Συγκρούσεις πριν από τη διάσκεψη για τη Γη

Από το δίκτυο, 25 Αυγούστου 2002

Επεισόδια και συλλήψεις πριν τη διάσκεψη κορυφής για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη στο Γιοχάνεσμπουργκ, που ξεκινάει τη Δευτέρα 26 Αυγούστου, όπου θα συμμετάσχουν 40.000 αξιωματούχοι και τουλάχιστον 100 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων. Οι διαδηλώσεις εναντίον της παγκοσμιοποίησης, που έγιναν την παραμονή της έναρξης των εργασιών της διεθνούς διάσκεψης, έδειξαν το τι θα επακολουθήσει και τις επόμενες ημέρες. 

Οι διαδηλωτές, από ολόκληρο τον κόσμο, φώναζαν συνθήματα κατά της παγκοσμιοποίησης και ζητούσαν από τις αρχές να επιτρέψουν την πραγματοποίηση διαδηλώσεων κατά τη διάρκεια της διάσκεψης. Αλλά η αστυνομία της Νότιας Αφρικής έχει ήδη εκφράσει έμπρακτα την πρόθεσή της να μην επιτρέψει την πραγματοποίηση διαδηλώσεων κατά τη διάρκεια της διάσκεψης συλλαμβάνοντας δεκάδες υποστηρικτές του κινήματος ακτημόνων.

Νωρίτερα, η οικολογική οργάνωση GreenPeace πραγματοποίησε μια συμβολική επιχείρηση εναντίον του μοναδικού πυρηνικού σταθμού της Νότιας Αφρικής, βόρεια του Κεϊπτάουν, μετά το τέλος της οποίας δώδεκα από τους ακτιβιστές της συνελήφθησαν από την αστυνομία. Έξι μέλη της οργάνωσης σκαρφάλωσαν στην οροφή του πυρηνικού αντιδραστήρα, όπου ξεδίπλωσαν δύο τεράστια κίτρινα πανό με την επιγραφή: ''Τα πυρηνικά έξω από την Αφρική''.

Η μεγαλύτερη διάσκεψη για τη Γη

Χθες μάλιστα ξεκίνησε ένας τελευταίος γύρος διαπραγματεύσεων, κεκλεισμένων των θυρών, μεταξύ των διπλωματών όλων των χωρών σε μία προσπάθεια να αποφευχθεί η αποτυχία της δεύτερης Διάσκεψης Κορυφής για τη Γη.

Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων θα βρεθούν οι λεγόμενες "δέκα πληγές" του πλανήτη: 
* το δημογραφικό, * η φτώχεια, * η υπερεκμετάλλευση των πηγών, * το κλίμα, * η αποψίλωση των δασών, 
* το όζον, * το νερό, * η εξαφάνιση των ζώων, * η διάβρωση των εδαφών  και * η εξάντληση του θαλάσσιου πλούτου.

Οι διαπραγματεύσεις αφορούν τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία ενός σχεδίου που προσπαθεί να συμφιλιώσει την οικονομική ανάπτυξη με την προστασία του περιβάλλοντος και να αποσαφηνίσει τις προτάσεις της Ατζέντας 21, που υιοθετήθηκαν εδώ και δέκα χρόνια κατά την πρώτη διάσκεψη του Ρίο ντε Τζανέιρο. Των άτυπων διαπραγματεύσεων αυτών προεδρεύει η Νότια Αφρική.

Οι 189 χώρες που εκπροσωπούνται στη διάσκεψη φέρνουν αντιμέτωπα τα τρία κυριότερα στρατόπεδα των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο του ΟΗΕ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της (Αυστραλία, Καναδάς, Ιαπωνία) και την Ομάδα των 77 αναπτυσσομένων χωρών. Θέμα σοβαρής αντιπαράθεσης είναι οι νέοι στόχοι που οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι είναι απαραίτητο να τεθούν για την ανάπτυξη των φτωχών χωρών και τους οποίους η κυβέρνηση Μπους, εχθρική προς κάθε νέα πολυμερή δέσμευση, αρνείται κατηγορηματικά.

