Κανιβαλιστικά άστρα επιβεβαιώνουν τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης

Από σελίδα του SpaceFlightNow, 14 Μαίου 2002

Μια ομάδα Βρετανών αστρονόμων ανήγγειλε αυτό το μήνα την ανακάλυψη κανιβαλιστικών άστρων που εξηγούν ένα από τα μυστήρια που περιβάλλουν τη Μεγάλη Έκρηξη. Τα αστέρια είναι σχεδόν τόσο παλαιά όσο ο κόσμος και αποκαλύπτουν πως ήταν το διάστημα στις απαρχές του.

Η ομάδα από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο διαπίστωσε ότι μια ομάδα παλαιών άστρων, 14 δισεκατομμυρίων ετών, είχαν όλα μια ιδιοπεριστροφή (κυριολεκτικά) λόγω μιας δυσάρεστης φάσης στις πρώτες στιγμές της ζωής τους. Ήταν, εν ολίγοις, κανιβαλιστικά αστέρια. Η ανακάλυψη των επιστημόνων όχι μόνο εξηγεί την προέλευση αυτών των μυστήριων αστεριών, αλλά και ενισχύει τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης. Η Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang) είναι το όνομα που δόθηκε στη πολύ γρήγορη επέκταση του Σύμπαντος που χαρακτήρισε την αρχή του χώρου και του χρόνου. Αυτή εξηγεί την προέλευση της ύλης στον κόσμο - συμπεριλαμβανομένης και της ύλης από την οποία αποτελούνται οι άνθρωποι.

Τα υπό έρευνα αστέρια είναι μερικά από τα παλαιότερα στον κόσμο. Σχηματίσθηκαν από τα νέφη αερίου λίγο μετά από τη Μεγάλη Έκρηξη. Η ομάδα του Open Univercity, που καθοδηγήθηκε από το Δρ Sean Ryan, διαπίστωσε ότι μερικά από τα αστέρια που σχηματίσθηκαν νωρίς στη ζωή του Σύμπαντος ήταν πολύ ασυνήθιστα. Δεν περιείχαν καμιά ποσότητα του μετάλλου λιθίου που οι αστρονόμοι το θεωρούν ότι έχει παραχθεί στη Μεγάλη Έκρηξη.

Ο Δρ Ryan εξήγησε: "Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι περίπου 1 αστέρι στα 20 δεν περιείχε καθόλου λίθιο, και μερικοί αστρονόμοι ανησύχησαν για το ότι αυτό μπορεί να σημαίνει ότι είχαμε παρανοήσει κάτι σημαντικό για τη Μεγάλη Έκρηξη και την προέλευση του κόσμου.

Νέες και πιό λεπτομερείς παρατηρήσεις των ιδιαίτερων αστεριών έγιναν με το Τηλεσκόπιο William Herschel των 4.2 μέτρων. Χρησιμοποιώντας αυτό τον εξοπλισμό υψηλής ακρίβειας, η ομάδα διαπίστωσε ότι τα περισσότερα από τα αστέρια χωρίς το λίθιο περιστρέφονταν πολύ γρήγορα. "Η μέτρηση της ταχύτητας περιστροφής των αστεριών είναι πολύ δύσκολη," είπε ο Δρ Ryan, "γι΄ αυτό κανένας δεν την είχε μετρήσει ποτέ πριν. Τα περισσότερα, ηλικίας 14 δισεκατομμυρίων ετών, αστέρια δεν περιστρέφονται καθόλου πολύ γρήγορα αλλά αυτά είχαν μέχρι και 16 φορές περισσότερη ενέργεια περιστροφής απ' ό,τι ο ήλιος, το κοντινότερο αστέρι μας. Ξέραμε ότι αυτή η πρόσθετη ενέργεια θα μπορούσε να προέλθει μόνο  από μια πηγή. Ένα άλλο αστέρι."

Ο Δρ Ulrich Kolb, ένας αστρονόμος του Open Univercity που ειδικεύεται στα αλληλεπιδρώντα αστέρια, εξήγησε τι συνέβη. "Όταν αυτά τα αστέρια σχηματίσθηκαν από τα αέρια νέφη, διαμορφώθηκαν όχι μόνο ένα αλλά δύο αστέρια πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Μοιραία, ήταν πάρα πολύ κοντά. Καθώς γέρναγαν, το μικρότερο συνέλαβε τα εξωτερικά στρώματα του μεγαλύτερου. Πολύ λίγο υλικό έμεινε ύστερα σε αυτό που ήταν αρχικά το μεγαλύτερο αστέρι. Αυτό δηλαδή "καννιβαλίστηκε" από το σύντροφό του".

Το υλικό που συλλήφθηκε από το σύντροφο του μετέφερε ενέργεια λόγω τροχιακής κίνησης που μετατράπηκε σε ενέργεια περιστροφής. Ήταν λοιπόν η ανακάλυψη της υπερβολικής ενέργειας περιστροφής, που αποκάλυψε την ιστορία αυτών των αντικειμένων.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι το λίθιο καταστράφηκε στις πυρηνικές αντιδράσεις λίγο πριν εμφανιστεί το επεισόδιο με το αστέρι καννίβαλος.

Ο Δρ Ryan εξήγησε τι έγινε: "Είναι μάλλον μια ανακούφιση ότι έχουμε ανακαλύψει γιατί τα αστέρια που έχουν μειωμένο λίθιο είναι τόσο διαφορετικά από τα περισσότερα άλλα. Η γνώση ότι η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης μας λέει σωστά πόσο λίθιο παρήχθη τις πρώτες στιγμές του σύμπαντος, μας παράσχει εμπιστοσύνη ότι πραγματικά καταλαβαίνουμε αρκετά για την προέλευση ολόκληρου του κόσμου. Το υδρογόνο που διαμορφώθηκε στο Big Bang δίνει ενέργεια στον ήλιο, ο οποίος παρέχει στη συνέχεια την ενέργεια του στη Γη. Είναι επίσης το στοιχείο αυτό ένα ζωτικής σημασίας συστατικό του καθαρού νερού, το οποίο είναι τόσο ουσιαστικό στη ζωή μας. Επίσης ξέρουμε τώρα περισσότερα για αυτό που συμβαίνει όταν το ένα αστέρι "τρώει" το άλλο".

Χρησιμοποιώντας μια τεχνική που αποκαλείται φασματοσκοπία Doppler, οι παρατηρήσεις έγιναν με τη μέτρηση των ταχυτήτων με τις οποίες κινούνται τα αστέρια. 

Το Τηλεσκόπιο William Herschel στο οποίο έγιναν οι παρατηρήσεις είναι ένα από τα σημαντικά Βρετανικά τηλεσκόπια. Βρίσκεται κάτω από τους καθαρούς ουρανούς των Κανάριων νήσων, όπου οι όροι παρατήρησης είναι πολύ καλύτεροι απ'ό,τι στη Μεγάλη Βρετανία. Το τηλεσκόπιο μοιράζεται με ολλανδούς και ισπανούς αστρονόμους.