Ο ρόλος του Ήλιου στις κλιματικές αλλαγές συνεχίζει να προκαλεί διαφωνίες 

Από την υπηρεσία διανομής ειδήσεων Alphagalileo, Απρίλιος 2003

Η αύξηση της ακτινοβολίας του Ήλιου, είχε κάποια συνεισφορά στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά τις τελευταίες δεκαετίες; Μια πρόσφατη μελέτη λέει πως είχε, αλλά μια άλλη από την Judith Lean του Εργαστηρίου Ερευνών του Ναυτικού στις ΗΠΑ, φτάνει στο αντίθετο συμπέρασμα, όταν καταπιάνεται με το αμφισβητούμενο αυτό θέμα.

Η καταγραφή των χαρακτηριστικών του γήινου κλίματος, διαπιστώνει πολλές διακυμάνσεις που συνδέονται με την ηλιακή δραστηριότητα, αλλά οι φυσικές διαδικασίες που συνδέουν τον Ήλιο και το κλίμα μας δεν έχουν ακόμα κατανοηθεί.

Οι δορυφόροι έχουν μετρήσει πως έχει μεταβληθεί η ακτινοβολία του Ήλιου κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, και τα δεδομένα αυτά μπορούν να συνδεθούν με υψηλής ακρίβειας καταγραφές της γήινης θερμοκρασίας κατά το ίδιο διάστημα με σκοπό να φωτίσουν το πρόβλημα.

Αλλά είναι δύσκολο να διαχωρίσουμε τα ηλιακά φαινόμενα από τους άλλους παράγοντες που επηρεάζουν το κλίμα μας δρώντας σε διαφορετικές κλίμακες χρόνου, όπως είναι οι μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις και η αύξηση των αερίων θερμοκηπίου που οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Για παράδειγμα η πιο πρόσφατη αύξηση της δραστηριότητας του Ήλιου κατά τον εντεκαετή κύκλο της αντιστοιχούσε σε μια καταγραφείσα αύξηση θερμοκρασίας κατά 0,1ο C. Όμως ως αντιστάθμισμα, οι εκρήξεις των ηφαιστείων El Chichon και Pinatubo, έψυξαν την Γη κατά 0,2ο C, για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Δεν είναι φανερή λοιπόν η συμμετοχή κάθε παράγοντα ξεχωριστά στην μεταβολή της θερμοκρασίας.

Μια νέα μελέτη προτείνει να θεωρηθεί ο Ήλιος ως υπεύθυνος για το μισό και πλέον της καταγραφείσας αύξησης θερμοκρασίας κατά 0,3ο C, που παρατηρήθηκε από το 1989 μέχρι σήμερα, και αποδόθηκε στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

"Η μελέτη αυτή είναι πολύ αμφισβητούμενη," λέει η Judith Lean. "Στηρίζεται στη συρραφή δεδομένων της ηλιακής ακτινοβολίας, που καταγράφηκαν από διαφορετικά όργανα ευρισκόμενα σε διαφορετικά διαστημικά οχήματα. Επειδή οι καταγραφές δεν στηρίζονται στην ίδια απόλυτη κλίμακα, πρέπει να γίνει ένας συγχρονισμός των ρυθμίσεων των οργάνων αυτών, για να είναι αξιόπιστες οι καταγραφές τους που απεικονίζουν την μακροχρόνια τάση της θερμοκρασίας. Μεταβολές στις ευαισθησίες των συσκευών, πρέπει επίσης να διευκρινιστούν, ώστε να αποφευχθούν εσφαλμένες καταγραφές θερμοκρασίας. Επειδή λοιπόν η πρόσφατη μελέτη δεν έλαβε τους παράγοντες αυτούς υπ όψιν, δεν είναι και αξιόπιστη" καταλήγει η Judith Lean.