Πρόκειται για τη μείωση κατά το ήμισυ μέχρι το 2015 του ποσοστού του παγκόσμιου πληθυσμού χωρίς πρόσβαση στο νερό υπό συνθήκες υγιεινής, την αντιστροφή μέχρι την ίδια χρονολογία της αυξανόμενης καταστροφής των φυσικών πόρων και την αύξηση στο 15% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέχρι το 2010.

Διχογνωμία επικρατεί στους κόλπους της Ομάδας των 77 ως προς τους στόχους αυτούς που προτείνει η Ευρωπαϊκή Ένωση με δεδομένη την αρνητική στάση του ΗΠΑ, διότι τα προγράμματα ως προς το νερό, την ενέργεια και τη μεταβολή των τρόπων παραγωγής και κατανάλωσης αντιμετωπίζονται από τις αναπτυσσόμενες χώρες ως ανάμειξη στις εθνικές στρατηγικές ανάπτυξης. 

Ένα δεύτερο θέμα που απειλεί την έκβαση των εργασιών της διάσκεψης φέρνει αντιμέτωπους τον Βορρά και τον Νότο. Οι φτωχές χώρες ζητούν νέα ενίσχυση της αναπτυξιακής βοήθειας και την κατάργηση των αγροτικών επιδοτήσεων που ισχύουν στον Βορρά, με το επιχείρημα ότι ενθαρρύνουν τα πλεονάσματα της παραγωγής, τα οποία διοχετεύονται στις αναπτυσσόμενες χώρες σε τιμές χαμηλότερες του κόστους παραγωγής τους με αποτέλεσμα την καταστροφή των τοπικών αγροτικών παραγωγών των αναπτυσσομένων χωρών.

Στον τομέα του εμπορίου Ευρωπαίοι και Αμερικανοί έχουν προειδοποιήσει ότι δεν έχουν την πρόθεση να προχωρήσουν πέραν των δεσμεύσεών τους στη Ντόχα (Κατάρ, Νοέμβριος 2001) και το Μοντερέι (Μεξικό, Μάρτιος 2002). Ξεκινώντας έναν νέο κύκλο "τελωνειακού αφοπλισμού" στη Ντόχα οι πλούσιες χώρες δεσμεύθηκαν να μειώσουν τις επιδοτήσεις των εξαγωγών στον αγροτικό τομέα και να "περικόψουν σημαντικά", χωρίς όμως συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, τη χορήγηση εσωτερικής βοήθειας προς τους αγρότες. 

ΔΥΣΤΥΧΩΣ, η διάσκεψη του Γιοχάνεσμπουργκ βρίσκεται πολύ πίσω από εκείνη του Ρίο και δεν αναμένεται ότι θα σημειωθεί κάποια πρόοδος. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ρομάνο Πρόντι, έκανε μια απαισιόδοξη πρόβλεψη. Είπε ότι η «Ατζέντα 21» του Ρίο επέτρεπε μια «μικρή πρόοδο», διότι περιείχε απλές εισηγήσεις, ενώ το σχέδιο του Γιοχάνεσμπουργκ θα είναι πολύ πιο φιλόδοξο και άρα «εξαιρετικά δύσκολο στην εφαρμογή του».

Μ' ΑΥΤΗΝ την πρόβλεψη η σύνοδος του Γιοχάνεσμπουργκ οδηγείται σε βέβαιη αποτυχία, αν και θα επιχειρηθεί να εμφανιστεί ως επιτυχία η δήθεν βοήθεια για την αντιμετώπιση της φτώχειας, η οποία συνεχώς αυξάνεται, ενώ αντίστοιχα αυξάνεται προκλητικά ο πλούτος των πλουσίων ανθρώπων του πλανήτη.

Βιώσιμη Ανάπτυξη

Ο στόχος της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για Βιώσιμη Ανάπτυξη έχει διατυπωθεί με πολλούς τρόπους, αλλά οι συμμετέχοντες λένε πως συνοψίζεται στο εξής: να σωθούν ο πλανήτης από την οικολογική καταστροφή και δισεκατομμύρια άνθρωποι από την εξαθλίωση. Η συνάντηση, η οποία οργανώνεται από τα Ηνωμένα Έθνη, επονομάζεται «Ρίο+10», επειδή σηματοδοτεί τη 10η επέτειο από μια διάσκεψη-ορόσημο - τη Διάσκεψη Κορυφής για τη Γη του Ρίο ντε Τζανέιρο.

