (ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων) στην υγεία μας;
7. Οι επιστήμονες ανησυχούν αρκετά για τους πιθανούς κινδύνους υγείας από τις κεραίες των σταθμών;

8. Πόσος κίνδυνος υπάρχει από τα ασύρματα κινητά τηλέφωνα της σταθερής τηλεφωνίας;

9. Προκαλεί η ακτινοβολία της κινητής τηλεφωνίας πονοκέφαλο και διαταραχές ύπνου;
10.Τι δείχνουν οι έρευνες για την επίδραση στην υγεία;

11.Και τα παιδιά που χρησιμοποιούν τα ασύρματα τηλέφωνα;
12.Ποια μέτρα μπορούν να ληφθούν για να μειώσει ο κόσμος την έκθεση στην RF ακτινοβολία;

13.Μπορούν τα hands-free να μειώσουν τους κινδύνους;
14.Μπορούμε να μιλάμε στα αυτοκίνητα με ασφάλεια;
15.Ποιός είναι ο θεωρητικός υπολογισμός της πυκνότητας ισχύος;
16.Ποιές είναι οι τελευταίες μετρήσεις του ΕΜΠ;

Ακτινοβολίες RF και ύλη

Οι ραδιοσυχνότητες (RF) και οι ακτινοβολίες μικροκυμάτων (MW) είναι ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες με συχνότητας από 3 kHz - 300 MHz, και 300 MHz - 300 GHz, αντίστοιχα.

Η χρήση της ακτινοβολίας RF/M περιλαμβάνει τις εξής συσκευές: ραδιόφωνα, κυψελοειδή κινητά τηλέφωνα, επεξεργασία και μαγείρεμα των τροφίμων.

Καθώς τα περισσότερα τρόφιμα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό, τα μικροκύματα μπορούν να ψήσουν τα τρόφιμα γρήγορα.

Επίσης, έχουμε τους κλιβάνους επαγωγής, μηχανήματα συγκολλήσεως, μεταδότες σημάτων επικοινωνίας, ραντάρ, φούρνους μικροκυμάτων και άλλες συσκευές.

Παράγονται από την ταλάντωση των ηλεκτρικών φορτίων στις κεραίες. Έτσι αν μια κεραία διαρρέεται από εναλλασσόμενο ρεύμα δημιουργούνται Η/Μ κύματα που ακτινοβολούν μακριά από την κεραία.

Όταν τα Η/Μ κύματα συναντούν ένα εμπόδιο τότε μπορεί μέρος αυτών να ανακλαστεί, να διαθλαστεί, να διαδοθεί μέσω του αντικειμένου ή να απορροφηθεί από το αντικείμενο.

Ποια από όλες αυτές τις διαδικασίες θα επικρατήσει και σε τι ποσοστό, εξαρτάται από τη συχνότητα του Η/M κύματος, τη γωνία πρόπτωσης, από το πόσο καλός αγωγός του ηλεκτρισμού είναι το αντικείμενο και ακόμη από το σχήμα του αντικειμένου.

Στο σώμα του ανθρώπου, που έχει μέτρια, αγωγιμότητα, μπορεί να συμβούν όλα τα παραπάνω.

Όπως κάθε μορφή ενέργειας έτσι και η ενέργεια που μεταφέρεται από τα ραδιοκύματα είναι δυνατόν να επιδρά στα κύτταρα, το τελικό δε αποτέλεσμα μπορεί να είναι επιβλαβές σε διάφορο βαθμό ή μπορεί ακόμη να είναι και ευεργετικό.

Αυτό εξαρτάται από τις συνθήκες έκθεσης (συχνότητα, πυκνότητα ισχύος, είδος κυματομορφής, διάρκεια έκθεσης κλπ) καθώς επίσης και από ορισμένους βιολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Η δράση των Η/Μ κυμάτων πάνω σε βιολογικά συστήματα συντελείται μέσω κάποιων φυσικών μηχανισμών που ανάλογα με την συχνότητα των κυμάτων είναι δυνατόν να προκαλέσουν διέγερση κυττάρων του νευρικού και μυϊκού ιστού ή να προκαλέσουν θέρμανση του σώματος ή των οργάνων.

Οι παραπάνω μηχανισμοί έχουν σχέση με την επαγωγή ηλεκτρικών ρευμάτων στο σώμα του ατόμου που είναι εκτεθειμένο σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και με την απορρόφηση ενέργειας γενικότερα.

