Εικόνες του Άρη με ακτίνες-Χ

Από την ιστοσελίδα της ESA, 16 Δεκεμβρίου 2003

Μια αποστολή της ESA στρέφει κι αυτή το βλέμμα της προς τον Άρη. Είναι το διαστημικό παρατηρητήριο των  ακτίνων-X  XMM-Newton που τράβηξε μια εικόνα του Άρη στην περιοχή των ακτίνων-Χ.

Όλα τα σώματα στο ηλιακό σύστημα μας, συμπεριλαμβανομένων των πλανητών όπως η Γη και ο Άρης, εκπέμπουν ακτινοβολία ακτίνων X. Απ' όσο ξέρουμε, υπάρχουν διάφορες πιθανές πηγές αυτής της ακτινοβολίας.

Μια από τις βασικές πηγές είναι πιθανά "εκπομπή φθορισμού". Οι ακτίνες X από τον ήλιο χτυπούν τα άτομα των στοιχείων,  όπως το οξυγόνο στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, και αυτή η ακτινοβολία επανεκπέμπεται, χαρακτηρίζοντας τα συγκεκριμένα στοιχεία που την εκπέμπουν.

Αυτή η εικόνα που είναι τμήμα μιας μελέτης από τον K. Dennerl (Ινστιτούτο Max Planck για την εξωγήινη φυσική στην πόλη  Garching της Γερμανίας), εμφανίζει την εκπομπή  με ακτίνες-X, εξ' αιτίας του φθορισμού από την ατμόσφαιρα του Άρη, κυρίως από το οξυγόνο.

Όλες αυτές οι εκπομπές μας λένε ότι υπάρχει αλληλεπίδραση της ακτινοβολίας με την ατμόσφαιρα του πλανήτη και το περιβάλλον της.

Η μελέτη του Άρη στα μήκη κύματος των ακτίνων-Χ συγκεντρώνει την εργασία δύο πολύ σημαντικών αποστολών XMM-Newton και Mars Express του ESA.

Και οι δύο αποστολές είναι κρίσιμες για την κατανόηση του κοντινότερου πλανητικού γείτονά μας, που καταδεικνύει τη συνοχή του επιστημονικού προγράμματος της ESA.

Το XMM (The High-Throughput X-ray Spectroscopy Mission) είναι ένα μεγάλο αστροφυσικό παρατηρητήριο ακτίνων-X- και αναπτύχθηκε από την European Space Agency (ESA).

Το XMM-Newton πέταξε τον Δεκέμβριο του 1999. Προβλέπεται να διατηρηθεί για 10 χρόνια, κάνοντας φασματοσκοπικές παρατηρήσεις σε διάφορες κοσμικές πηγές, και θα είναι ένα ισχυρό συμπλήρωμα στο Chandra. Η αποστολή XMM-Newton με το όνομα της τιμάει τον Isaac Newton.

Εκτός από τα δύο φασματόμετρα ακτίνων-Χ, τα οποία σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν από αστροφυσικούς του Πανεπιστημίου της Columbia, το εν λόγω διαστημικό παρατηρητήριο μεταφέρει τρεις κάμερες ακτίνων-Χ και μία κάμερα διαμέτρου 30 εκατοστών που λαμβάνει φωτογραφίες στο ορατό μέρος του φάσματος.

Με τη βοήθεια του παραπάνω επιστημονικού εξοπλισμού οι αστρονόμοι έχουν τη δυνατότητα να μελετήσουν τη συμπεριφορά και τη φύση των αερίων που εκλύονται από τα άστρα και το διαστρικό υλικό, τη στιγμή που αυτά έλκονται από τα βαρυτικά πεδία πολύ θερμών αντικειμένων, όπως για παράδειγμα είναι τα άστρα νετρονίων υψηλής πυκνότητας και οι μαύρες τρύπες.

Αυτή τη στιγμή, η μελέτη με τις ακτίνες-Χ επικεντρώνεται μόνο στα αντικείμενα υψηλών ερυθρών μετατοπίσεων όπως τα quasars. Αλλά εαν το επίπεδο της ροής του φωτός παραμένει χαμηλό,  τότε πρέπει να περιμένουμε την επόμενη γενιά παρατηρητηρίων όπως είναι ο XEUS, που βρίσκεται στο στάδιο της μελέτης.