Όπως είναι γνωστό στο Ρίο, το 1992, είχαν συγκεντρωθεί αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων για να θέσουν αισιόδοξους στόχους για μερικά από τα πιο απειλητικά προβλήματα της Γης: υπερθέρμανση του πλανήτη, εξαφάνιση ειδών και κατασπατάληση των φυσικών πηγών. 

Σήμερα, λίγοι από τους στόχους του Ρίο έχουν επιτευχθεί. Από πολλές απόψεις, η κατάσταση της Γης έχει επιδεινωθεί. Οι θερμοκρασίες στον κόσμο και η στάθμη της θάλασσας αυξάνονται, καθώς η ρύπανση που παγιδεύει τη θερμότητα συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα. Η καταστροφή των δασών και οι απώλειες ειδών αυξάνονται επίσης. 

Στο Γιοχάνεσμπουργκ, οι ηγέτες της Διάσκεψης Κορυφής έκαναν τη δουλειά των διπλωματών ακόμη δυσκολότερη, διευρύνοντας την ατζέντα για να περιλάβει θέματα όπως η φτώχεια, ο υποσιτισμός και οι λοιμώδεις νόσοι. 

Δυστυχώς, σε αντίθεση με το 1992, ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ δεν πρόκειται να παραστεί στη διάσκεψη του Γιοχάνεσμπουργκ. Μόνο ο  υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ θα περάσει από εκεί τις τελευταίες ημέρες πριν από τη λήξη της. Και οι αντιπρόσωποι δυσανασχετούν επειδή οι ΗΠΑ δεν αναλαμβάνουν καμιά απολύτως δέσμευση.

Αμφιβολίες και ελπίδες για τη διάσκεψη

Στην Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη θα πάρουν μέρος 100 ηγέτες χωρών και δεκάδες χιλιάδες εθνικές αντιπροσωπείες και μέλη οικολογικών οργανώσεων. Η Ελλάδα μετέχει με μία από τις μεγαλύτερες αποστολές των τελευταίων ετών, με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Παπανδρέου. 

Στο μεταξύ ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής  κήρυξε συμβολικά την έναρξη των εργασιών του Φόρουμ των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, ως προοίμιο στη Σύνοδο Κορυφής για τη Γη που θα διεξαχθεί από τις 26 Αυγούστου έως τις 4 Σεπτεμβρίου. "Αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι πρακτικά προγράμματα δράσης που θα εξασφαλίσουν λύσεις για τους φτωχούς του κόσμου. Είναι γεγονός ότι από τη Σύνοδο του Ρίο ντε Τζανέιρο γίναμε όλοι μάρτυρες κοινωνικής ανισότητας, φτώχειας, επιδημιών, μετανάστευσης, αστάθειας και πολέμων", είπε ο ηγέτης της Ν.Αφρικής.

Τα Ηνωμένα Έθνη ύψωσαν τη σημαία τους πάνω από το χώρο, όπου αναμένεται να συναντηθούν περισσότεροι από 50.000 αντιπρόσωποι για τη δεύτερη Σύνοδο Κορυφής για τη Γη. 

Πολλές ελπίδες έχουν εναποτεθεί στην διάσκεψη για το περιβάλλον, ωστόσο, παρά την επιβλητική αντιπροσώπευση που αναμένεται, από τις μεγαλύτερες χώρες του κόσμου, εκφράζονται σοβαρές αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά της.

Αρκετοί θεωρούν, όμως, ότι αυτή είναι η τελευταία ελπίδα για την αναστροφή της καταστροφικής πορείας του πλανήτη.

Αγκάθι παραμένει η άρνηση των ΗΠΑ να μειώσουν τους ρύπους, κάτι που συμπαρασύρει και άλλες ανεπτυγμένες χώρες, ενώ για τον τρίτο κόσμο η απελπιστική φτώχεια εμποδίζει τη λήψη οποιωνδήποτε μέτρων.

