Οργανικά μόρια σε μακρινό νεφέλωμα

Από την ιστοσελίδα του NewScientist, 9 Ιανουαρίου 2004

Τα πιο σύνθετα μόρια, που έχουν βρεθεί ποτέ στο διάστημα, έδειξαν στους αστρονόμους με ποιο τρόπο δημιουργείται τέτοια οργανική ύλη. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι δομικές μονάδες της ζωής προέρχονται από έναν σπάνιο τύπο αστεριού.

Δύο μόρια υδρογονανθράκων, το ανθρακένιο και το πυρένιο εμφανίζονται στο νεφέλωμα Red Rectangle, 1000 έτη φωτός μακριά από τη Γη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν στην συνεδρίαση της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στην Ατλάντα της Georgia.

Ο πυρήνας του νεφελώματος φιλοξενεί ένα  ταραχώδες αστέρι που πεθαίνει

Μια ομάδα που καθοδηγείται από τον Adolf Witt του Πανεπιστημίου του Τολέδο στο Οχάιο, κάνοντας χρήση τηλεσκοπίων στη Χιλή και την Αριζόνα, εξέτασε το υπεριώδες φως που εκπέμπεται από το νεφέλωμα και βρήκε έτσι τις φασματικές υπογραφές αυτών των μορίων.

Τα δύο μόρια περιέχουν 24 και 26 άτομα αντίστοιχα, κάνοντας τα δύο φορές μεγαλύτερα σε μέγεθος από την προηγούμενη μεγαλύτερη ένωση που είχε βρεθεί. Εκείνη η μοριακή αλυσίδα είχε μόνο 13 άτομα.

Αυτές οι οργανικές ενώσεις ανήκουν στην κλάση των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονάνθρακες (PAH).

Εργοστάσιο μορίων

Υπάρχουν αποδείξεις ότι υπάρχουν στο βαθύ διάστημα τεράστιες ποσότητες αυτών των PAH, από το υπέρυθρο φως που εκπέμπουν, καθώς και από τα αμινοξέα που έχουν βρεθεί στους μετεωρίτες όταν πέφτουν στη Γη. Πιστεύεται πως τέτοια οργανικά μόρια πρέπει να έχουν πέσει στην πρώτη περίοδο της ζωής της Γης, και μπορεί έτσι να βοήθησαν να ξεκίνησε η ζωή.

Αλλά η πηγή αυτών των σύνθετων μορίων ήταν αβέβαιη μέχρι τώρα. Ο Witt όμως είναι τώρα πεπεισμένος ότι δημιουργήθηκαν σε θέσεις όπως το νεφέλωμα Red Rectangle.

Στον πυρήνα του νεφελώματος αυτού είναι ένα αστέρι με τη μάζα του ήλιου αλλά πολύ παλαιότερο. Βρίσκεται δε κοντά στο τέλος της ζωής του και ζει τώρα ένα ταραχώδες στάδιο. Σε αυτό το στάδιο το άστρο φτιάχνει άνθρακα ενώ ρεύματα από μεγάλα βάθη μεταφέρουν προς το πάνω μέρος του άστρου υλικό πλούσιο σε άνθρακα.

Ο άνθρακας και το υδρογόνο φεύγουν μακριά με τον αστρικό άνεμο για να σχηματίσουν το νεφέλωμα, και καθώς το αέριο ψύχεται, τα άτομα συγκρούονται για να σχηματίσουν ολοένα μεγαλύτερα μόρια.

Η ανακάλυψη του ανθρακενίου και πυρένιου είναι ισχυρά στοιχεία ότι αυτή η διαδικασία συμβαίνει πραγματικά. Και αυτά τα δύο μόρια δεν είναι τα μεγαλύτερα από αυτά που μπορούν να φτιάχνονται στο νεφέλωμα του Ερυθρού Ορθογώνιου.

"Δεν υπάρχει κανένα όριο - τελικά θα σχηματιστούν σωματίδια με εκατομμύρια άτομα ή και περισσότερα", είπε ο Witt.

"Είναι σαν να παρατηρούμε ένα εργοστάσιο για οργανικά μόρια".