Πώς μεταφέρεται η ενέργεια της RF ακτινοβολίας στο σώμα;

Οι επιπτώσεις των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στην ανθρώπινη υγεία εξαρτώνται από τον βαθμό απορρόφησης τους από τους διάφορους ιστούς. Έχουμε τρεις μηχανισμούς μεταφοράς ενέργειας από το κύμα στο ανθρώπινο σώμα, με αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας του:

  1. Διέγερση των ελευθέρων ηλεκτρονίων των ατόμων

  2. Εξαναγκασμένη πόλωση των ατόμων και μορίων των ιστών από το ηλεκτρικό πεδίο του κύματος

  3. Ευθυγράμμιση υπαρχόντων δίπολων ατόμων ή μορίων με το ηλεκτρικό πεδίο του κύματος

Ο τύπος υπολογισμού του SAR για ένα ζωικό ιστό πυκνότητας ρ (g/cm) και ειδικής θερμοκρασίας C (cal/g.grad), για ορισμένη συχνότητα και προσανατολισμό, είναι:

SAR = 4,166 ρ C ΔΤ/Δt (Watts/cm3)

Όπου Δt είναι ο χρόνος ακτινοβόλησης σε sec και ΔΤ η αύξηση της θερμοκρασίας του ιστού σε βαθμούς Κελσίου (grad).

Σχετίζεται η Η/Μ ακτινοβολία που εκπέμπουν οι κεραίες Κινητής Τηλεφωνίας  με τη ραδιενέργεια;

Όχι, γιατί αυτή η Η/Μ ακτινοβολία είμαι μη ιονίζουσα ακτινοβολία που δεν έχει καμιά σχέση με τη ραδιενέργεια. Φυσικά είναι ανυπόστατοι και οι ισχυρισμοί περί καρκινογόνου ακτινοβολίας.

Προκαλεί καρκίνο η ακτινοβολία των κινητών;

Σε πολλές έρευνες επιβεβαιώθηκε, ότι ακόμη και ακτινοβολία υψηλής συχνότητας πολύ μεγάλης ισχύος δεν μπορεί να προκαλέσει μεταβολές στο γονότυπο. Γι' αυτό η υψίσυχνη ακτινοβολία δεν θεωρείται καρκινογόνα. 

Αντίθετα, δεν μπορεί να αποκλεισθεί ότι η αύξηση όγκων, αφού δημιουργηθούν, θα μπορούσε να ευνοείται.

Σε μια αυστραλιανή έρευνα, γενετικά μεταλλαγμένα ποντίκια ανέπτυξαν με αυξημένη συχνότητα όγκους, όταν ήταν εκτεθειμένα για μακρύ χρονικό διάστημα σε ακτινοβολία κινητής τηλεφωνίας. Αν αυτό είναι επίφοβο και για τους ανθρώπους, δεν μπορεί ούτε να αποδειχθεί, ούτε να αποκλεισθεί βάσει αυτής της μιας έρευνας.

Τι εννοούμε όταν λέμε θερμικές επιδράσεις της RF ακτινοβολίας;

Η αρχική επίπτωση, όμως, στην υγεία από τις ακτινοβολίες RF/MW είναι οι θερμικές. Θερμικές ονομάζονται εκείνες οι επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που οφείλονται σε μετρήσιμη αύξηση της θερμοκρασίας των ιστών που δέχονται ακτινοβολία.

Οι βλάβες στον οργανισμό προξενούνται από τη θέρμανση των ακτινοβολούμενων ιστών και από την αδυναμία των θερμορυθμιστικών μηχανισμών των διαφόρων ιστών στην αντιμετώπιση της ακτινοβόλησης.

Παρατηρήσιμη αύξηση της θερμοκρασίας προκαλείται από πυκνότητες ισχύος άνω του 1 mW/cm2. Οι θερμικές επιδράσεις είναι αυτές που -κατά κύριο λόγο- αποτελούν το αντικείμενο μελέτης στις δυτικές χώρες.

Οι κανονισμοί της έκθεσης των Δυτικών χωρών βασίζονται στην αποφυγή των θερμικών προβλημάτων. Εντούτοις, η έρευνα συνεχίζεται σε πιθανά "μη-θερμικά" αποτελέσματα.

Η απορρόφηση της ενέργειας των RF/MW μεταβάλλεται ανάλογα με τη συχνότητα. Η μικροκυματική ακτινοβολία απορροφάται κοντά στο δέρμα, ενώ η ακτινοβολία RF μπορεί να απορροφηθεί από τα όργανα  βαθιά στο σώμα.

Λόγω της παρουσίας νερού και ιόντων, οι ιστοί απορροφούν ενέργεια. Όπως όλοι γνωρίζουμε, το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από 70% νερό. Το μόριο του νερού αποτελεί ένα ηλεκτρικό δίπολο (πολική ομοιοπολική ένωση).