Το περιβάλλον βρίσκεται στη διεθνή πολιτική ατζέντα εδώ και αρκετές δεκαετίες, με αποτέλεσμα να υπάρξουν διακηρύξεις, ανακοινώσεις και δεσμευτικές συμφωνίες για θέματα όπως η προστασία του στρώματος του όζοντος της Γης.

Η Διάσκεψη θα προσπαθήσει να χτίσει μια γέφυρα μεταξύ των κυριότερων περιβαλλοντικών προκλήσεων, που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και η οικονομική ανάπτυξη.

Τα κυριότερα θέματα της Διάσκεψης

1. Το ενεργειακό πρόβλημα: Δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν παροχή ηλεκτρισμού, ενώ μικρή είναι η χρησιμοποίηση των καθαρών πηγών ενέργειας: του ήλιου, των κυμάτων και των ανέμων. 

Έτσι η διάσκεψη έβαλε στόχο να επιτευχθούν συμφωνίες που θα ενθαρρύνουν τη στροφή από τα ορυκτά καύσιμα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σε περιοχές της Αφρικής και της Ασίας όπου ο κόσμος δεν έχει ηλεκτρικό. Αυτό θα είναι ένα από τα κλειδιά για την επιτυχία της διάσκεψης.

Αν όμως δεν υπάρξουν συμφωνίες τότε η καταστροφή του περιβάλλοντος θα είναι μπροστά μας, αν τα δένδρα συνεχίσουν να κόβονται για καυσόξυλα, αν συνεχιστεί η υπερχείλιση των ποταμών και οι πλημμύρες, και κυρίως αν συνεχιστεί η υπερθέρμανση της Γης.

2. Το πρόβλημα της ευθύνης των εταιρειών: Οι εθελοντικοί έλεγχοι των μεγάλων επιχειρήσεων δεν φαίνεται να λειτουργούν. Οι επιδοτήσεις της παραγωγής τροφίμων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη πλήττουν τις αναπτυσσόμενες χώρες, που δεν μπορούν να αντέξουν στον ανταγωνισμό.

Έτσι η διάσκεψη έβαλε στόχο να επιτευχθούν συμφωνίες για αυστηρότερους ελέγχους που θα συμβάλουν στην ανάληψη από τις εταιρείες των ευθυνών τους. Οι υπάρχουσες επιδοτήσεις θα μπορούσαν να καταργηθούν, ώστε οι όροι του παιχνιδιού να είναι οι ίδιοι για τους παραγωγούς σε όλο τον κόσμο.

Αν όμως δεν υπάρξουν συμφωνίες τότε υπάρχει ο κίνδυνος νέων κρουσμάτων ρύπανσης του περιβάλλοντος και η οικονομική ανάπτυξη του Τρίτου Κόσμου θα συναντά σοβαρά εμπόδια.

3. Το πρόβλημα της προστασίας του Οικοσυστήματος: Στη διάρκεια της δεκαετίας του '90, τα δάση μειώθηκαν με ρυθμό 90.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων τον χρόνο. Τα μισά ποτάμια της Γης είναι μολυσμένα και 11.000 είδη απειλούνται με εξαφάνιση.

Έτσι στην διάσκεψη έχουν υπάρξει συμφωνίες για να προστατευθούν τα δάση και να σταματήσει η υπέρμετρη αλιεία. Η πραγματική λύση του προβλήματος όμως είναι η καταπολέμηση της φτώχειας και η προστασία του περιβάλλοντος.  Η αλλαγή του κλίματος απειλεί να καταστρέψει μεγάλα τμήματα καλλιεργήσιμου εδάφους και να ερημώσει πολλές περιοχές της Γης. Πριν εκπνεύσει ο 21ος αιώνας η θερμοκρασία της γης θα αυξηθεί από 1,4 έως 5,8 βαθμούς Κελσίου, όμως η συμφωνία του Κιότο για το περιβάλλον παραμένει ανενεργή λόγω της άρνησης των ΗΠΑ να την επικυρώσουν εμπράκτως. 

