Ο ήλιος γεννήθηκε σε μια βίαια έκρηξη
Νέα θεωρία για το σχηματισμό του ηλιακού συστήματος

Από το ABC News, 21 Μαΐου 2004

Ερευνητές λένε ότι ο ήλιος μας έχει γεννηθεί σε μια παρόμοια περιοχή με το Νεφέλωμα των Αετών.

Ο ήλιος γεννήθηκε από μια λαμπρή έκρηξη ενός υπερκαινοφανούς άστρου κι όχι με ήρεμο τρόπο μέσα σε ένα στροβιλιζόμενο διαστρικό νέφος σκόνης και αερίων, σε μια σκοτεινή γωνία του σύμπαντος. Αυτά προτείνουν Αμερικανοί αστρονόμοι του  Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Αριζόνα σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Science.

Η ανακάλυψη των αποτυπωμάτων που άφησαν ορισμένες σπάνιες μορφές σιδήρου δημιουργούν την υπόθεση ότι η γέννηση του ηλιακού συστήματος ήταν βίαιη, συνοδευμένη με τεράστιες εκρήξεις υπεριώδους ακτινοβολίας.

"Υπάρχουν δύο διαφορετικά είδη περιβάλλοντος, όπου σχηματίζονται άστρα χαμηλής μάζας όπως είναι ο ήλιος μας", λέει ο αστρονόμος καθηγητής Jeff Hester, ο οποίος καθοδήγησε την ερευνητική ομάδα.

"Στο ένα είδος περιβάλλοντος σχηματισμού άστρου χαμηλής μάζας, έχετε μια αρκετά ήρεμη διαδικασία στην οποία ένα ήρεμο μοριακό νέφος καταρρέει αργά, σχηματίζοντας αστέρια σε ορισμένες θέσεις εδώ και εκεί.

"Ο άλλος τύπος περιβάλλοντος που μπορούν να σχηματιστούν άστρα σαν τον ήλιο μας, είναι ριζικά διαφορετικός. Αυτές είναι πιο μεγάλες περιοχές όπου σχηματίζονται όχι μόνο μικρής μάζας αστέρια, αλλά και φωτεινά αστέρια μεγάλης μάζας, επίσης".

Όσο μεγαλύτερη είναι η μάζα, τόσο υψηλότερη ενέργεια απαιτείται.

Ο Hester και οι συνάδελφοι του παρατήρησαν διάφορες εκθέσεις επιστημόνων, που είχαν βρει καταφανή "δακτυλικά αποτυπώματα" στους μετεωρίτες του σιδήρου-60, ένα ασταθές ισότοπο που μπορεί να διαμορφωθεί μόνο στην καρδιά ενός τεράστιου αστεριού. Το ισότοπο αυτό έχει χρόνο υποδιπλασιασμού μόνο ενάμισι εκατομμύρια χρόνια.

Αυτό το ισότοπο, υποστήριξαν, δείχνει ότι όταν σχηματίστηκε ο ήλιος, πριν 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια,  υπήρχε εκεί κοντά ένα τεράστιο αστέρι.

Όταν γεννιέται ένα τεράστιο αστέρι, η έντονη του υπεριώδης ακτινοβολία σχηματίζει μια περιοχή HII, δηλαδή μια περιοχή καυτού, ιονισμένου αερίου που προωθείται προς τα έξω μέσω του διαστρικού διαστήματος. Το Νεφέλωμα των Αετών, το Νεφέλωμα του Ωρίωνα, και το Νεφέλωμα με τις τρεις προεξοχές (Trifid Nebula) είναι γνωστά παραδείγματα των περιοχών HII.

"Η επίπτωση αυτού του γεγονότος είναι καθαρή", έγραψαν. "Όπως τα περισσότερα άστρα μικρής μάζας, ο Ήλιος μας σχηματίστηκε σε μια περιοχή όπου σχηματίστηκε άστρο μεγάλης μάζας. Τα άστρα όμως αυτά τελείωσαν τη ζωή τους μέσα σε μια έκρηξη υπερκαινοφανούς". ΄

Μια σουπερνόβα εμφανίζεται όταν ένα τεράστιο αστέρι, φθάνοντας σε ένα ορισμένο σημείο του κύκλου της ζωής του,  εκρήγνυται προς μία τεράστια φλογερή μπάλα πριν τελικά καταρρεύσει χάνοντας ενέργεια.

Γιατί ζούμε όμως σε έναν υγρό πλανήτη;

Η περιοχή όπου γεννήθηκε ο ήλιος θα έμοιαζε με το Νεφέλωμα των Αετών, λένε οι ερευνητές.

Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ζούμε σε έναν συμπαθητικό, υγρό, πράσινο πλανήτη, εξηγούν οι αστρονόμοι.

Η θερμότητα που απελευθερώθηκε από τη διάσπαση του ραδιενεργού υλικού, που εκτινάχθηκε από τη σουπερνόβα, μπορεί να ήταν υπεύθυνη για το "ψήσιμο" των πρωτοπλανητών από τους οποίους σχηματίστηκε η Γη, καθορίζοντας τελικά το πόσο νερό έχει η Γη σήμερα.

"Προκαλεί το ενδιαφέρον η σκέψη ότι η ζωή στη Γη μπορεί να οφείλει την ύπαρξή της σε ένα τεράστιο γειτονικό άστρο, που αρχικά προκάλεσε το σχηματισμό του ήλιου, και επίσης στο πόσο κοντά βρεθήκαμε σε εκείνο το αστέρι όταν έγινε σουπερνόβα", τονίζει ο Hester.

Η κατανόηση αυτού του γεγονότος μπορεί να βοηθήσει στον τελευταίο στόχο πολλών αστρονόμων, που ψάχνουν για ζωή έξω από το ηλιακό μας σύστημα.

"Θέλουμε να ξέρουμε πόσο συνηθισμένοι είναι οι πλανήτες σαν τη Γη. Αλλά η απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο εάν ξέρουμε πως σχηματίστηκαν οι πλανήτες σαν τη Γη. Μετά όλα γίνονται πιο εύκολα", αναφέρει ο Hester.