Έτσι λοιπόν όταν το σώμα μας βρεθεί μέσα σε ένα ηλεκτρομαγνητικό πεδίο τα μόρια του νερού, που είναι δίπολα, θα αρχίσουν να περιστρέφονται ή να πάλλονται στο ρυθμό συχνότητας του κύματος. Όσο πιο μεγάλη είναι η ταχύτητα παλμού και όσο η διάρκεια του φαινομένου είναι μεγαλύτερη τόσο μεγαλύτερα ποσά θερμότητας θα παραχθούν.

Ο οργανισμός του ανθρώπου διαθέτει θερμορυθμιστικούς μηχανισμούς που κρατούν τη θερμοκρασία του σώματος σταθερή μεταξύ 36 και 37 βαθμών Κελσίου.

Όταν τα παραγόμενα ποσά θερμότητας είναι σχετικά μικρά, οι θερμορυθμιστικοί μηχανισμοί μπορούν να απάγουν αυτήν τη θερμότητα και να κρατούν σταθερή τη θερμοκρασία στους 36-370C. Αντίθετα, όταν τα ποσά θερμότητας υπερβούν κάποια τιμή, τότε οι μηχανισμοί αυτοί δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά κάτι που οδηγεί στην αύξηση της θερμοκρασίας σε ιστούς ή όργανα του σώματος άνω των 37 βαθμών.

Ποιές είναι δηλαδή οι επιδράσεις της RF ακτινοβολίας (ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων) στην υγεία μας;

Η έκθεση σε μεγάλες τιμές ακτινοβολίας υψηλών συχνοτήτων έχει θερμικές επιδράσεις:

Η ακτινοβολούμενη ενέργεια απορροφάται από τους ιστούς και μετατρέπεται σε θερμότητα. Το σώμα έτσι θερμαίνεται.

Τα όρια ασφαλούς έκθεσης του κοινού έχουν καθοριστεί έτσι ώστε να μην μπορούν να προκύψουν τέτοιες θερμικές επιδράσεις. Εφόσον αυτές οι οριακές τιμές τηρούνται σε όλους τους προσιτούς χώρους στους σταθμούς Βάσης καθώς και κατά τη συνομιλία με συσκευή κινητού τηλεφώνου, δεν πρέπει να φοβόμαστε θερμικές επιδράσεις.

Αντίθετα με τις θερμικές επιδράσεις της υψίσυχνης ακτινοβολίας, οι βιολογικές επιδράσεις από την έκθεση σε μικρές τιμές ακτινοβολίας υψηλών συχνοτήτων δεν είναι ακόμα εντελώς γνωστές. Ενώ πριν από μερικά χρόνια η ύπαρξη τέτοιων μη θερμικών επιδράσεων ήταν υπό αμφισβήτηση, σήμερα είναι εξακριβωμένο, ότι η υψίσυχνη ακτινοβολία μπορεί να έχει και άλλες επιδράσεις εκτός των θερμικών που προαναφέρθηκαν.

Παρατηρήθηκαν π.χ. φυσιολογικές μεταβολές σε κυτταρικές καλλιέργειες και σε ζώα καθώς και επηρεασμός της ηλεκτρικής δραστηριότητας στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

κουκκίδα

Επιδράσεις στους οφθαλμούς
Συνήθως η έρευνα για δημιουργία καταρράκτη αφορά απλές ή πολλαπλές οξείες εκθέσεις σε Η/Μ ακτινοβολίες με πυκνότητα ισχύος 80-500mW/cm2

κουκκίδα

Ακουστικό φαινόμενο
Άνθρωποι εκτιθέμενοι σε οξείς μικροκυματικούς παλμούς αναφέρουν ότι ακούν υπόκωφο ήχο με συχνότητα ίση προς την συχνότητα επανάληψης των παλμών

κουκκίδα

Εκροή ασβεστίου
Αυξημένη εκροή ιόντων ασβεστίου 45Ca2+ έχει παρατηρηθεί σε απομονωμένους εγκεφαλικούς αλλά και καρδιακούς ιστούς πειραματόζωων που εκτέθηκαν σε ημιτονοειδώς διαμορφωμένα Η/Μ πεδία. Τα ιόντα του ασβεστίου είναι εξαιρετικής σημασίας για την μεταφορική σύζευξη (transduktive coupling) μιας μεγάλης γκάμας ανοσολογικών, ενδοκρινολογικών και νευρολογικών φαινομένων στην εξωτερική επιφάνεια της μεμβράνης των κυττάρων. Το φαινόμενο εξαρτάται ισχυρά από την συχνότητα διαμόρφωσης και την πυκνότητα ισχύος της χρησιμοποιούμενης Η/Μ ακτινοβολίας