Αν όμως οι συνομιλίες αποτύχουν τότε η καταστροφή των φυσικών πόρων και των οικοσυστημάτων του πλανήτη θα συνεχιστεί, όπως και η καταστροφή των κοραλλιογενών υφάλων, ενώ θα αυξηθεί και ο αριθμός των ειδών που εκλείπουν.

4. Κατανομή της Βοήθειας: Περίπου 1.2 δισ. άνθρωποι ζουν με λιγότερο από 1 ευρώ την ημέρα. Κι όμως, οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι.

Στην διάσκεψη όμως δεν αναμένεται να εξαγγελθούν καινούργια πακέτα βοήθειας, αν και έχει συμφωνηθεί η χορήγηση μεγαλύτερης βοήθειας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποσχεθεί να αυξήσει τη βοήθεια σε χώρες που θα αποδείξουν ότι αναπτύσσονται με αειφόρο τρόπο. Η διεθνής κοινότητα έχει υποσχεθεί να μειώσει κατά το ήμισυ τον αριθμό των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες έσχατης φτώχειας μέχρι το 2015. Οι πλούσιοι του Βορρά αρνούνται μέχρι σήμερα να πληρώσουν. Ενα μήνα πριν από την έναρξη της συνόδου διεθνείς οργανώσεις προειδοποίησαν ότι η υποσαχάρια Αφρική αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη κρίση υποσιτισμού των τελευταίων δεκαετιών. Πάνω από 14 εκατ. άνθρωποι- τα μισά είναι παιδιά- αντιμετωπίζουν το φάσμα της πείνας και του θανάτου.

Τα πακέτα που έχουν συμφωνηθεί θα δοθούν οπωσδήποτε, και υπάρχει περίπτωση να τεθούν νέοι, μακροπρόθεσμοι στόχοι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Μετά τη σύνοδο του Ρίο, μόνον η Δανία αύξησε την εξωτερική της βοήθεια, ενώ οι ΗΠΑ τη μείωσαν στο μισό.

5. Η παροχή πόσιμου νερού: Περισσότεροι από 1,1 δισ. άνθρωποι εξακολουθούν να εξαρτώνται από... ύποπτο νερό. Σχεδόν 3 δισεκατομμύρια - ο μισός πληθυσμός της Γης - δεν έχουν ικανοποιητικές συνθήκες υγιεινής. Ώς και 30.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα από ασθένειες που σχετίζονται με το νερό, ενώ 300 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν κάθε χρόνο από οξεία ελονοσία.

Έτσι η διάσκεψη βάζει στόχο να μειωθεί μέχρι το 2015 ο αριθμός των ανθρώπων χωρίς νερό. Ανάλογος είναι ο στόχος για τις συνθήκες υγιεινής. Τα νοσήματα που συνδέονται με την έλλειψη αυτού του πρωταρχικού αγαθού σκοτώνουν κάθε χρόνο 5 έως 7 εκατ. ανθρώπους. Τα 2,2 εκατομμύρια είναι παιδιά κάτω των πέντε ετών. Η έλλειψη νερού θα είναι δίχως αμφιβολία η μάστιγα που θα σφραγίσει τον αιώνα που διανύουμε. 

Αν όμως δεν παρθούν μέτρα σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, μέχρι το 2025 ο μισός πληθυσμός της Γης θα ζει σε περιοχές με σοβαρές ελλείψεις σε νερό. Οι επιπτώσεις για την υγεία είναι καταστροφικές, ενώ όλο και μεγαλύτερη απειλή θα αποτελούν οι ένοπλες συγκρούσεις για το νερό, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή.

6. Η παγκοσμιοποίηση: Αν οι βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες δεν πάρουν μέτρα, θα προκληθεί τεράστια οικολογική καταστροφή, οι πηγές ενέργειας θα εξαντληθούν, μεγάλα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού θα βυθιστούν στη φτώχεια, γιατί δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν λόγω του οικονομικού ανταγωνισμού.

