Η ακτινοβολία έστω και σε χαμηλές δόσεις στην παιδική ηλικία μπορεί να έχει επιπτώσεις στη νοημοσύνη

Από την ιστοσελίδα της Βρετανικής Ιατρικής Επιθεώρησης (BMJ), Ιανουάριος 2004

Η ιονίζουσα ακτινοβολία έστω και σε χαμηλή δόση κατά την βρεφική ηλικία,  επιδρά στη γνωστική λειτουργία κατά την ενηλικίωση. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας μελέτης στη Σουηδία, στην οποία συμμετείχαν κι Έλληνες ερευνητές, όπως ο Δημήτριος Τριχόπουλος, η Παγώνα Λαγίου κλπ.

Η έκθεση σε χαμηλές δόσεις της ιονίζουσας ακτινοβολίας (ακτίνες-Χ) κατά την βρεφική ηλικία, έχει επιπτώσεις στις γνωστικές ικανότητες αργότερα στη ζωή του. Αυτό είναι το συμπέρασμα των ερευνητών από τη Σουηδία,  που δημοσιεύτηκε στην Βρετανική Ιατρική Επιθεώρηση. Μάλιστα, βρήκαν οι μελετητές ότι όσο περισσότερη ακτινοβολία είχαν πάρει τα βρέφη, τόσο περισσότερα προβλήματα γνωστικών λειτουργιών είχαν στη μετέπειτα ζωή τους. 

Η μελέτη αυτή εξέτασε 3.094 άντρες, που είχαν υποβληθεί σε θεραπεία με ακτινοβολία Χ στο κρανίο για δερματικό αιμαγγείωμα όταν ήταν μόλις 18 μηνών, κατά τη διάρκεια του 1930-59 στην Πανεπιστημιακή Κλινική της Στοκχόλμης.

Αργότερα, όταν πήγαν να καταταγούν στο στρατό σε ηλικία 18 ή 19 ετών, εξετάστηκε η διανοητική τους κατάσταση καθώς και η τυχόν συμμετοχή τους στο γυμνάσιο.

Όσο μεγαλύτερες ήταν οι δόσεις της ακτινοβολίας ιονισμού, που είχαν πάρει τα βρέφη, στο μπρος και πίσω μέρος του εγκεφάλου, τόσο μειωνόταν ο αριθμός των αγοριών που είχαν παρακολουθήσει το γυμνάσιο.

Ενώ το ποσοστό που κανονικά πήγε στο γυμνάσιο είναι περίπου 32% για όσους δεν εκτέθηκαν σε ακτινοβολία, κατεβαίνει σε 17% για αυτούς που εκτέθηκαν σε ακτινοβολία >250 mGy (1 Gy είναι μια μονάδα μέτρησης της ιονίζουσας ακτινοβολίας και ορίζεται σαν η απορρόφηση 1 Joule/kg ιστού).

Επίσης, βρέθηκε ότι υπήρχε μεγάλη σχέση της δόσης των ακτινοβολιών και της μαθησιακής ικανότητας και το λογικό τους συλλογισμό, αλλά όχι της χωρικής αναγνώρισης.

Η διανοητική ανάπτυξη μπορεί να επηρεαστεί όταν ο εγκέφαλος των νηπίων εκτεθεί στην ιονίζουσα ακτινοβολία σε δόσεις ισοδύναμες με τις ανιχνεύσεις της αξονικής τομογραφίας (CT) του κρανίου, λένε οι συντάκτες της έκθεσης.

Η μελέτη επισημαίνει ότι όχι μόνο οι υψηλές δόσεις αλλά και οι μικρές - θεραπευτικές δόσεις είναι επικίνδυνες για την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος των μικρών παιδιών.

Η δόση που μπορεί να λάβει ένα παιδί κατά τη διάρκεια μιας αξονικής τομογραφίας με ακτίνες-Χ φτάνει τα 120 mGy. Αν κάνει δε δύο τέτοιες τομογραφίες CT (250 mGy), μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα, τότε όπως φαίνεται και από τη μελέτη, μπορούν να βλάψουν ανεπανόρθωτα το νευρικό σύστημα των παιδιών.   

Η ιονίζουσα ακτινοβολία ήταν γνωστό ότι μπορεί να εξασθενίσει ακόμα και την ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκέφαλου και να έχει επιπτώσεις και στις γνωστικές διαδικασίες. Αυτό έχει από παλιά τεκμηριωθεί πάνω στα παιδιά, που την εποχή των βομβαρδισμών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, ήταν ακόμα αγέννητα μέσα στην κοιλιά της μητέρας τους.

Άλλες αποδείξεις υπάρχουν για παιδιά που θεραπεύτηκαν με ακτίνες Χ για  λευχαιμία ή για όγκο στον εγκέφαλο. Αλλά σε αυτές  τις μελέτες είναι δύσκολο να διακριθεί η επίδραση της ακτινοβολίας από αυτήν των ασθενειών που πάσχουν.

Τα υπάρχοντα στοιχεία είναι βασισμένα συνήθως στις υψηλές δόσεις της ακτινοβολίας ιονισμού 1 Gy), επομένως δεν είναι αρκετά γνωστά τα αποτελέσματα των χαμηλών δόσεων της ακτινοβολίας ή ποιο είναι το πιθανό κατώτατο όριο της ακτινοβολίας που προκαλεί προβλήματα.

Έτσι, ο κίνδυνος και τα οφέλη από τις αξονικές τομογραφίες για δευτερεύοντα και μικρά τραύματα του κεφαλιού πρέπει να επαναξιολογηθούν, ολοκληρώνουν οι ερευνητές.