Τα κινητά μπορεί να βλάψουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια αυξάνοντας τις δυνάμεις που ασκούνται μεταξύ τους

Από την σελίδα του NewScientist, Απρίλιος 2004

Η ακτινοβολία των κινητών μπορεί να προκαλέσει μια μεγάλη αύξηση στις δυνάμεις που ασκούν τα  κύτταρα το ένα στο άλλο, προτείνει μια νέα μελέτη από τη Σουηδία.

Η έρευνα αυτή θα μπορούσε να είναι σημαντική στο να απαντηθεί η ερώτηση εάν η ακτινοβολία από τα κινητά τηλέφωνα προκαλεί καρκίνο ή άλλα προβλήματα υγείας. Πολλοί ερευνητές φοβούνται ότι η απάντηση είναι ναι, αλλά είναι δύσκολο αυτό να προκύψει με κάποιο αληθοφανή τρόπο πώς η ακτινοβολία από ένα κινητό θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στους βιολογικούς ιστούς.

Η συμβατική άποψη που υπάρχει για τις βλάβες στους ιστούς από την ακτινοβολία είναι ο εξής: Ο μόνος τρόπος με τον οποίο τα ραδιοκύματα θα μπορούσαν να βλάψουν ένα κύτταρο θα ήταν εάν αυτά έχουν μεγάλη ενέργεια (δραστικές ακτινοβολίες), ώστε να σπάσουν τους χημικούς δεσμούς ή να θερμάνουν τους ιστούς, όπως κάνουν τα μικροκύματα. Όμως, οι επιστήμονες ξέρουν ότι η ακτινοβολία, που εκπέμπεται από τα τηλέφωνα, είναι πάρα πολύ αδύνατη για να παραγάγει ένα τέτοιο φαινόμενο.

Η ανακάλυψη λοιπόν ενός εναλλακτικού μηχανισμού είναι το "Ιερό Δισκοπότηρο" για αυτούς που πιστεύουν ότι η ακτινοβολία είναι επιβλαβής, λέει η Camelia Gabriel του Βασιλικού Κολλεγίου στο Λονδίνο, η οποία πραγματοποιεί την έρευνα στα μικροκύματα ως τμήμα του προγράμματος Κινητών Τηλεπικοινωνιών και Έρευνα Υγείας (MTHR), που χρηματοδοτείται από τη βρετανική κυβέρνηση.

Έχουν πέσει πολλές ιδέες για το πως οι ακτινοβολίες βλάπτουν τους ιστούς, λέει η ίδια. "Αλλά δεν υπάρχει κανένας αποδεδειγμένος μηχανισμός".

Θετικός και αρνητικός

Τώρα όμως ο Bo Sernelius, ένας φυσικός στο Πανεπιστήμιο Linkoping στη Σουηδία, έχει μια νέα νύξη για το θέμα αυτό. Έφτιαξε ένα μοντέλο των διηλεκτρικών ιδιοτήτων των κυττάρων. Τα μόρια του νερού έχουν ένα θετικό και ένα αρνητικό πόλο (δίπολα μόρια), που δημιουργούν έτσι ελκτικές δυνάμεις μεταξύ των κυττάρων, τις γνωστές  δυνάμεις van der Waals.

Αν και είναι στην πράξη εξαιρετικά ασθενείς, κάπου 10^-18 Newton, χρησιμοποιώντας ένα ιδιαίτερα απλουστευμένο μαθηματικό μοντέλο δύο ερυθρών αιμοσφαιρίων, ο Sernelius υπολόγισε τι επίδραση θα είχαν στις δυνάμεις van der Waals τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία από διαφορετικές συχνότητες της ακτινοβολίας.

Έτσι, βρήκε ότι τα μόρια του νερού μέσα στα κύτταρα προσπαθούν να ευθυγραμμίσουν τους δύο πόλους τους με το εναλλάσσοντας πεδίο, που παράγεται από την ακτινοβολία. Τελικά όλα τα μόρια έχουν την ίδια κατεύθυνση, και αυτό ενισχύει τις δυνάμεις van der Waals.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Sernelius, η ακτινοβολία στα 850 Megahertz - μία από τις συχνότητες που χρησιμοποιείται από τα κινητά τηλέφωνα - οι ελκυστικές δυνάμεις γίνονται ξαφνικά ένα μικρο-Νewton. Μια αύξηση κατά 11 τάξεις μεγέθους, λέει Sernelius.

Συσσωματώματα

Η έρευνα του Sernelius είναι  μόνο θεωρητική και τα δυσμενή αποτελέσματα από την ακτινοβολία των κινητών δεν είναι αποδεδειγμένα. Αλλά εάν το φαινόμενο επιβεβαιωθεί πειραματικά θα μπορούσε να σχηματίσει τη βάση μιας καλής εξήγησης για την καταστροφή των ιστών: οι ισχυρότερες ελκτικές δυνάμεις μεταξύ των κυττάρων τα κάνουν να συμπιέζονται και να κάνουν, για παράδειγμα,  συσσωματώματα ή να είναι η αιτία να συστέλλονται τα αιμοφόρα αγγεία.

Η ανακάλυψη είναι σημαντική, λέει η Katie Daniel, υποδιευθύντρια του περιοδικού Physical Chemistry Chemical Physics, το οποίο έχει δημοσιεύσει τη μελέτη αυτή. "Ο Sernelius παρουσιάζει την ιδέα ότι η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μπορεί να δράσει πάνω στα κύτταρα με την επίδραση ελκτικών δυνάμεων κι όχι να προκαλέσει καταστροφή λόγω της θέρμανσης του ιστού".

Η Gabriel συμφωνεί ότι ο νέος μηχανισμός είναι ευλογοφανής. Αλλά επισημαίνει ότι το μοντέλο του Sernelius είναι εξαιρετικά απλό, και για αυτό ίσως να μην ισχύει απαραιτήτως για περισσότερα από δύο κύτταρα. Χρειάζεται να εξεταστεί πειραματικά η άποψη του," λέει.

Ο Sernelius προτείνει τον έλεγχο των διηλεκτρικών ιδιοτήτων των διαφορετικών τύπων βιολογικών ιστών, όταν είναι κάτω από την έκθεση ακτινοβολίας σε όλη τη γκάμα των συχνοτήτων που χρησιμοποιούνται από τα κινητά τηλέφωνα. Αυτή δε είναι και η δουλειά που κάνει η Gabriel και οι συνάδελφοί της στο MHTR. Τα αποτελέσματά τους θα δημοσιευθούν το Δεκέμβριο του 2004.