κουκκίδα

Επιδράσεις στη συμπεριφορά
Η αλλαγή συμπεριφοράς πειραματόζωων που εκτέθηκαν σε Η/Μ ακτινοβολία βρέθηκε να είναι το φαινόμενο που παρουσιάζεται στις χαμηλότερες τιμές κατωφλίων από όλες τις υπόλοιπες βιολογικές επιδράσεις των ραδιοκυμάτων. Τα όρια αυτά βρέθηκαν σε γενικές γραμμές να έχουν τιμές 4-8W/kg ανεξάρτητα από τη συχνότητα τη διαμόρφωση, την μέση ισχύ ή τον τρόπο που γινόταν η έκθεση

κουκκίδα

Γενετικές και αναπτυξιακές ανωμαλίες
Δεν είναι ξεκάθαρο αν δημιουργούνται τέτοιες ανωμαλίες για SAR< 1W/kg. Για παράδειγμα όμως πρέπει να αναφερθεί ότι έχει παρατηρηθεί 10% αλλαγή στον ρυθμό ανάπτυξης κάποιων ποικιλιών δημητριακών που εκτίθονταν σε ακτινοβολία 41.65-41.825 GHz χωρίς να δίνεται αντίστοιχη τιμή του SAR. Κάποιες δημοσιεύσεις αναφέρονται σε επιδράσεις στην ενδομήτρια ανάπτυξη των εμβρύων αλλά και στην μετά τον τοκετό ανάπτυξη των παιδιών των οποίων οι μητέρες εκτέθηκαν σε υψηλές τιμές Η/Μ ακτινοβολίας. Οι επιδράσεις αυτές εξηγήθηκαν ως οφειλόμενες στην τοπική άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος της μητέρας ως αποτέλεσμα της απορρόφησης Η/Μ ενέργειας και υπέρβασης των ορίων για τις μέγιστες επιτρεπτές τιμές του SAR. Τέλος, με τον ίδιο τρόπο, δηλ. υπερβολική τοπική θέρμανση, εξηγήθηκαν και οι δυσλειτουργίες που παρατηρήθηκαν στους όρχεις

κουκκίδα

Βιολογικές αλληλεπιδράσεις υπό χρόνια Η/Μ έκθεση
Επίσης και στην περίπτωση αυτή είναι ανεπαρκής η έρευνα λόγω κόστους αλλά και λόγω δυσκολίας στην αδιαμφισβήτητη εκλογή των σωστών παραμέτρων για χρόνια έκθεση. Παρόλα αυτά τα αποτελέσματα των έως τώρα μελετών και πειραμάτων συμφωνούν στη διατύπωση ότι δεν υπάρχουν αξιοσημείωτες στατιστικές μεταβολές από τις μέσες τιμές στην πρόσληψη τροφής και νερού ή την κινητικότητα των πειραματόζωων, δεν μεταβλήθηκαν συνολικά τα αιματολογικά χαρακτηριστικά τους και ούτε βρέθηκαν υπό κατάσταση στρες. Αλλαγή στην συμπεριφορά παρουσιαζόταν μόνο αμέσως μετά την παύση της έκθεσης στην ακτινοβολία και αυτό ερμηνεύτηκε ως προσπάθεια αντιμετώπισης της διαφοράς στο θερμικό φορτίο.

Πώς προκύπτουν αυτές οι επιδράσεις, δεν είναι γνωστό. Η αξιολόγηση καθίσταται δύσκολη από το γεγονός ότι τα πειράματα κατά ένα μέρος δεν ήταν δυνατόν να επαναληφθούν ή υπάρχουν αντιφατικά αποτελέσματα. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να διαγνωσθούν ενδεχόμενες επιδράσεις στην υγεία της υψίσυχνης ακτινοβολίας μικρής ισχύος, όπως αυτή που χρησιμοποιείται στην κινητή τηλεφωνία. Οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις της ακτινοβολίας μικρής ισχύος δεν κατέστη δυνατόν ως σήμερα να ερευνηθούν καθόλου.

