Πρώτη δοκιμή τηλεκατευθυνόμενου σκάφους της ESA

Από την ιστοσελίδα του NewScientist, 10 Μαίου 2004

Η Ευρώπη προχώρησε ένα βήμα μπροστά στη δημιουργία ενός τηλεκατευθυνόμενου διαστημικού σκάφους το περασμένο Σάββατο, όταν προσγειώθηκε αυτόνομα ένα πρωτότυπο μετά από μια δοκιμαστική πτήση στη Σουηδία. Το μη επανδρωμένο πρωτότυπο Phoenix της ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος) αφέθηκε να πέσει από ύψος 2,4 χιλιομέτρων από ένα στρατιωτικό ελικόπτερο και στο τέλος προσγειώθηκε σαν ανεμοπλάνο.

Το Phoenix καθώς πέφτει προς το Βορειοευρωπαϊκό Πεδίο Αεροναυτικών Δοκιμών στη Κιρούνα, 770 χιλιόμετρα βόρεια της Στοκχόλμης

Το νέο πρωτότυπο είναι ένα από τα πολλά που προτείνονται για να γίνει το Ευρωπαϊκό Επαναχρησιμοποιήσιμο Όχημα (RLV), το οποίο θα χρησιμοποιηθεί σαν ένα φθηνό πορθμείο των δορυφόρων, που θα μπαίνουν σε τροχιά γύρω από τη Γη από το 2015. Σχεδιάστηκε στη Γερμανία από την EADS, εκτιμάται δε ότι θα είναι έτοιμο μεταξύ του 2015 και του 2020.

Στη δοκιμή του Σαββάτου, ο Φοίνιξ προσεδαφίστηκε τέλεια 90 δευτερόλεπτα αφότου το απελευθέρωσε το ελικόπτερο. Το πρωτότυπο χρησιμοποιείται για να δοκιμαστούν τρόποι προσεδάφισης χωρίς την επέμβαση ανθρώπινων ελεγκτών. Ο Φοίνιξ χρησιμοποιεί για τον έλεγχο της πτήσης του, σήματα και δεδομένα από δορυφόρους GPS (σύστημα προσδιορισμού στίγματος μέσω δορυφόρων), ραντάρ και υψομετρικά λέιζερ, καθώς επίσης και αισθητήρες πίεσης και ταχύτητας.

Ο Mathias Spude, ένας εκπρόσωπος από την επιχείρηση EADS στη Γερμανία, η οποία κατασκεύασε το Φοίνικα, τόνισε ότι "Ήταν μια φανταστική στιγμή για τους Ευρωπαίους. Προσγειώθηκε τρία εκατοστά από το μέσον του διαδρόμου, κάτι που δεν είναι πολύ άσχημο".

Η EADS (European Aeronautic Defense and Space Company) είναι η μεγαλύτερη αεροδιαστημική εταιρεία στην Ευρώπη και η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο.

Το σκάφος Φοίνιξ θα ελευθερωθεί πάλι σε τρία ακόμα τεστ τις επόμενες δύο εβδομάδες. Στην πρώτη θα επαναλάβουν την πτήση του Σαββάτου αλλά οι επόμενες δύο θα εξετάσουν πιο απαιτητικές προσεδαφίσεις, στις οποίες τα σκάφη θα πέσουν από μια διαφορετική γωνία ή έναν προσανατολισμό σε μια στενή λουρίδα προσγείωσης. Εάν όλα πάνε καλά, ο επόμενος στόχος θα είναι να ελευθερωθεί το σκάφος από ένα ύψος 25 χιλιομέτρων στα επόμενα τρία χρόνια.

Ο Φοίνιξ έχει βάρος σχεδόν 1.200 κιλά, μήκος επτά μέτρα και τα φτερά του άνοιγμα τεσσάρων μέτρων, το ένα έβδομο του πραγματικού μεγέθους του πραγματικού προτεινόμενου οχήματος RLV, που λέγεται Hopper. Αυτό θα πετάξει από τη διαστημική βάση της Ευρώπης, τη Γαλλική Γουιάνα, επιταχυνόμενο με μαγνητικά πεδία είτε με άλλο τρόπο.

Σε ένα ύψος 130 km, το όχημα RLV θα πυροδοτήσει έναν αναλώσιμο πύραυλο για να τοποθετήσει το ωφέλιμο φορτίο του - έναν δορυφόρο -  σε τροχιά. Τότε θα πέσει σαν ανεμοπλάνο σε ένα νησί στον Ατλαντικό Ωκεανό και θα οδηγηθεί πάλι πίσω στη γαλλική Γουιάνα με ένα πλοίο.

Ο Spude λέει ότι ένα επαναχρησιμοποιήσιμο όχημα πτήσεων, όπως το Hopper θα μπορούσε να μειώσει το κόστος τοποθέτησης ενός δορυφόρου σε τροχιά, που τώρα κοστίζει 15.000 δολάρια ανά κιλό ωφέλιμου φορτίου.

Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) συμφωνούν ότι η επαναχρησιμοποίηση των προωθητών των διαστημοπλοίων πρόκειται να κάνει φτηνές τις πτήσεις τους. Η Luisa Innocenti, συντονιστής των μελλοντικών τεχνολογιών προώθησης της ESA, αναφέρει: "Φανταστείτε να πετάτε ένα αεροπλάνο μετά από την κάθε πτήση του. Αυτό που στην πραγματικότητα κάνουμε σήμερα όταν προωθούμε τους δορυφόρους".

Το μόνο επαναχρησιμοποιήσιμο όχημα για εκτόξευση που έχει χρησιμοποιηθεί είναι το αμερικανικό Διαστημικό Λεωφορείο, που έχει καθηλωθεί τώρα στο έδαφος έως το 2005 για επισκευές και σχεδιάζεται να σταματήσει τις πτήσεις του το 2010.

"Αλλά το διαστημικό λεωφορείο είναι βασισμένο σε τεχνολογία της προηγούμενης δεκαετίας και είναι πολύ ακριβό για να διατηρηθεί", τονίζει η Innocenti. "Δεν θέλουμε να φτάσουμε στην ίδια κατάσταση με το Διαστημικό Λεωφορείο, όπου οι επιστήμονες έκαναν μεν μια φανταστική δουλειά, αλλά που αποδείχθηκε τόσο δαπανηρό για να λειτουργήσει, που δεν μπορείτε να το πουλήσετε για δορυφορικές εκτοξεύσεις".

Το σχέδιο της ESA είναι να επιλεχτεί ένα απλό σχέδιο RLV μέχρι το τέλος του 2005 και να κατασκευαστεί μέχρι περίπου το 2015.

Η τεχνολογία προσγείωσης που εξετάζεται στο Φοίνικα θα ενσωματωθεί, επίσης, σε ένα άλλο σκάφος RLV, το Socrates. Τούτο το σκάφος δεν προορίζεται να φθάσει σε τροχιά αλλά να είναι ικανό να πετάξει με ταχύτητα 10 φορές την ταχύτητα του ήχου και να επιστρέφει πολύ γρήγορα.

Η ESA δεν προγραμματίζει αυτήν την περίοδο να στείλει αστροναύτες με οποιοδήποτε μελλοντικό RLV. "Αλλά κανένας δεν αποκλείει μια έκδοση με ένα πλήρωμα σε 40 έως 50 χρόνια", λέει ο Spudes.