Η κοσμική ακτινοβολία απειλεί τα αεροπλάνα

Αυξημένη δόση κοσμικής ακτινοβολίας περιμένει όσους σκοπεύουν να ταξιδέψουν με το αεροπλάνο τη φετινή χρονιά. Το δελτίο διαστημικού καιρού της ΝΑΣΑ προβλέπει έξαρση των ηλιακών καταιγίδων τους προσεχείς μήνες. Μία νέα τηλεφωνική γραμμή στην Αμερική ενημερώνει καθημερινά τους ταξιδιώτες για το βαθμό επικινδυνότητας από τη ραδιενέργεια στην ατμόσφαιρα.

Η κορύφωση του 11ετούς κύκλου του Ήλιου, που αυξάνει την ένταση και συχνότητα των εκρήξεων στην επιφάνειά του, αναμένεται στα μέσα του χρόνου. Η διάρκειά της θα είναι ένας χρόνος. Οι εκρήξεις αυτές εκλύουν ραδιενέργεια στην ατμόσφαιρα, κυρίως στα υψηλά στρώματα. Στο έδαφος, δεν θεωρείται απειλή για τους ανθρώπους. Στον αέρα όμως, και κυρίως στα ύψη που πετούν τα μεγάλα αεροπλάνα, μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη.

"Τα επίπεδα της ραδιενέργειας από τις ηλιακές εκρήξεις είναι πολύ ανεβασμένα και ίσως πρέπει να σκεφτείτε πολύ σοβαρά να αναβάλλετε το ταξίδι σας", είναι ένα από τα ηχογραφημένα μηνύματα που ακούν όσοι καλούν το νούμερο του hotline. Η γραμμή είναι μέρος της υπηρεσίας προστασίας από την ραδιενέργεια στη διάρκεια της πτήσης, την οποία ίδρυσε ο γιατρός Ρόμπερτ Μπάρις. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερώνονται για την ημέρα και την ώρα των ηλιακών καταιγίδων, καθώς και τους κινδύνους που εγκυμονούν για την υγεία.

Έρευνες

Ο κίνδυνος από τη ραδιενέργεια για τα πληρώματα των αεροπλάνων απασχολεί πολλές επιστημονικές έρευνες σε όλο τον κόσμο. Όπως εξηγεί στα "ΝΕΑ" ο κυβερνήτης της Ολυμπιακής Αεροπορίας και μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Χειριστών της Πολιτικής Αεροπορίας κ. Λευτέρης Βαμβακούλας, πρόκειται για "ένα μεγάλο μυστήριο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε πριν από λίγους μήνες μία κοινοτική οδηγία που επιβάλλει να περνούν τα πληρώματα από τεστ μέτρησης της έκθεσής τους στην κοσμική ακτινοβολία. Δυστυχώς, όμως, εξαιτίας του μεγάλου κόστους δεν εφαρμόζεται".

Οι ακτίνες γάμμα

Υπάρχει ο φόβος ότι οι ακτίνες γάμμα, στις οποίες εκτίθενται τα πληρώματα των αεροπλάνων λόγω των πολλών ωρών στον αέρα, καταστρέφουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Ο κίνδυνος είναι πολύ μικρότερος για τους επιβάτες, αλλά οι γιατροί εφιστούν την προσοχή των εγκύων που ταξιδεύουν με το αεροπλάνο. Τα τελευταία χρόνια έχουν παρουσιασθεί αρκετά κρούσματα λευχαιμίας σε χειριστές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για την αιτία των οποίων διεξάγονται επιστημονικές έρευνες. "Χρειάζονται όμως πολλά χρόνια και μεγάλο στατιστικό δείγμα για να βγουν τα αποτελέσματα", επισημαίνει ο κ. Βαμβακούλας. Πάντως, αρκετές αεροπορικές εταιρείες συμβουλεύονται τα δελτία πρόγνωσης ηλιακών καταιγίδων της ΝΑΣΑ και αν υπάρχει λόγος αλλάζουν τη διαδρομή των πτήσεων που πετούν πάνω από τον Βόρειο Πόλο.

Οι ηλιακές καταιγίδες που παράγουν μεγάλες δόσεις ραδιενέργειας εμφανίζονται αραιά και πού, αλλά μία φορά κάθε 11 χρόνια ξεσπούν καθημερινά. Όσο πλησιάζουμε στα μέσα του φετινού έτους θα συμβαίνουν με μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση. Ήδη το περασμένο Σάββατο το διαστημικό παρατηρητήριο της ΝΑΣΑ και της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, με το όνομα SΟΗΟ, που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη κατασκοπεύοντας τον Ήλιο, κατέγραψε τη μεγαλύτερη μέχρι τώρα έκρηξη αυτού του κύκλου. Οι επιστήμονες τής έδωσαν το μεγαλύτερο βαθμό στην ειδική κλίμακα έντασης των εκρήξεων. Τέτοιου είδους ηλιακές "φωτοβολίδες" μπορεί να απελευθερώσουν ενέργεια 10 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από μία έκρηξη ηφαιστείου.

Όταν η ραδιενέργεια αυτή στραφεί προς τη Γη, φτάνει στην ατμόσφαιρά μας σε οκτώ λεπτά. Τότε τα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας ιονίζονται και διαστέλλονται, ενώ τα ραδιοφωνικά σήματα αλλοιώνονται λόγω των αλλαγών στην ιονόσφαιρα. Παράλληλα, η τροχιά των δορυφόρων μπορεί να αλλοιωθεί και τα ηλεκτρονικά τους όργανα να παρουσιάσουν βλάβη.

Η ενέργεια από την έκρηξη του Σαββατοκύριακου δεν κατευθύνθηκε προς τη Γη, αλλά αν συνεχιστεί αυτή την εβδομάδα η δραστηριότητα της ηλιακής κηλίδας που την προκάλεσε δεν αποκλείεται να στραφεί προς τον πλανήτη μας. Η ΝΑΣΑ, αλλά και το Κέντρο Διαστημικού Περιβάλλοντος της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) βγάζουν καθημερινά δελτία διαστημικού καιρού και πρόγνωσης των ηλιακών καταιγίδων.

Περισσότερες πληροφορίες αναγράφονται στις ακόλουθες διευθύνσεις στο Ίντερνετ:

*http://www.spaceweather.com/ (Ο καιρός στο Διάστημα από τη ΝΑΣΑ)

*http://www.sec.noaa.gov/ (το Κέντρο Διαστημικού Περιβάλλοντος της ΝΟΑΑ)

*http://sohowww.nascom.nasa.gov/ (το Ηλιακό Παρατηρητήριο SΟΗΟ)