Οι επιστήμονες ανησυχούν αρκετά για τους πιθανούς κινδύνους υγείας από τις κεραίες των σταθμών;

Όχι αρκετά. Υπάρχουν βέβαια μερικοί λόγοι για να ανησυχήσουν για τις επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων από τα κινητά τηλέφωνα (αν και δεν είναι σίγουρο ότι  υπάρχουν πραγματικά οποιοιδήποτε κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία). Αυτές οι ανησυχίες υπάρχουν επειδή οι κεραίες αυτών των τηλεφώνων δίδουν ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας της ακτινοβολίας τους σε πολύ μικρούς όγκους του σώματος του χρήστη. Οι κεραίες των σταθμών δεν δημιουργούν τέτοια "καυτά σημεία" (εκτός κι αν στέκεστε κατευθείαν μπροστά τους), έτσι τα πιθανά ζητήματα ασφάλειας σχετικά με τα τηλέφωνα δεν έχουν καμία πραγματική δυνατότητα εφαρμογής στις κεραίες σταθμών βάσεων.

Η ακτινοβολία RF από μερικούς σταθμούς βάσεων (π.χ., εκείνες για τα παλαιότερα κινητά τηλέφωνα 800 MHz που χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ) μπορεί να απορροφηθεί από τους ανθρώπους κάπως περισσότερο από την ακτινοβολία RF από άλλους τύπους σταθμών βάσεων (π.χ., εκείνες οι βάσεις για τα τηλέφωνα 1800-2000 MHz, που χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ). Εντούτοις, μόλις απορροφηθεί η ενέργεια τα αποτελέσματα είναι τα ίδια.

Πόσος κίνδυνος υπάρχει από τα ασύρματα κινητά τηλέφωνα της σταθερής τηλεφωνίας;

Τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία δεν δείχνουν ότι οποιαδήποτε προβλήματα υγείας συνδέονται με τη χρήση των ασύρματων τηλεφώνων.

Αλλά, δεν υπάρχει και καμία απόδειξη ότι τα ασύρματα τηλέφωνα είναι απολύτως ασφαλή.

Τα ασύρματα τηλέφωνα εκπέμπουν Η/Μ ακτινοβολία στην περιοχή των μικροκυμάτων με χαμηλά επίπεδα ενέργειας όταν χρησιμοποιούνται ή όταν είναι σε αναμονή.

Ενώ τα υψηλά επίπεδα αυτής της ακτινοβολίας μπορούν να έχουν επιπτώσεις στην υγεία (με τη θέρμανση των ιστών), η έκθεση στα χαμηλά επίπεδα των κινητών δεν παράγει θερμικά αποτελέσματα που να έχουν κάποια δυσμενή επίπτωση στην υγεία.

Πολλές μελέτες που έχουν γίνει για τις επιπτώσεις σε χαμηλές εκθέσεις της περιοχής των RF δεν έχουν βρεi οποιαδήποτε βιολογικά αποτελέσματα. Μερικές μελέτες έχουν προτείνει ότι μερικά βιολογικά αποτελέσματα μπορούν να εμφανιστούν, αλλά τέτοια συμπεράσματα δεν έχουν επιβεβαιωθεί από επιπρόσθετες έρευνες. Σε μερικές περιπτώσεις, άλλοι ερευνητές είχαν δυσκολία στην αναπαραγωγή αυτών των μελετών, ή στο να καθορίσουν τις αιτίες για τα ασυμβίβαστα αποτελέσματα. 

Προκαλεί η ακτινοβολία της κινητής τηλεφωνίας πονοκέφαλο και διαταραχές ύπνου ;

Έρευνες στη Σκανδιναβία έδειξαν, ότι άτομα που χρησιμοποιούν πολύ το κινητό τηλέφωνο, αναφέρουν συχνότερα πονοκεφάλους, κούραση και φαγούρες σε σχέση με άτομα που το χρησιμοποιούν λιγότερο. Αν αυτά τα συμπτώματα είναι συνέπεια της ακτινοβολίας του κινητού τηλεφώνου, ή επακόλουθο του αγχώδους καθημερινού βίου του ατόμου που χρησιμοποιεί πολύ το κινητό, δεν έχει διευκρινισθεί επί του παρόντος.

Σε μια εργαστηριακή έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε ομάδα εθελοντών παρουσιάστηκε ένας επηρεασμός των φάσεων του ύπνου, όταν κατά τη διάρκεια της νύκτας αυτοί ήταν εκτεθειμένοι στην ακτινοβολία ενός κινητού τηλεφώνου σε απόσταση 40 εκατοστών από το κεφάλι τους. Αν μια τέτοια επίδραση υφίσταται και στην περίπτωση των σημαντικά ασθενέστερων τιμών ακτινοβολίας που εκπέμπονται από κάποιο σταθμό Βάσης, παραμένει ως ερώτημα.

