Ολο και αραιότερο το προστατευτικό όζον στο βόρειο πόλο
Του William Stevens (Καθημερινή 7-4-2000)

Οι κλιματολογικές αλλαγές και η απότομη μείωση των επιπέδων όζοντος στη στρατόσφαιρα της αρκτικής τον χειμώνα που μόλις πέρασε, εντείνουν τις ανησυχίες των επιστημόνων. Το στρώμα του στρατοσφαιρικού όζοντος, το οποίο εμποδίζει ορισμένα είδη της ηλιακής ακτινοβολίας να φτάσουν στη γη, προστατεύει όλες τις μορφές ζωής από τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας, που προξενεί καρκίνο του δέρματος, καταρράκτες, βλάβες στο ανοσοποιητικό σύστημα και προβλήματα στα φυσικά οικοσυστήματα.
Αν υποθέσουμε ότι ξαφνικά εκλείπει το όζον, θα εκλείψουν όλα τα φυτά, τα ζώα και οι άνθρωποι από τον πλανήτη.
Τη δεκαετία του '70 ανακαλύφθηκε ότι ορισμένες από τις πλέον καταστροφικές ουσίες για το διαρκώς μειούμενο όζον, οι χλωροφθοράνθρακες περιέχονταν σε ψυγεία και αεροζόλ.
Είκοσι χρόνια αργότερα η διεθνής κοινότητα κατάφερε να συμφωνήσει για τη μείωση της παραγωγής των πιο επικίνδυνων από τις ουσίες αυτές.
Ομως, παρά την αισιοδοξία, οι πρόσφατες προσομοιώσεις δείχνουν ότι οι χαμηλότερες θερμοκρασίες στη στρατόσφαιρα αυξάνουν τους ρυθμούς της καταστροφής του όζοντος. Πράγματι, οι μετρήσεις από αεροπλάνα και μετεωρολογικά αερόστατα πάνω από την αρκτική, κατέληξαν ότι φέτος το χειμώνα οι θερμοκρασίες στη στρατόσφαιρα ήταν από τις χαμηλότερες που είχαν μετρηθεί ποτέ, ενώ οι απώλειες όζοντος ξεπερνούσαν το 60%.
Η τρύπα του όζοντος και οι αλλαγές στο κλίμα του πλανήτη είναι ξεχωριστά φαινόμενα που όμως αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Για παράδειγμα, τα αέρια του θερμοκηπίου, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, θερμαίνουν τα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας αλλά έχουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα στη στρατόσφαιρα: την κρυώνουν. Οσο χαμηλότερες είναι οι θερμοκρασίες στη στρατόσφαιρα, τόσο μεγαλύτερη είναι και η μείωση του όζοντος. Γι' αυτό και η μεγαλύτερη τρύπα του όζοντος εμφανίζεται στο πιο κρύο μέρος του πλανήτη, την ανταρκτική.
Στην αρκτική, οι περισσότεροι χειμώνες είναι αρκετά ζεστοί για να προξενήσουν μεγάλη μειώση του όζοντος, ο φετινός όμως έφτασε τους μείον 120 βαθμούς.