Σ’ ένα φαύλο κύκλο, η σκόνη επιδεινώνει την ξηρασία

Από την ηλεκτρονική σελίδα του Scientific American. 18 Μαΐου 2001

Οι επιστήμονες πίστευαν επί μακρόν ότι τα μεγάλα σωμάτια σκόνης στον αέρα βοηθούσαν την έναρξη βροχόπτωσης, επειδή δημιουργούν μέσα στα σύννεφα τους αρχικούς πυρήνες γύρω από τους οποίους θα μπορούσε ν’ αρχίσει η συμπύκνωση. Στην πραγματικότητα όμως η σκόνη έχει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα.

"Τα αποτελέσματα της εργαστηριακής ανάλυσης της σκόνης της ερήμου έδειξαν ότι τα σωματίδια της σκόνης περιείχαν πολύ μικρή ποσότητα ύλης που απορροφά νερό" λέει ο Yinon Rudich του Ινστιτούτου Weizmann στο Ισραήλ ο οποίος συμμετείχε μαζί με άλλους στη μελέτη. "Ως αποτέλεσμα, ακόμα και πολύ μεγάλα σωματίδια σκόνης σχηματίζουν πολύ μικρές σταγόνες μέσα στο σύννεφο." Έτσι και το σύννεφο με τη σειρά του παράγει λιγότερη βροχή κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό στις ερήμους, όπου εξ ορισμού υπάρχει λίγη βροχόπτωση ενώ είναι συχνές οι καταιγίδες σκόνης. Πρόβλημα υπάρχει επίσης σε άνυδρες αγροτικές περιοχές όπου η βόσκηση και η διάβρωση του εδάφους μπορεί να δημιουργήσει σκόνη η οποία με τη σειρά της ελαττώνει την βροχόπτωση. Πιο πολύ σκόνη, πιο λίγη βροχή, ακόμη πιο πολύ σκόνη και ξεκινά ένας φαύλος κύκλος που τελικά δημιουργεί όλο και περισσότερες εκτάσεις ερήμου.

Οι ερευνητές που δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, αυτής της εβδομάδας, έψαξαν σε φωτογραφίες από δορυφόρους και παρατηρήσεις από αεροπλάνα για τη συμπεριφορά των νεφών στην Ανατολική Μεσόγειο και στον Ατλαντικό Ωκεανό έξω από τις ακτές της Βόρειας Αφρικής κατά τη διάρκεια μιας αμμοθύελλας. Βρήκαν ότι τα σύννεφα που είχαν χτυπηθεί από την αμμοθύελλα περιείχαν γενικά μικρότερες σταγόνες και έφεραν λιγότερη βροχή σε σχέση με αυτά που είχαν μείνει ανεπηρέαστα από τη σκόνη.

«Οι πρόσφατες παρατηρήσεις της επίδρασης όλων των ειδών των αερολυμάτων επί των βροχοπτώσεων, που το καθένα τους σχετίζεται με την ανθρώπινη δραστηριότητα, δείχνει μια μείζονα μεταβολή στο κλίμα που δεν έχει τίποτα να κάνει με τα αέρια του θερμοκηπίου» λέει ο Daniel Rosenberg του Hebrew University της Ιερουσαλήμ. Αυτό είναι ίσως το φαινόμενο της αλλαγής του κλίματος με τη μεγαλύτερη κοινωνική και οικονομική επίδραση στις περιοχές που σπανίζει το νερό.