Τι δείχνουν οι έρευνες για την επίδραση στην υγεία;

Η έρευνα που έχει γίνει μέχρι σήμερα έδωσε συγκρουόμενα αποτελέσματα, και πολλές μελέτες έχουν κενά από τις ερευνητικές μεθόδους τους. Τα πειράματα σε ζώα, που ερεύνησαν τα αποτελέσματα της έκθεσης στην RF ακτινοβολία, έχουν δώσει συγκρουόμενα αποτελέσματα που δεν μπορούν συχνά να επαναληφθούν σε άλλα εργαστήρια.

Μερικές μελέτες σε ζώα, εντούτοις, έχουν προτείνει ότι χαμηλά επίπεδα της ακτινοβολίας RF θα μπορούσαν να επιταχύνουν την ανάπτυξη του καρκίνου στα πειραματόζωα.

Όμως, πολλές από τις μελέτες που εμφάνισαν αυξανόμενη ανάπτυξη όγκων χρησιμοποίησαν ζώα που ήταν φτιαγμένα γενετικά ή είχαν εκτεθεί σε  καρκινογόνες χημικές ουσίες, έτσι ώστε να έχουν μια προδιάθεση στο να αναπτύξουν καρκίνο και χωρίς την παρουσία ακτινοβολίας RF των κινητών.

Άλλες μελέτες εξέθεσαν ζώα σε ακτινοβολίας RF μέχρι και 22 ώρες την ημέρα. Αυτές οι συνθήκες δεν είναι όμοιες με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες οι άνθρωποι χρησιμοποιούν σήμερα τα ασύρματα κινητά τηλέφωνα. Έτσι, δεν ξέρουμε με βεβαιότητα τι τα αποτελέσματα τέτοιων μελετών κακών για την ανθρώπινη υγεία.

Τρεις μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες έχουν δημοσιευθεί από το Δεκέμβριο του 2000. Μεταξύ αυτών, οι μελέτες ερεύνησαν οποιαδήποτε πιθανή σύνδεση μεταξύ της χρήσης των ασύρματων κινητών τηλεφώνων και του καρκίνου στον εγκέφαλο, του πρήξιμου σε νευρόγλια, της μηνιγγίτιδας, ή του ακουστικού νεύρου, των όγκων του εγκεφάλου ή του σιελογόνου αδένα, της λευχαιμίας, ή άλλων μορφών καρκίνων.

Καμία από τις μελέτες δεν κατέδειξε την ύπαρξη οποιωνδήποτε επιβλαβών επιδράσεων πάνω στην υγεία από την έκθεση στις RF συχνότητες των ασύρματων κινητών τηλεφώνων.

Όμως, καμία από τις μελέτες δεν μπορεί να απαντήσει στις ερωτήσεις που γίνονται για τις μακροπρόθεσμες εκθέσεις στην ακτινοβολία, επειδή ο μέσος χρόνος χρήσης του τηλεφώνου σε αυτές τις μελέτες ήταν περίπου τρία χρόνια.

Και τα παιδιά που χρησιμοποιούν τα ασύρματα τηλέφωνα;

Τα επιστημονικά στοιχεία δεν εμφανίζουν κανέναν κίνδυνο για τους χρήστες των ασύρματων κινητών τηλεφώνων, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών και των εφήβων.

Μια μείωση όμως του χρόνου χρήσης του κινητού από τα παιδιά καθώς και η αύξηση της απόστασης μεταξύ του χρήστη και του κινητού θα μείωναν ασφαλώς την έκθεση στην ακτινοβολία.

Μερικές επιστημονικές ομάδες, που υποστηρίζονται από κυβερνήσεις, έχουν συμβουλέψει να αποθαρρύνονται τα παιδιά στη χρήση των κινητών. Παραδείγματος χάριν, η κυβέρνηση στη Βρετανία  διένειμε φυλλάδια που περιέχουν μια τέτοια σύσταση τον Δεκέμβριο του 2000. Σημείωναν δε, ότι κανένα στοιχείο δεν υπάρχει ότι η χρησιμοποίηση ενός κινητού προκαλεί όγκο στον εγκέφαλο ή άλλα βλαβερά αποτελέσματα. Υπήρχε όμως σύσταση στο να περιορίσουν τα παιδιά τη χρήση του τηλεφώνου για προληπτικούς λόγους κι όχι γιατί βασίστηκαν σε επιστημονικά στοιχεία ότι υπάρχει οποιοσδήποτε κίνδυνος υγείας.