Η Διακήρυξη του Γιοχάνεσμπουργκ

Μετά λήξη των εργασιών οι 105 παρόντες αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα υπογράψουν τη «Διακήρυξη του Γιοχάνεσμπουργκ», στην οποία θα διατυπώνεται μεταξύ άλλων η δέσμευσή τους για την καταπολέμηση της φτώχειας και την προστασία του περιβάλλοντος όπως ακριβώς πριν από δέκα χρόνια στην Παγκόσμια Διάσκεψη του Ρίο.

«Η Ατζέντα 21» που συνέταξαν τότε οι ισχυροί της Γης θα επανέλθει με τα ίδια θέματα που όχι μόνο δεν αντιμετωπίστηκαν αλλά δυστυχώς εμφανίζονται οξυμένα, όπως η καταπολέμηση της φτώχειας, η έλλειψη του νερού, το περιβάλλον και η παγκοσμιοποίηση. 

Δύο αλλαγές παρατηρούνται  ως προς τους στόχους της Διάσκεψης, σε σύγκριση με αυτή του Ρίο: Πρώτον, η σύνοδος δεν θα καταλήξει σε κάποια πανηγυρική διεθνή συνθήκη (Συνθήκη τύπου Ι, σύμφωνα με την ιδιόλεκτο των συμμετεχόντων), η οποία στη συνέχεια θα πρέπει να επικυρωθεί από κάθε κυβέρνηση ξεχωριστά. 

Δεύτερον, θα προαχθούν οι συμφωνίες συνεργασίας (Συνθήκες Τύπου ΙΙ) του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. 

Πλέον, έχει γίνει κοινώς αποδεκτό ότι οι κεντρικές κυβερνήσεις αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τους πολυάριθμους κινδύνους που απειλούν τον πλανήτη και ούτε, άλλωστε, το επιθυμούν, στο συντηρητικό πολιτικό κλίμα των ημερών μας. Έτσι, καλούνται να συνδράμουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, για τη σωτηρία τόσο των ανθρώπινων όσο και των φυσικών πόρων της Γης.

Το λόμπι των επιχειρήσεων στη Διάσκεψη ονομάζεται Επιχειρηματική Δράση για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΒΑSD), αναμένεται να υποστηρίξει αφενός τον εθελοντισμό και αφετέρου την αυτό-ρύθμιση όσον αφορά στη συμβολή του ιδιωτικού τομέα, ενώ ήδη έχει ξεκινήσει να δημοσιεύει ανέκδοτες μελέτες προκειμένου να αποδείξει τη μέχρι σήμερα προσφορά των επιχειρήσεων στη βιώσιμη ανάπτυξη.

Δυστυχώς υπήρχαν παλαιότερες μη δεσμευτικές συμφωνίες, που δεν απαιτούσαν δράση (όπως σήμερα στο Γιοχάνεσμπουργκ), αλλά απλώς πιο ορθή συμπεριφορά εκ μέρους των επιχειρήσεων και δεν έδωσαν καρπούς.

Τέτοιο φαινόμενο έχουμε με το Global Compact, ένα σύμφωνο του ΟΗΕ, με το οποίο ορισμένες επιχειρήσεις αυτοδεσμεύτηκαν να προστατεύουν το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα, δηλώνοντας πίστη σε εννέα αρχές, όπως π.χ. ότι θα προάγουν τη διάχυση φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών, με αντάλλαγμα να χρησιμοποιούν το λογότυπο του ΟΗΕ στις διαφημίσεις τους.

Ουσιαστικά, όμως, το Global Compact κατέληξε να δίνει έγκριση στην κοινωνική και περιβαλλοντική πολιτική των επιχειρήσεων, χωρίς την ύπαρξη ενός ελεγκτικού οργάνου που θα εποπτεύει τη συμμόρφωσή τους με τις εννέα αρχές.

Εάν αυτό αποφευχθεί στη Διάσκεψη του Γιοχάνεσμπουργκ, εάν υπάρξει ένα όργανο που θα εξασφαλίζει τη συμμόρφωση με τις αρχές που συμφωνηθούν, τότε η δεκαήμερη αυτή συνάντηση θα αποκτήσει πραγματική σημασία.

