Μια ολική έκλειψη του ήλιου-- πάνω στη Σελήνη!

Από σελίδα της NASA 8-Ιανουαρίου-2001

Οι παρατηρητές του ουρανού θα έχουν μια σπάνια ευκαιρία, σε ορισμένα μέρη της Γης, να παρατηρήσουν μια ολική έκλειψη της σελήνης. Αλλά τι θα έβλεπαν αν ζούσαν αντι της Γης στη Σελήνη;

Ένα εντυπωσιακό ουράνιο θέαμα πρόκειται να λάβει χώρα την Τρίτη στις 9 Ιανουαρίου πάνω από τη δυτική Ευρώπη και Αφρική. Η μοναδική ολική έκλειψη Σελήνης της χρονιάς πρόκειται να διαρκέσει τρεις περίπου ώρες και θα είναι ορατή σε ολόκληρη την Ελλάδα ανατολικά στον ορίζοντα. Το φαινόμενο αυτό ξεκινά όταν η Σελήνη αρχίζει να εισέρχεται αργά στην παρασκιά (penumbra) της Γης στις 20:42, ώρα Ελλάδος. Ο σεληνιακός δίσκος θα πάρει μία ελαφρώς ερυθρή απόχρωση, μέχρι την ολική συσκότισή του όταν θα εισέλθει στην κυρίως σκιά(umbra), η οποία θα πραγματοποιηθεί ακριβώς στις 21:50 και θα διαρκέσει 62 λεπτά, δηλαδή μέχρι τις 22:52. Σε αυτά τα 62 λεπτά της ώρας η Σελήνη θα είναι κόκκινη και χαμένη στη σκιά της Γης.

Από εκεί και πέρα αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση του φαινομένου της έκλειψης, καθώς η σκιά της Γης θα αρχίζει να αποχωρεί σταδιακά, ωσότου αποκαλυφθεί ολόκληρος ο λαμπρός σεληνιακός δίσκος, γεγονός το οποίο θα ολοκληρωθεί στις 23:59.

Έκλειψη Σελήνης ονομάζουμε το φαινόμενο κατά το οποίο η Γη παρεμβάλλεται μεταξύ του Ήλιου και της Σελήνης, με αποτέλεσμα την απόκρυψη του σεληνιακού δίσκου, εφόσον αυτός παύει να δέχεται -άρα και να ανακλά προς τη Γη- το ηλιακό φως.

Οι εκλείψεις, ανάλογα με το αν αποκρύπτεται ολόκληρος ή μέρος του σεληνιακού δίσκου, ονομάζονται αντίστοιχα ολικές ή μερικές. Ειδικότερα, εάν η Σελήνη εισέρχεται ολόκληρη στον κώνο σκιάς της Γης, έχουμε το φαινόμενο της ολικής έκλειψης, ενώ, εάν εισέρχεται μερικώς, πρόκειται για μερική έκλειψη.

Σημειώνουμε ότι και στις δύο περιπτώσεις η έκλειψη είναι ίδια σε όλες τις περιοχές της Γης (βέβαια, ευνοούνται μόνο οι περιοχές που βρίσκονται στη σκοτεινή πλευρά του πλανήτη, χωρίς την παρεμβολή του ηλιακού φωτός) και η Σελήνη πάντα βρίσκεται στη φάση της πανσελήνου.

Οι ηλιακές εκλείψεις στη γη είναι ξεχωριστές επειδή το φεγγάρι και ο ήλιος έχουν σχεδόν ακριβώς το ίδιο φαινόμενο μέγεθος: 0,5 βαθμοί όπως τα βλέπουμε από τον πλανήτη μας. (Ο ήλιος είναι πραγματικά 400 φορές μεγαλύτερος από το φεγγάρι, αλλά είναι επίσης 400 χρόνοι μακρύτερα μακριά.)

"Θα μπορούσατε να σκεφτείτε ότι το φεγγάρι θα ήταν απολύτως σκοτεινό στην ολική έκλειψη, αλλά δεν είναι," λέει ο George Lebo, ένας καθηγητής της αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Φλώριδας. "Η ατμόσφαιρα του πλανήτη μας διαθλά το φως του ήλιου στην κύρια σκιά, τόσο που ακόμη και στην μέγιστη έκλειψη το φεγγάρι να είναι έστω και λίγο φωτισμένο. "

Η έκλειψη του Ήλιου πάνω στη Σελήνη !

Οι ηλιακές εκλείψεις στο φεγγάρι συμβαίνουν όποτε ο πλανήτης μας βρίσκεται άμεσα μεταξύ του φεγγαριού και του ήλιου. Δεδομένου ότι οι πλήρεις ολισθήσεις φεγγαριών στη γήινη σκιά, ο εκτυφλωτικός δίσκος του ήλιου εξαφανίζονται προσωρινά και η εξασθενημένη κορώνα του ήλιου προκύπτει -- σαν μια ηλιακή έκλειψη στη γη. Αυτή η σύμπτωση οδηγεί στα εκθαμβωτικά φαινόμενα όπως Baily's Beads και τα Diamond Ring που  οι παρατηρητές που θα βρίσκονταν στο φεγγάρι δεν θα τα έβλεπαν. Αφ' ετέρου, οι του φεγγαριού -παρατηρητές θα μπορούσαν όμως να δουν κάτι που οι γήϊνοι παρατηρητές δεν θα μπορούσαν: τη θέα του σκοτεινού δίσκου του πλανήτη μας που περιβάλλεται από ένα λεπτό δαχτυλίδι της κόκκινης διάθλασης φωτός του ήλιου μέσω της γήινης ατμόσφαιρας. Ουσιαστικά,  αυτοί οι παρατηρητές θα λούζονταν από το συνδυασμένο φως κάθε ηλιοβασιλέματος κατά μήκος όλης της Γης!

Αντίθετα από τις ηλιακές εκλείψεις στη γη, που διαρκούν ακριβώς λίγα λεπτά και ανιχνεύεται σε  μια στενή ζώνη του πλανήτη μας, οι ηλιακές εκλείψεις στο φεγγάρι είναι διαδεδομένες και μακράς διαρκείας. Στην περίπτωση της 9ης Ιανουαρίου, παραδείγματος χάριν, ολόκληρο το φεγγάρι θα βυθιστεί στη γήινη σκιά για περισσότερο από μιά ώρα.