Η Dr Lean αναφέρει στη συνέχεια μια άλλη μελέτη, η οποία επεξεργάστηκε κατά διαφορετικό τρόπο τα διάφορα δεδομένα για την ηλιακή δραστηριότητα, και έλαβε υπ' όψιν τις μεταβολές στις κλίμακες των οργάνων μέτρησης. Το συμπέρασμα τώρα ήταν ότι δεν είχαμε καμιά αύξηση της ακτινοβολίας του Ήλιου κατά τις δύο προηγούμενες δεκαετίες. Το αποτέλεσμα αυτό είναι συνεπές με αυτό που θα ανέμεναν οι φυσικοί που ασχολούνται με την ηλιακή δραστηριότητα, στηριζόμενοι σε όσα ξέρουμε για τον ηλιακό μαγνητισμό.

Οι ηλιακές κηλίδες, οι οποίες είναι μαγνητικά χαρακτηριστικά της επιφάνειας του Ήλιου, αυξομειώνουν την συνολική ακτινοβολία. Ανεξάρτητες όμως μετρήσεις των ηλιακών αυτών σχηματισμών, δεν μας έχουν δώσει στοιχεία ότι είχαμε καμιά αυξητική τάση κατά τις δύο προηγούμενες δεκαετίες. Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγουμε και από άλλες ανεξάρτητες ενδείξεις της ηλιακής συμπεριφοράς που έχουν καταγραφεί με πιστότητα. Η μελέτη αυτή συνεπώς καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι μακροχρόνιες μεταβολές της ηλιακής ακτινοβολίας δεν αποτελούν σημαντική αιτία για την παρατηρούμενη αύξηση της θερμοκρασίας της Γης.

"Και άλλοι ισχυρισμοί κατά τα τελευταία χρόνια, μεγαλοποίησαν επίσης τον ρόλο του Ήλιου στην αλλαγή του κλίματος" λέει η Judith Lean. Ως παράδειγμα αναφέρει μια μελέτη του 1991, η οποία ανέφερε μια στενή σχέση μεταξύ της πραγματικής διάρκειας του ηλιακού κύκλου (η οποία είναι κατά μέσον όρο 11 χρόνια, αλλά ποικίλλει μεταξύ 9 και 15 ετών) και της επιφανειακής θερμοκρασίας του Βορείου ημισφαιρίου κατά τον 20ο αιώνα. Αν ήταν σωστή θα σήμαινε ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα με την παραγωγή των αερίων θερμοκηπίου, δεν θα είχε αμελητέα συνεισφορά στην παρατηρηθείσα αύξηση της θερμοκρασίας από το 1885 κατά 0,8 βαθμούς Κελσίου.

Η περαιτέρω όμως συλλογή στοιχείων που αφορούσε μια μεγαλύτερη χρονική περίοδο, η οποία περιλάμβανε και την προβιομηχανική περίοδο, έχει ξεκαθαρίσει κάπως το θέμα της σύνδεσης της ηλιακής δραστηριότητας και του κλίματος. "Θερμοκρασιακές μεταβολές συσχετισμένες με την ηλιακή δραστηριότητα είναι πράγματι φαινομενικές κατά την περασμένη χιλιετία" αναφέρει η Dr Lean, "αλλά είναι τυπικά της τάξης των 0,2 έως 0,5 βαθμών Κελσίου σε χρονικές περιόδους εκατοντάδων ετών. Από το 1885 η αύξηση της θερμοκρασίας της Γης που οφείλεται στις αλλαγές της ηλιακής δραστηριότητας πιστεύουμε ότι είναι μικρότερη από 0,25 βαθμούς Κελσίου."

"Για να διευκρινιστεί οριστικά το θέμα, θα χρειαστούμε πιο μακρές και πιο ακριβείς καταγραφές της ηλιακής δραστηριότητας, για να αποφασίσουμε αν υπάρχουν ή όχι μακροχρόνιες τάσεις" καταλήγει η Dr Lean. Για το σκοπό αυτό, μια νέα γενιά ηλιακών ραδιομέτρων έχει εκτοξευτεί στο διάστημα τον Ιανουάριο του 2003 για την εκτέλαση του πειράματος: Ηλιακή ακτινοβολία και κλίμα. (SORCE).