Ποια μέτρα μπορούν να ληφθούν για να μειώσει ο κόσμος την έκθεση στην RF ακτινοβολία;

Εάν υπάρχει κίνδυνος από τα κινητά -- και σήμερα δεν ξέρουμε ότι υπάρχει -- αυτός είναι πιθανώς πολύ μικρός. Αλλά εάν ενδιαφέρεστε να αποφύγετε έστω και τον παραμικρό πιθανό κίνδυνο, μπορείτε να λάβετε μερικά απλά μέτρα για να ελαχιστοποιήσετε την έκθεσή σας στην ενέργεια των ακτινοβολιών RF.

Καθώς ο χρόνος έκθεσης είναι ένας βασικός παράγοντας στο πόση ακτινοβολία κάποιος παίρνει, η μείωση του χρόνου ομιλίας θα μειώσει την έκθεση στην ακτινοβολία.

Κάθε συνδιάλεξη με φορητό τηλέφωνο να είναι σύντομη (0,5-1 λεπτό) και να ακολουθεί πεντάλεπτη αναμονή, προκειμένου να ηρεμήσουν όσα κύτταρα απορρόφησαν ακτινοβολία. Σε τηλεφωνήματα μεγαλύτερης διάρκειας, θα πρέπει να χρησιμοποιείται hands free και το κινητό να βρίσκεται τουλάχιστον ένα μέτρο μακριά από τον χρήστη.

Εάν όμως πρέπει να κάνετε πολλά τηλεφωνήματα από το κινητό κάθε ημέρα, θα μπορούσατε να τοποθετήσετε το τηλέφωνο σε μεγαλύτερη απόσταση από το σώμα σας, επειδή το επίπεδο της έκθεσης πέφτει εντυπωσιακά με την αύξηση της απόσταση.

Παραδείγματος χάριν, θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε μια κάσκα και να μεταφέρετε το ασύρματο τηλέφωνο μακριά από το σώμα σας ή να χρησιμοποιήσετε ένα ασύρματο τηλέφωνο που συνδέεται με μια απομακρυσμένη κεραία.

Μπορούν τα hands-free να μειώσουν τους κινδύνους;

Δεν υπάρχει κανένας λόγος να θεωρηθεί ότι τα hands-free μειώνουν τους κινδύνους. Τα hands-free μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τα κινητά τηλέφωνα για ευκολία και άνεση. Αυτά τα συστήματα μειώνουν την απορρόφηση της ενέργειας των ακτινοβολιών RF στο κεφάλι επειδή το τηλέφωνο, που είναι η πηγή των ακτινοβολιών, δεν τοποθετείται στο ύψος του κεφαλιού μας. Αφ' ετέρου, εάν το τηλέφωνο βρίσκεται στη μέση του σώματος ή σε άλλο μέρος του σώματος κατά τη διάρκεια της χρήσης (πχ κοντά στο στήθος), τότε αυτό το μέρος του σώματος θα απορροφήσει την περισσότερη RF ενέργεια. Τα κινητά τηλέφωνα που πωλούνται στις ΗΠΑ και την ΕΕ έχουν μικρές εκπομπές ακτινοβολίας ανεξάρτητα από το εάν τοποθετείται στο αυτί μας ή στο σώμα.

Επίσης κάποιες ασπίδες, που λένε ότι προστατεύουν το χρήστη από την απορρόφηση της ακτινοβολίας ίσως να μην είναι και τόσο ασφαλείς. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι αυτά τα προϊόντα γενικά δεν δουλεύουν όπως διαφημίζονται. Αυτές οι αποκαλούμενες "ασπίδες" μπορούν να προκαλέσουν αντίθετα αύξηση της εκπεμπόμενης ισχύς του για να αντισταθμίσει την λειτουργία της ασπίδας, οδηγώντας σε μια αύξηση της απορροφούμενης ακτινοβολίας. Τον Φεβρουάριο του 2002, η Αμερικανική Επιτροπή (FTC) τιμώρησε δύο εταιρείες που παραπλανούσαν το κοινό με τις συσκευές που πωλούσαν. Σύμφωνα με την FTC, αυτές οι εταιρείες δεν μπορούσαν να τεκμηριώσουν τον ισχυρισμό τους για τη μείωση της ακτινοβολίας.

Μπορούμε να μιλάμε στα αυτοκίνητα με ασφάλεια;

Πρέπει να τηλεφωνείτε, όταν είστε στο αυτοκίνητο, μόνο μέσω εξωτερικής κεραίας. Το μεταλλικό αμάξωμα του αυτοκινήτου σας εγκλωβίζει την ακτινοβολία και αφήνει μικρό μόνο μέρος της να εκπεμφθεί εξωτερικά. Έτσι λοιπόν το κινητό σας τηλέφωνο για να πετύχει ικανοποιητική ποιότητα επικοινωνίας, ανεβάζει αυτόματα την ισχύ εκπομπής του και έτσι σας επιβαρύνει σε μεγαλύτερη ακτινοβολία.

