Η διαδικασία εγκατάλειψης του Μιρ δεν άρχισε ποτέ. Παρά τα προβλήματά του, ύστερα από θητεία 14 χρόνων στο Διάστημα, ο σταθμός συνεχίζει να υπάρχει και αναμένεται να ανακαινιστεί.

Σύμφωνα με κάποια σχέδια, ο Μιρ θα είχε πεθάνει προ πολλού. Τα υπολείμματα του γιγαντιαίου διαστημικού σταθμού θα έπρεπε τώρα να ξεκουράζονται στα βάθη του Ειρηνικού. Αντίθετα, ο ρωσικός διαστημικός σταθμός παραμένει σε τροχιά. Ακόμη κι όταν άρχισαν οι προετοιμασίες για την κατασκευή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, δύο Ρώσοι κοσμοναύτες είχαν βαλθεί να επισκευάζουν τις υπό διάλυση εγκαταστάσεις του Μιρ, στρώνοντας το έδαφος για μελλοντικές επισκέψεις. Παρότι έχει εγκαταληφθεί και παρουσιάζει όλα τα συμπτώματα της κατάρρευσης ύστερα από μια ταραχώδη θητεία 14 χρόνων στο Διάστημα, ο Μιρ απλώς συνεχίζει να υπάρχει.

Οντας επί μακρόν αντικείμενο ποικίλων νεκρολογιών, το υπερήφανο τέκνο του βαλλόμενου από οικονομικές ελλείψεις ρωσικού διαστημικού προγράμματος, λειτουργεί τώρα χάρη σε δυτικές προσφορές της τελευταίας στιγμής. Εχοντας λάβει εξωτερική βοήθεια άνω των 20 εκατομμυρίων δολαρίων, ο σταθμός φαίνεται ότι θα παρατείνει τη ζωή του και μετά τη συμπλήρωση των 15 ετών του, τον επόμενο Φεβρουάριο.

«Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι Ρώσοι βρήκαν τρόπο να τον διατηρήσουν. Είναι πηγή εθνικής υπερηφάνειας», σημειώνουν αναλυτές στην Ουάσιγκτον. Την ώρα που η συνέχεια της ζωής του Μιρ ενθουσιάζει τη Ρωσία και διάφορους οπαδούς της διαστημικής περιπέτειας ανά τον κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι εταίροι στο πρόγραμμα κατασκευής του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, βλέπουν τον ρωσικό σταθμό ως απειλή κατά των σχεδίων τους.

Πώς μπορεί η Ρωσία, διερωτώνται, με τις περιορισμένες πηγές της, να υποστηρίζει τον Μιρ από τη μια πλευρά και από την άλλη να τηρεί τις δεσμεύσεις της ως βασικός συντελεστής του διεθνούς διαστημικού προγράμματος; Η NASA, που ηγείται του προγράμματος, υπενθυμίζει ότι η Ρωσία, ως κυρίαρχο κράτος, έχει δικαίωμα να πράττει ό,τι επιθυμεί.

Ωστόσο, αξιωματούχοι στην αμερικανική υπηρεσία διαστήματος εκφράζουν έντονη δυσφορία βλέποντας το διεθνές πρόγραμμα να καθυστερεί κυρίως λόγω των ρωσικών οικονομικών προβλημάτων. Ο διευθυντής της NASA, Ντάνιελ Γκόλντιν, δήλωσε πολύ απογοητευμένος για το γεγονός ότι η Ρωσία επιθυμεί να παρατείνει τη λειτουργία του Μιρ παρά τη δέσμευσή της να τον εγκαταλείψει και να αφοσιωθεί στα νέα διεθνή σχέδια. «Φαίνεται ότι πάντα βρίσκουν κάποια επιπλέον χρήματα για να καταθέσουν στον Μιρ, αλλά όχι και στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό», διαμαρτυρήθηκε.

Οι δύο πρώτοι θαλαμίσκοι του νέου σταθμού, ένας αμερικανικός και ένας ρωσικός, βρίσκονται σε τροχιά από το φθινόπωρο του 1998, αναμένοντας την άφιξη ενός τρίτου ζωτικής σημασίας τμήματος, ενός θαλαμίσκου ρωσικής κατασκευής, που θα παράσχει χώρους για κατοικίες και για εργαστήρια. Οι αρμόδιοι για την προώθηση του προγράμματος τονίζουν ότι το ρωσικό τμήμα, που πρέπει να τοποθετηθεί προτού προστεθούν άλλα μέρη του σταθμού, είναι έτοιμο και θα εκτοξευτεί στο Διάστημα τον Ιούλιο.

Νέες επισκευές

Στο μεταξύ, όμως, οι Ρώσοι κοσμοναύτες Σεργκέι Ζαλιότιν και Αλεξάντρ Καλέρι συνεχίζουν τη δίμηνη αποστολή τους στον Μιρ, αποκαθιστώντας την τάξη στα απηρχαιωμένα συστήματά του και υπολογίζοντας το κόστος μελλοντικών ανακαινίσεων και εμπορικών εφαρμογών. Το πλήρωμα έφθασε στον Μιρ στις 6 Απριλίου, με πρώτο στόχο να κάνει τον σταθμό εκ νέου κατοικίσιμο, προτού αρχίσει ένα πρόγραμμα επιστημονικής έρευνας.

Οι κοσμοναύτες εντόπισαν και επιδιόρθωσαν βλάβη που προκαλούσε διαρροή οξυγόνου, ενώ στις 12 Μαΐου πραγματοποίησαν πεντάωρη έξοδο στο Διάστημα για να επιθεωρήσουν τα εξωτερικά μέρη του.

Ολες αυτές οι δραστηριότητες γίνονται εννέα μήνες μετά την υποτιθεμένη έναρξη της διαδικασίας εγκατάλειψης του σταθμού, στο πλαίσιο της οποίας ο Μιρ θα έβγαινε εκτός τροχιάς και θα αφηνόταν να καεί στην ατμόσφαιρα. Τα δεδομένα άλλαξαν στις αρχές του χρόνου, όταν ομάδα Δυτικών επενδυτών συνέστησε μια εταιρεία με το όνομα MirCorp και άρχισε να συγκεντρώνει χρήματα.

Διακοπές στο Διάστημα

Τον Φεβρουάριο, η MirCorp, που εδρεύει στο Αμστερνταμ, υπέγραψε συμφωνία με τη RSC Energia -την ιδιωτικοποιημένη ρωσική εταιρεία που έχτισε τον σταθμό- για την εμπορική εκμετάλλευση του σταθμού. Η Energia, της οποίας το 38% ανήκει στη ρωσική κυβέρνηση, έγινε ο κύριος μέτοχος στη MirCorp και διατηρεί την ιδιοκτησία του Μιρ. Ανακοίνωσε δε φιλόδοξα σχέδια για τον διαστημικό σταθμό, περιλαμβανομένης της δημιουργίας ενός διαστημικού ξενοδοχείου για εύπορους τουρίστες, που θα επιθυμούσαν να πληρώσουν 20 εκατομμύρια δολάρια για μοναδικές διακοπές πολύ μακριά από τη Γη.