Οι χελώνες που μεταναστεύουν χρησιμοποιούν το μαγνητικό πεδίο σαν πυξίδα

Από σελίδα της Independent, 29 Απριλίου 2004

Το μυστήριο της θαλάσσιας πράσινης χελώνας που μεταναστεύει με ακρίβεια μπορεί να έχει λυθεί. Οι επιστήμονες έχουν δείξει ότι το θαλάσσιο αυτό ερπετό-χελώνα μπορεί να χρησιμοποιήσει το γήινο μαγνητικό πεδίο και ως πυξίδα και ως χάρτη.

Ένα πείραμα από τους θαλάσσιους βιολόγους, που εργάζονται κοντά στην ακτή της Φλόριδας, έχει δείξει τη εντυπωσιακή δυνατότητα της θαλάσσιας πράσινης χελώνας να αισθάνεται τις λεπτές μεταβολές - αποκλίσεις του γήινου μαγνητικού πεδίου.

Οι χελώνες μεταναστεύουν χιλιάδες μίλια στον ανοικτό ωκεανό και η έρευνα προτείνει ότι τα ζώα αυτά μπορούν να αισθανθούν μικρές διαταραχές στη κατεύθυνση βορρά-νότου του μαγνητικού πεδίου - και για να βρουν που είναι αλλά και πού πρέπει να πάνε.

Οι πράσινες χελώνες της θάλασσας, Chelonia mydas, είναι ακριβείς από την άποψη της μετανάστευσής τους, με μερικές από αυτές περνούν τακτικά από τα ίδια σημεία στα ανοικτά της ακτής της Βραζιλίας κατευθυνόμενες προς το Ascension, ένα μικρή κουκίδα γης με πλάτος μόλις 10 χλμ. στη μέση του Νότιου Ατλαντικού.

Οι βιολόγοι

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Kenneth και την Catherine Lohmann, ζευγάρι στη ζωή και στην έρευνα, στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, στο Chapel Hill, ερεύνησαν το ένστικτο προσανατολισμού της πράσινης χελώνας χρησιμοποιώντας ένα γιγάντιο, διώροφο μαγνητικό πηνίο το οποίο κατασκεύασαν γύρω από ένα ακουάριουμ, ώστε να μπορούν να ελέγχουν με τεχνητό τρόπο το πεδίο.

Οι Lohmanns και οι συνάδελφοί τους χρησιμοποίησαν το πηνίο για να αναπαραγάγουν μαγνητικά πεδία που είναι γνωστό πως υφίστανται σε διάφορες τοποθεσίες κατά μήκος της ακτής της Φλόριντα, ώστε να μπορούν να εκθέσουν τις αιχμάλωτες χελώνες σε πεδία προερχόμενα από δύο πολύ διαφορετικές γεωγραφικές τοποθεσίες.

"Αιχμαλωτίσαμε νεαρές χελώνες χρησιμοποιώντας ένα δίχτυ 400 μέτρων απλωμένο παράλληλα στην ακτή. Σε κάθε χελώνα τοποθετήσαμε μια συσκευή παρακολούθησης μέσα στο ακουάριουμ", αναφέρει η Catherine Lohmann.

Στη συνέχεια οι επιστήμονες ρύθμισαν το μαγνητικό πεδίο στο πείραμα ώστε να μιμηθούν τα πεδία που υπάρχουν σε δύο σημεία, τα οποία βρίσκονται, το ένα λίγο στα ανοικτά της βόρειας ακτής της Φλόριντα και το άλλο στο νότιο άκρο της Πολιτείας. Η περιοχή της δοκιμής, όπου πιάστηκαν οι χελώνες, ήταν στο μέσον της διαδρομής.

"Οι μισές χελώνες κολύμπησαν προς ένα μαγνητικό πεδίο που υφίσταται σε μια τοποθεσία περίπου 350 χλμ. βόρεια από εκεί όπου βρίσκονταν στην πραγματικότητα. Οι άλλες μισές κολύμπησαν προς ένα πεδίο που υπάρχει σε μια αντίστοιχη απόσταση προς τον Νότο", δήλωσε η ίδια.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature, διαπιστώθηκε πως οι χελώνες που ήταν εκτεθειμένες στο βόρειο πεδίο ανταποκρίθηκαν κολυμπώντας προς τον Νότο, ενώ εκείνες που ήταν εκτεθειμένες στο νότιο πεδίο κολύμπησαν προς τον Βορρά.

"Σε κάθε περίπτωση, οι χελώνες κολύμπησαν προς μια κατεύθυνση που θα τις είχε οδηγήσει στο σπίτι τους, αν βρίσκονταν πραγματικά στο σημείο στο οποίο υπάρχουν τα μαγνητικά πεδία", ανέφερε ο Lohmann.

Ο Kenneth Lohmann δήλωσε πως το πείραμα δείχνει ότι οι χελώνες χρησιμοποιούν το μαγνητικό πεδίο της Γης με τρόπο περισσότερο πολύπλοκο απ' ό,τι αν χρησιμοποιούσαν μια απλή πυξίδα που δείχνει τον Βορρά και τον Νότο.

"Τα αποτελέσματα αυτά σημαίνουν ότι οι χελώνες έχουν ένα είδος μαγνητικού χάρτη. Με άλλα λόγια, μπορούν να καταλάβουν πού βρίσκονται σε σχέση με το σπίτι τους χρησιμοποιώντας πληροφορίες από το μαγνητικό πεδίο», δήλωσε ο ίδιος.

Επιστήμονες έχουν δείξει πως άλλα αποδημητικά ζώα, κυρίως πουλιά, χρησιμοποιούν μια ποικιλία φυσικών ενδείξεων οι οποίες λειτουργούν σαν χάρτης και πυξίδα και περιλαμβάνεται σε αυτές το μαγνητικό πεδίο της Γης.

Εντούτοις οι μελέτες του ζεύγους Lohmann δείχνουν πως ερπετά, ακόμη και αστακοί, που έχουν ένα λιγότερο εξελιγμένο νευρικό σύστημα από τα θηλαστικά και τα πουλιά, μπορούν να εντοπίσουν τις διαταραχές σε ένα μαγνητικό πεδίο.

"H εικόνα που προκύπτει είναι ότι συστήματα μαγνητικού εντοπισμού θέσης είναι υπαρκτά και το γεγονός ότι υφίστανται σε αστακούς και σε θαλάσσιες χελώνες, υποδηλώνει ότι μπορεί να είναι διαδεδομένα μεταξύ των ζώων", δηλώνει ο Lohmann.

Μέχρι τώρα, οι βιολόγοι δεν έχουν εντοπίσει το αισθητήριο όργανο που μπορεί να ανιχνεύσει τις αλλαγές σε ένα μαγνητικό πεδίο. Μια άποψη είναι πως μπορεί να πρόκειται για μια γενική ιδιότητα των νευρικών κυττάρων, τα οποία είναι γεμάτα ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια που πιθανόν ανταποκρίνονται στην κίνηση μέσα σε ένα μαγνητικό πεδίο.