Ποιός είναι ο θεωρητικός υπολογισμός της πυκνότητας ισχύος;

Ο θεωρητικός υπολογισμός της πυκνότητας ισχύος στο περιβάλλον του κινητού τηλεφώνου για ισχύ εκπομπής Ρ=2 W, για τη διεύθυνση μέγιστης ακτινοβολίας της κεραίας και για αποστάσεις από 5 μέχρι 20cm, δίνει τιμές από 10.000μW/cm2 μέχρι 650μW/cm2, που είναι πολύ μεγαλύτερες και των δυτικών ορίων επικινδυνότητας.

Η σύγκριση όμως δεν είναι επιτρεπτή, επειδή τα όρια αυτά αφορούν ολόσωμη έκθεση ενώ η ακτινοβολία του κινητού εντοπίζεται μόνο στην κεφαλή.

Έχει υπολογιστεί ότι για να μειωθεί ο βαθμός απορρόφησης της ακτινοβολίας του κινητού σε όλους τους ιστούς της κεφαλής κάτω από το όριο επικινδυνότητας των 1,6W/kg, θα πρέπει η ισχύς του κινητού τηλεφώνου να πέσει κάτω από 0,6W.

Οι δε θεωρητικοί υπολογισμοί του SAR της ακτινοβολίας ενός κινητού από το μάτι, το αυτί και τον εγκέφαλο με ισχύ εκπομπής φορητού 1W και για δύο θέσεις του φορητού ως προς το κεφάλι (κατακόρυφη και υπό κλίση 45ο) σε απόσταση 0,5cm από αυτό, έδειξε τα αποτελέσματα του παρακάτω πίνακα:

 

Ρυθμός Ειδικής Απορρόφησης (W/kg)

Είδος ιστού

Φορητό τηλέφωνο τοποθετημένο κατακόρυφα

Φορητό τηλέφωνο κεκλιμένο κατά 45ο ως προς την κατακόρυφο

Μάτι

1,82W/kg

2,48W/kg

Εγκέφαλος

0,178W/kg

0,21W/kg

Αυτί

10,11W/kg

4,97W/kg

Οι τιμές που προκύπτουν είναι μεγάλες και υπερβαίνουν το όριο επικινδυνότητας των 1,6W/kg για μεμονωμένους ιστούς. Μεγαλύτερη εμφανίζεται, φυσιολογικά, η απορρόφηση από το αυτί, για κατακόρυφη θέση του κινητού, υπερβαίνοντας κατά 6 φορές περίπου το όριο επικινδυνότητας.

Ποιές είναι οι τελευταίες μετρήσεις του ΕΜΠ;

Όμως πρόσφατες μετρήσεις μιας έρευνας του ΕΜΠ για την απορρόφηση από το αυτί, της Η/Μ ακτινοβολίας RF που εκπέμπεται από τα νέα κινητά των 0,5W ή 0,25W δίνει τα εξής αποτελέσματα

Ρυθμός Ειδικής Απορρόφησης (W/kg)

 

Κεραία με κλίση 45ο σε απόσταση 0,5cm από το αυτί

Κεραία κατακόρυφη σε απόσταση 0,5cm από το αυτί

 

1800MHz*

915MHz**

1800MHz*

915MHz**

0,5 W

1,5

2,4

4,5

5

0,25W

0,75

1,2

2,2

2,5

που είναι πολύ κάτω από τα όρια, ιδίως για το δίκτυο της Cosmote (1800 ΜΗz).

Μέρος 1ο, 2ο, 3ο

Πηγές: Non-ionizing Radiation της Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA), EMF Research database. World Health Organization (WHO), EPA Letter Accepting FCC Limits, Mobile Phones and Health,  House of Commons Science and Technology Select Committee, Federal Communications Commission (FCC), ΕΑΑΑ, Δημόκριτος, Εργασία για τις Ακτινοβολίες στα Εκπαιδευτήρια Γείτονα, Cooperative Research and Development Agreement (CRADA), Research Association for Radio Applications (FGF - Forschungsgemeinschaft funk), Health Risk Assessment of Wireless Communication, International Case-Control Study of Cancer in Relation to Mobile Telephone Use - INTERPHONE, GSM Association, Ιστοσελίδα για τα κινητά του Πανεπιστημίου Wisconsin, Milwaukee.

Home