Το νερό αιτία θανάτου για εκατομμύρια άτομα

Το Ινστιτούτο Ειρηνικού του Όκλαντ στην Καλιφόρνια, σε μια έκθεση που δημοσιοποιήθηκε πριν από την Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για τη Γη, ανέφερε πως ο αριθμός των προβλεπόμενων θανάτων που οφείλονται στο βρώμικο νερό είναι δυνατό να ξεπεράσει τον αριθμό των θανάτων από την παγκόσμια επιδημία του AIDS τις επόμενες δυο δεκαετίες. 

Έτσι περισσότεροι από 76 εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως παιδιά, θα πεθάνουν από ασθένειες που συνδέονται με το νερό έως το 2020, εκτός αν αναληφθεί επειγόντως δράση για τον καθαρισμό των αποθεμάτων νερού του πλανήτη. Το κατάλληλο νερό δυστυχώς είναι πολυτέλεια για το 1/6 του πληθυσμού της Γης.

Τα Ηνωμένα Έθνη λένε τώρα πως περίπου 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο στερούνται πρόσβασης σε ασφαλές νερό και 2,5 δισεκατομμύρια στερούνται συνθηκών υγιεινής διαβίωσης και είναι ευάλωτοι σε θανατηφόρες ασθένεις που εκτείνονται από τη διάρροια και τη δυσεντερία έως τη χολέρα, τον τύφο και τις αρρώστιες που προκαλούνται από έντομα.

Η έκθεση του Ινστιτούτου Ειρηνικού εξέτασε τρία διαφορετικά σενάρια και κατέληξε ότι ακόμα και αν επιτευχθούν οι στόχοι των Ηνωμένων Εθνών να μειωθεί στο μισό ο αριθμός των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, μεταξύ 34 και 76 εκατομμύρια άνθρωποι είναι δυνατόν παρόλα αυτά να πεθάνουν τα επόμενα είκοσι χρόνια.

Μεγάλοι κίνδυνοι και στην Ελλάδα 

Δυστυχώς τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη έχουν το μικρότερο ποσοστό πρασίνου σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις. Σύμφωνα όμως με τους επιστήμονες, η μη ύπαρξη περιαστικού δάσους συμβάλλει αρκετά στην αδυναμία της απορρόφησης των ομβρίων υδάτων και στην δημιουργία πλημμυρών αλλά και στο φαινόμενο της ερημοποίησης.

Ομοίως η αλόγιστη επέκταση αυθαίρετων οικισμών στις παραθεριστικές και δασικές περιοχές μειώνει τις όποιες νησίδες πρασίνου και την καταστροφή των παραλίων.  Η αλόγιστη ανάπτυξη των λεγόμενων τουριστικών περιοχών, δεν λαβαίνει υπ' όψιν της τα φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. 

Ειδικά στη χώρα μας το 90% των τουριστικών επενδύσεων συγκεντρώνεται σε παράκτιες περιοχές. Σε αυτές μπορεί να προσθέσει κανείς και το 40% της γεωργικής και το 70% της βιομηχανικής δραστηριότητας, γεγονός που δείχνει ξεκάθαρα την πίεση που υφίσταται το φυσικό περιβάλλον.

Αλλά δυστυχώς αυξάνονται και οι εκπομπές των αερίων, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Έως το 2010 θα έχουμε διπλάσια αύξηση από την προβλεπόμενη στη δέσμευσή μας με το πρωτόκολλο του Κιότο.

Ενώ η ελλιπής διαχείριση των αστικών, νοσοκομειακών και βιομηχανικών αποβλήτων και η ανεξέλεγκτη δημιουργία παράνομων χωματερών (ξεπερνούν τις 1.400) από δήμους, ιδιώτες και επιχειρήσεις, δημιουργούν ασφυκτικά πλαίσια των βιότοπων, των φυσικών μνημείων της χώρας μας κι όχι μόνον. 

 Πηγές: Οι εφημερίδες Τα Νέα, Ελευθεροτυπία,  Ημερησία και οι ιστοσελίδες των ΕΡΤ, eone.gr, in.gr.