Η μόλυνση της ατμόσφαιρας αλλάζει το προστατευτικό σύστημα της Γης

Από το BBC 1-Σεπτεμβρίου-2000

EiscatΤο Eiscat μελετά την επίδραση των ραδιοκυμάτων στα ηλεκτρόνια της ιονόσφαιρας.

Επιστήμονες στην Αρκτική μελετώντας τη μόλυνση της ανώτερης ατμόσφαιρας πιστεύουν ότι μπορεί να αλλάξει το προστατευτικό σύστημα της Γης. Συγκεκραμμένα συγκέντρωσαν πολλά και ενδιαφέροντα δεδομένα σχετικά με την επίδραση της μόλυνσης στους αμυντικούς μηχανισμούς του πλανήτη μας απέναντι στη βλαβερή ακτινοβολία του Ηλιου.

Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν ένα δίκτυο με ραντάρ, προκειμένου να συλλέξουν δεδομένα που δεν μπορούν να βρουν σε κανένα άλλο σημείο του πλανήτη μας. Το δίκτυο των ραντάρ είναι εγκατεστημένο στην κορυφή ενός βουνού κοντά στην περιοχή Svalbard της Νορβηγίας και ανήκει στο ερευνητικό πρόγραμμα Eiscat (European Incoherent Scatter Scientific Association), στο οποίο συμμετέχουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες -σε αρκετές από τις οποίες έχουν εγκατασταθεί ανάλογα παρατηρητήρια. Περιλαμβάνουν μία 32 m κινητή κεραία και μία 42 m σταθερή. "Αυτές μπορούν να ανιχνεύσουν ακόμη και ένα Stealth που πετάει στην Αμερική," λέει ο Tony van Eyken ένας επιστήμονας της ομάδας.

Η τεχνική που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες του Eiscat για να μελετήσουν τη μόλυνση στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας βασίζεται στη σκέδαση ραδιοκυμάτων από τα μη συνεκτικά ηλεκτρόνια της ιονόσφαιρας. Οι ερευνητές του Eiscat έχουν ενδείξεις ότι τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας είναι πολύ ευαίσθητα στις περιβαλλοντικές αλλαγές που οφείλονται στη μόλυνση από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Αυτό μπορεί να έχει αποτέλεσμα την εξασθένηση των προστατευτικών μηχανισμών της ατμόσφαιρας, οι οποίοι φροντίζουν ώστε η βλαβερή ακτινοβολία του Ηλιου να μη φθάνει στη βιόσφαιρα.

northern lightsΤο σέλας πάνω από την περιοχή Svalbard το μεσημέρι αρχές Ιανουαρίου 2000

Οι επιστήμονες προσπαθούν να ερμηνεύσουν ένα περίεργο φαινόμενο που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για νέφη τα οποία φέγγουν τη νύχτα και συναντώνται συνήθως σε ύψος 85 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης. Σύμφωνα με την ισχύουσα θεωρία, τα νέφη αυτά έχουν προκληθεί από τη μόλυνση της ατμόσφαιρας εξαιτίας βιομηχανικών ρύπων.

"Πιθανόν αυτά τα νέφη να σχηματίζονται γύρω από σωματίδια σκόνης. Αλλά δεν υπάρχει καμμιά ανακοίνωση γι' αυτά πριν το 1880, αν και αυτά είναι πιό ορατά από το Σέλας που περιγράφεται από τότε στα αρχεία. Έτσι πιθανόν να πρόκειται για επίδραση της βιομηχανικής μόλυνσης", λένε οι επιστήμονες.

Τα ραντάρ στο Svalbard λειτουργούν κατά μέσο όρο 1.000 ώρες ετησίως, παρ' ότι οι επιστήμονες θα προτιμούσαν να λειτουργούν τουλάχιστον 3.000 σε ετήσια βάση. Αλλά ο επικεφαλής τους λέει πως δεν μπορεί να βρεί ικανό χρόνο να δουλέψει το εξεζητημένο δίκτυο των radar αρκετά, λόγω του υψηλού κόστους λειτουργίας έτσι ώστε να συλλέξει όλα τα δεδομένα που χρειάζονται. Τα ραντάρ του Svalbard κοστίζουν 150.000.000 δρχ το χρόνο.
Άρχισαν να λειτουργούν το 1996, κάνοντας βελτιωμένες μετρήσεις στην ιονόσφαιρα και ατμόσφαιρα σε μεγάλα πλάτη, κοντά στον Βόρειο Πόλο. Είναι ο τόπος αυτός ιδανικός όπως λένε οι επιστήμονες, γιατί η περιοχή που μπορεί να δουν το Βόρειο Σέλας και το άκρο του Γήινου μαγνητικού πόλου συνήθως είναι σε πλάτη 70 έως 80 μοίρες. Οι παρατηρήσεις αυτές θα δώσουν απαντήσεις σε ολόκληρη την αλυσίδα των σχέσεων ήλιου-γης

Δείτε και τα σχετικά άρθρα

Ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες
Auroral Station, Svalbard Σελίδα για τον σταθμό
Home